• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12694.97
    • RUB161.6
    • EUR14878.5
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Koinot

    Galaktikalar qanday paydo bo‘ladi?

    Galaktikalar koinotning asosiy tashkil qiluvchisi va milliardlab yulduzlarni o‘z bag‘riga oluvchi makonidir. Xo‘sh, galaktikalar qanday paydo bo‘ladi? Bu haqda “Daryo” kolumnisti Muzaffar Qosimov hikoya qiladi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Bu borada zamonaviy ilm-fanda ikkita yetakchi gipoteza mavjud. Ulardan biriga ko‘ra, galaktikalarning har bir alohida olingan favqulodda juda katta gaz-chang bulutidan hosil bo‘ladi deb aytiladi. Ikkinchi gipoteza esa iyerarxik xarakterga ega bo‘lib, u galaktikalar tarkibiy qismlardan “yig‘ilgan”, ya’ni yulduzlarning asta-sekinlik bilan bir yerga g‘uj bo‘lib to‘planishidan galaktika hosil bo‘lgan degan qarashni ilgari suradi. Umuman olganda, olimlar koinotda bir vaqtning o‘zida ushbu har ikkala jarayon o‘zaro uyg‘un kechgan bo‘lishi mumkin degan fikrni ham o‘rtaga tashlagan.

    Birinchi ssenariyga ko‘ra, galaktikalar koinotda mavjud bo‘ladigan ulkan sharsimon gaz-chang moddadan shakllanishi nazarda tutiladi. Bunday sharsimon to‘dalar asosan o‘z vodorod yoqilg‘isini tugatib bo‘lgach, favqulodda ulkan o‘lchamlargacha shishib, gigant va o‘ta gigantga aylangan yulduzlar o‘rnida paydo bo‘ladi. Biroq koinotda bunday to‘dalarning yoshi bir-biridan keskin farq qilishi tufayli ushbu ssenariyga unchalik ishonqirashmaydi. Sababi, ayrim sharsimon to‘dalarning yoshi bir necha milliard yillarga teng bo‘lsa, ayrimlari hali juda yoshdir. Yoki basharti bu ssenariy durust bo‘lsa ham, unga ko‘ra, galaktikalar bir necha bosqichlarni o‘tash orqali juda uzoq millionlab yillar mobaynida shakllanishi kerak.

    Ikkinchi ssenariy esa koinot ilk paydo bo‘lgan zamonlarda uni liq to‘ldirgan qizigan siyrak qaynoq gazning asta-sekinlik bilan quyuqlashib, sovishidan galaktikalar yuzaga kelishi nazarda tutiladi. Lekin o‘sha ilk hosil bo‘la boshlagan protogalaktika strukturalari hozirgilardan o‘lchamlariga ko‘ra millionlab marta katta bo‘lgan bo‘lishi kerak. U modda ham borgan sari yanada quyuqlashib, markazlashgan joylarda, modda zichligi tobora ortib, hozirda ma’lum bo‘lgan galaktika to‘dalari ko‘rinishigacha zichlashgan deyiladi.

    Keyin esa ushbu to‘dalardan alohida-alohida galaktikalar shakllanib, ajralib chiqqan. Keyin esa, ushbu galaktikalarda yulduzlar chaqnay boshlagan va alohida yulduz to‘dalari vujudga kelgan bo‘lishi mumkin.

    Aytish joizki, zamonaviy astrofizikada aynan shu, ikkinchi ssenariy ko‘proq obro‘ga ega.

    03.11.2019, 08:34   Izoh (0)   22707
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Yerga yirik asteroid yaqinlashmoqda. U eng xavfli koinot obyektlari ro‘yxatidan o‘rin olgan

    19.10.2019, 12:53

    Tarixda ilk bor ikki nafar ayol bir vaqtning o‘zida ochiq kosmosga chiqdi

    19.10.2019, 10:51

    NASA Oyga uchadigan astronavtlar uchun mo‘ljallangan yangi kostyumni namoyish etdi

    18.10.2019, 10:32

    NASA Aleksey Leonovning vafoti haqida xabar berish uchun jonli translyatsiyani uzib qo‘ydi (video)

    12.10.2019, 07:13

    Aleksey Leonov — ochiq kosmosga chiqqan birinchi inson. Bu qanday bo‘lgan edi? (video)

    11.10.2019, 22:42

    Foto: Oyning 60 yil avval suratga olingan orqa tomoni

    07.10.2019, 23:54
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” videoreportaji: Ozodbek Nazarbekov Namanganda katta sahnaga qaytdi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 00:10

    Tailandda budda rohibi o‘z hamkasbini otib o‘ldirdi

    Dunyo | 30 iyun, 23:55

    Shahrisabzda ikkita do‘kon yonib ketdi (video)

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:40

    Britaniyada ChatGPT tufayli ish o‘rinlari bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ldi

    Dunyo | 30 iyun, 23:25

    Yaponiyada qora ayiq tufayli aeroport faoliyati to‘xtab qoldi (video)

    Dunyo | 30 iyun, 23:10

    “Daryo” dayjesti: 30-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 30 iyun, 23:00

    “Operachi bo‘lish oson emas” — Aqlbek Piyazov italyan tilini o‘rgangani, musofirchilikdagi hayoti va eng ko‘p olgan gonorari haqida gapirdi (foto, video)

    Shou-biznes | 30 iyun, 22:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.