Bu ilmiy kuzatishlar tarixida birinchi bor qayd etilgani bois e’tiborga molik hodisadir. LIGO/Virgo rasadxonalarida umumiy maqsad – gravitatsiya to‘lqinlarini qayd qilish yuzasidan ish olib borayotgan ilmiy guruhlar tarixda birinchi marta manbai yagona yaxlit obyekt bo‘lgan gravitatsiya to‘lqinlarini tutishganini e’lon qildi. Shu choqqacha qayd etilgan gravitatsiya to‘lqinlari kamida ikkita o‘ta yirik massali obyekt – qora tuynuklar yoki neytron yulduzlaring to‘qnashuvidan hosil bo‘lgani aytilar edi.
LIGO detektori 2002-yila qurib foydalanishga topshirilgan. Biroq bitkazilishi bilan deyarli darhol yana modernizatsiyaga topshirilgan va keyingi sakkiz yil mobaynida ta’mirlangan edi. Ta’mirdan chiqqach, LIGO rasadxonasi birinchi urinishdayoq juda katta shov-shuvli ilmiy natija ko‘rsatgan. Ya’ni o‘shanda LIGO ilm-fan tarixida birinchi marta gravitatsiya to‘lqinlarini tutishga muvaffaq bo‘lgan edi. O‘sha ilk tutilgan gravitatsiya to‘lqini ikkita qora tuynukning o‘zaro to‘qnashuvidan hosil bo‘lgan ham bayon qilingan. Ushbu ilmiy yutuq uchun, LIGO olimlari Nobel mukofotiga ham loyiq ko‘rilganlar.
Oxirgi bir necha yil ichida LIGO umumiy hisobda 18 oyga yaqin ishladi xolos. Sababi, detektorlarining sezgirligi hamon yetarli emas va uni tinimsiz mukammallashtirilmoqda. Xususan, u o‘ta yangilar chaqnashidan va boshqa kichikroq massali obyektlarning to‘qnashuvidan hosil bo‘lgan gravitatsion to‘lqinlarni ham qayd qila oladigan bo‘lishi kerak. LIGO/Virgo detektorlari 2018-yilda navbatdagi marta modernizatsiyaga olingan va 2019-yil 1-apreliga qadar ta’mirda bo‘lgan.
Yuqorida aytilganidek, rasadxonalar avvallari tutgan gravitatsiya to‘lqinlarining barchasida, manba – ikkita o‘ta yirik massali obyektning to‘qnashuvi bo‘lgan. Endilikda esa yangi, modernizatsiyadan chiqqan rasadxona detektorlari yaxlit obyektdan hosil bo‘lgan gravitatsiya to‘lqinini tutgani e’tirof etilmoqda. Aniqlanishicha, ilmiy manbalarda S191110af to‘lqini deb nom olgan ushbu yaxlit obyekt osmon sferasining janubiy qismida joylashgan ekan. Lekin uning aniq koordinatlari va masofasini hozircha olimlar aniq belgilashganicha yo‘q. Tadqiqot haqidagi maqolaning yetakchi muallifi Kristofer Berrining ta’kidlashicha, ushbu qayd etilgan kashfiyotni e’lon qilishdan avval olimlar uni barcha qayta tekshiruv jarayonlaridan o‘tkazishgan. Ya’ni, endilikda gravitatsiya to‘lqinlarini yaxlit obyektlar ham chiqarishi mumkinligi aniq tasdiqlandi.
