• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +24°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Qandli diabetni o‘tkazib yubormang: Kimlarda kasallanish xavfi yuqori?

    Sayyoraning 20 yoshdan 60 yoshgacha bo‘lgan deyarli 7 foiz aholisi aziyat chekadigan qandli diabet kasalligi bevaqt o‘limga sabab bo‘lishi bilan yurak-qon tomir va onkologik kasalliklardan keyin uchinchi o‘rinda turadi.

    Foto: Freepik

    Foto: Freepik

    Qanday rivojlanadi?

    Organizmda moddalar almashinuvi buzilishi sabab kelib chiqadigan mazkur kasallikning turlari qondagi glyukoza miqdorining oshishi bilan tavsiflanadi. Bu oshqozon osti bezining shakarni parchalash uchun javob beradigan insulin ishlab chiqarilishining qisman yoki butkul ishdan chiqishi yoki organizmdagi to‘qimalarning insulinga bo‘lgan sezuvchanligining susaygani bilan bog‘liq bo‘ladi.

    Qandli diabetning kelib chiqishi turli sabablar bilan bog‘liq bo‘ladi:

    Birinchi turdagi qandli diabet

    Insulinga qaramlik deb ataladigan ushbu kasallik turi oshqozon osti bezining insulin ajratishga javob beradigan hujayralarining zararlanganidan kelib chiqadi. Bunga oshqozon osti bezining ayrim kasalliklari va virusli infeksiyalar sabab bo‘lishi mumkin. Birinchi turdagi qandli diabet asosan 25 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lgan kishilarda uchraydi.

    Ikkinchi turdagi qandli diabet

    Asosan, katta yoshlilarda uchraydigan kasallikning ushbu turida organizmdagi to‘qimalarning sezuvchanligi buzilgani sabab insulin ko‘p miqdorda ajraladi. Bunday jadallikda ishlagandan keyin oshqozon osti bezi ishdan chiqib, organizmda insulin yetishmasligi kuzatiladi.

    Bolalarda ham kuzatilishi mumkin

    RAMN bolalar salomatligi ilmiy markazining ma’lumotlariga qaraganda, bolalarda endokrinologik muammolarning kuzatilishi so‘nggi 15-20 yilda sezilarli darajada ko‘paygan. Bunga, asosan, vazn ortishi va insulinga qaramlik qolaversa, qandli diabet turlarining avvalgidan yashargani va keksalarda uchraydigan kasallik bugungi kunda bolalarda ham kuzatilishi sabab bo‘ladi. 4 kilodan ortiq vazn bilan tug‘ilgan bolalarda qandli diabet rivojlanishi xavfi yuqori bo‘ladi.

    Xavf omillari

    Irsiyat

    1-turdagi qandli diabet tashqi ta’sirlar, masalan, virus sabab irsiy moyilligi bor kishilarda immunitet susayishi keyinchalik esa qandli diabet rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Ikkinchi turdagi qandli diabet esa nasldan naslga o‘tadi.

    Ortiqcha vazn

    Ikkinchi turdagi qandli diabetdan aziyat chekadigan kishilarning 90 foizining vazni ortiqcha.

    Kasalliklar

    Endokrin kasalliklar, pankreatit, ya’ni oshqozon osti bezining yallig‘lanishi, shuningdek, boshqa virusli infeksiyalar hatto gripp ham sabab bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, qandli diabetga moyilligi yuqori bo‘lgan, naslida ushbu kasallik bilan og‘rigan va vazni ortiq kishilar infeksiya yuqishidan ehtiyot bo‘lishi kerak. Ular jismoniy va emotsional zo‘riqishlardan qochishga harakat qilishi lozim.

    Yosh

    Har o‘n yilda ushbu kasallikka chalinish ehtimoli ikki martaga ko‘payadi, degan qarash mavjud. Ammo yosh o‘tishi bilan irsiyat kasallik keltirib chiqarishini hal qiladigan omil bo‘lmay qoladi.

    Simptomlari

    Qandli diabetga xos simptomlar turli, boshqa kasallik va holat singari namoyon bo‘lishi mumkin. Quyidagi belgilar kuzatiladigan bo‘lsa, qon tahlili topshirib, kasallik bor yoki yo‘qligini aniqlab olish kerak.

    • doimiy ravishda chanqash;
    • og‘iz qurishi;
    • tez tez peshob ajralishi;
    • lohaslik va holdan toyish;
    • terining qurishi, qichishish;
    • yaralarning sekin bitishi;
    • vazn va ishtahaning sezilarli oshishi.
    Nima qila olishingiz mumkin?

    Qandli diabetga chalinish xavfi yuqori bo‘lgan kishilar uy sharoitida maxsus glyukometr yordamida qand miqdorini o‘lchab tursa bo‘ladi. Undan foydalanib, natija qanday ekanligini bilishingiz mumkin. Dorixonalarda tugmachasiz va ovozli signal orqali qand miqdori ko‘p yoki kamligi haqida xabar beradigan glyukometrlar bor. Kasallik dastlabki bosqichda o‘zini kamdan kam hollarda namoyon qilgani sabab sog‘lom kishilar ham qondagi qand miqdorini yarim yil yoki bir yilda bir marta o‘lchatib turishi lozim.

