Қозоғистон парламенти ўзи эълон қилган тендерларни ўзи ютмоқда
“Дарё”нинг Қозоғистондаги мухбири Қозоғистон парламенти ўзи эълон қилган тендерларни қандай қилиб ўзи ютишини аниқлади. Тадқиқотида мухбир давлат харидлари веб-сайти ва МТТБ (Моддий-техник таъминотни бошқариш) маълумотларидан фойдаланди.
Давлат харидлари порталига кўра, барча тендерларнинг асосий улуши бир манбадан тўғридан тўғри шартномалар тузиш орқали ўтказилади. Бу нафақат шартномаси имзоланган харидларга, балки келажакда режалаштирилган харидларга ҳам тегишли.
Қозоғистон республикасининг давлат харидлари тўғрисидаги қонунида 50 га яқин бандлар мавжуд бўлиб, улар шу тарзда тендер ўтказиш учун асос бўлиши мумкин. Масалан, сиёсий барқарорликка таҳдид мавжуд бўлганда товар ва хизматларни сотиб олиш, уларни терроризм ва экстремизмга қарши кураш ёки референдум ва сайловларни ташкил қилиш учун харид қилиш.
Ушбу усул рақобатбардош кўринмайди. Гап шундаки, у харид тўғрисида эълон жойлаштиришни ва шунга мос равишда тендер ўтказишни назарда тутмайди. Жараён буюртмачи ва етказиб берувчи ўртасида тўғридан тўғри шартнома тузиш орқали амалга оширилади.
2023 йил учун шартномалари тузилган МТТБ тендерлари рўйхатида тўғридан тўғри шартнома тузилмасдан фақат битта давлат хариди амалга оширилган. Режалаштирилган харидларда кўпинча битта манбадан харидлар кўрсатилади. Шуни таъкидлаш керакки, МТТБ кўпинча махсус бўлинмаларидан товар ва хизматларни харид қилади. Шу тариқа электрон овоз бериш тизимлари, конференция тизимлари, кабел ва сунъий йўлдош телевидениесига техник хизмат кўрсатиш бўйича 967,6 миллион тенге (2 083 520 АҚШ доллари) миқдоридаги шартнома МТТБ томонидан шахсий Муҳандислик маркази билан имзоланган.
Парламент палаталарининг мажлисларини визуал ва аудиоёзув тарзида олиб бориш учун асбоб-ускуналар сотиб олиш, шунингдек, 769,4 миллион тенге (1 656 739 АҚШ доллари) миқдорида компьютер техникасини ўрнатишда ҳам айнан шу ташкилот (Муҳандислик маркази) танланган. Ўз навбатида, МТТБ маъмурий бинолар дирексияси мансабдор шахсларнинг хизмат хонадонларига 3,5 миллион тенге (7537 доллар)га хизмат кўрсатади.
Светлана Шестернёва, Олмаота