    Qandli diabet parhezi

    Moyilligi bor, kasallikka chalinish xavfi yuqori bo‘lgan kishilar, qandli diabetdan aziyat chekadigan kishilar, ayniqsa, to‘g‘ri ovqatlanishga rioya qilishi kerak. Tarkibida tez singadigan uglevodlar ko‘p bo‘lgan mahsulotlardan tiyilish, sekin singadigan uglevodli, donli mahsulotlar, meva va sabzavotlar hamda glikemik ko‘rsatkichi yuqori bo‘lmagan mahsulotlarni iste’mol qilish lozim. Vaqti-vaqti bilan “parhezli shirinliklar” fruktoza, sorbit va shakar o‘rnini bosadigan boshqa mahsulotlar iste’mol qilsa bo‘ladi. Ammo har qanday vaziyatda ham shifokor bilan maslahatlashgan ma’qul.

    Nimaga e’tibor qaratish kerak?

    Ushbu kasallikdan aziyat chekadigan aksariyat kishilarda qon aylanishi va qon tomirlar zararlangani sabab terining, ayniqsa, oyoq va qo‘l sohalarida qichishish kuzatiladi. Teri yupqalashadi, yara va chaqalar sekin bitadi. Qo‘l va oyoqdagi nervlarning zararlangani sabab esa bora-bora jarohatlar sezilmasligi mumkin. Hatto oddiy tirnalishlar ham yallig‘lanish jarayonlarini keltirib chiqarishi mumkin. Shu sabab ham teridagi o‘zgarishlarga befarq bo‘lmaslik, dermatolog va endokrinologga murojaat qilish kerak.

    Ko‘p kuzatiladigan jarohatlar

    Qon tahlili topshirgandan keyin turli salbiy muammolar kelib chiqmasligi uchun e’tiborli bo‘ling. Oyoqlardagi qon aylanishining yomonlashishi sabab yaralar bitishi qiyin kechadi. Shu sabab ham oyoq quruq bo‘lib qolmasligiga e’tibor bering va namlantiruvchi kremdan foydalaning.

    Chora-tadbirlar

    Qondagi qand miqdorini aniqlash uchun qon tahlili so‘nggi marta ovqat tanovul qilinganidan 8 soat keyin, och qoringa topshiriladi. Me’yorda 1 litr qonda 3,5-5,5 mmol qand bo‘lishi kerak. Agar ushbu ko‘rsatkich 7,0 mmol/litr bo‘lsa, shubhasiz, qandli diabet tashxisi qo‘yiladi. 5,6 ko‘proq, ammo 7,0dan kam bo‘ladigan bo‘lsa, 3-6 oydan keyin aniqlashtirish uchun qayta qon tahlili olinadi.

    Mavzuga doir:

    • Pul sarflash shart emas: Salomatlikni sezilarli darajada yaxshilaydigan 9 odat
    • Irsiyatmi yoki marketing: Vazn ortishining 10 sababi
    • Hammasi ko‘ngildagidek: salomatlikda muammo yo‘qligidan darak beruvchi kutilmagan alomatlar

    24.02.2021, 14:56   Izoh (0)   30957
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Dori-darmonlarni haqiqiy zaharga aylantiradigan 7 ta xato

    24.02.2021, 10:33

    Gipertoniya kasalligining uch asosiy alomati va uni yengishga yordam beradigan 3 tavsiya

    23.02.2021, 08:33

    Arqonda sakrash — ortiqcha vazndan qutulishning eng yaxshi usuli

    22.02.2021, 19:22

    Qaysi kasalliklarda choydan tiyilish tavsiya etiladi?

    22.02.2021, 15:59

    Dorilarsiz qon bosimini tushirish bo‘yicha kardiologdan 8 tavsiya

    22.02.2021, 14:59

    Qorinda yog‘ yig‘ilishiga sabab bo‘ladigan 7 odat

    21.02.2021, 14:58
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    Sistit — bu uyat emas!


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Rossiyada Putinni Gitlerga o‘xshatib mem qilganlar jazolanadi

    Dunyo | 30 may, 23:55

    Zarafshon daryosidan noqonuniy ravishda qum-shag‘al qazib olgan shaxsga chora ko‘rildi

    O‘zbekiston | 30 may, 23:40

    “O‘zbekiston qo‘shni davlatlar bilan urushga kirishishi mumkin edi” – Abdulaziz Komilov

    O‘zbekiston | 30 may, 23:30

    AQSH Oliy sudi Trampga 500 ming muhojirni mamlakatdan chiqarib yuborishga ruxsat berdi

    Dunyo | 30 may, 23:25

    Nepalda o‘n minglab namoyishchilar monarxiyani tiklashni talab qilmoqda

    Dunyo | 30 may, 23:10

    “Daryo” dayjesti: 30-mayning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 30 may, 22:55

    Toshkent viloyatida svetoforning taqiqlovchi ishorasiga amal qilmagan haydovchining mashinasidan giyohvand modda topildi

    O‘zbekiston | 30 may, 22:40

    Surxondaryodagi 5 ta “dom”da 1,5 mlrd so‘mlik gazdan o‘g‘rincha foydalanilgani aniqlandi

    O‘zbekiston | 30 may, 22:30

    Fransiya prezidenti Isroilga qarshi siyosat yuritishda ayblandi

    Dunyo | 30 may, 22:20
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.