Дунёда инфляция 30-40 йиллик рекордни қайд этмоқда. Мамлакатларда вазият қандай?

Украинадаги уруш ва бунга жавобан Ғарб томонидан киритилган санкциялар ковид инқирозидан ҳали чиқмаган жаҳон иқтисодиётига инфляцион босимни кескин кучайтирди. Бу ҳақда РБК маълумот берди.

Ғалла, ўғит ва энергетика маҳсулотларини етказиб бериш билан боғлиқ муаммолар жаҳон бозорида улар нархининг кескин ошишига сабаб бўлди.

Натижада, дунёнинг кўплаб мамлакатларида истеъмол нархлари (биринчи навбатда, озиқ-овқат ва ёқилғи учун) 30-40 йил, баъзан эса ярим асрдан кўпроқ вақт давомидаги энг тез суръатларда ўсиб бормоқда.

Халқаро валюта фондининг (ХВФ) апрель ойидаги прогнозига кўра, 2022 йил охирига бориб ривожланган мамлакатларда инфляция илгари прогноз қилинганидек 3,9 фоиз эмас, балки 5,7 фоиз, ривожланган ва ривожланаётган бозор мамлакатларида эса 5 фоиз эмас, 8,7 фоиз бўлади.

Баъзи ҳудудларда у бир неча баравар юқори бўлади. Инфляциянинг ўсишига жавобан бутун дунё бўйлаб марказий банклар пул-кредит сиёсатини кескинлаштирмоқда.

ХВФ назоратидаги марказий банкларнинг тахминан 75 фоизи 2021 йил ўрталаридан бошлаб ставкаларни оширмоқда.

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти экспертлари инфляциянинг ўсишидан энг камбағал давлатлар жабр кўриши ҳақида огоҳлантирмоқда.

Уларнинг ҳисоб-китобларига кўра, озиқ-овқат нархининг ўртача 1 фоизга ошиши бутун дунё бўйлаб 10 миллион киши қашшоқликка дучор бўлишини англатади.

Украинада уруш бошланганидан кейин қашшоқлик чегарасидан пастга тушадиганларнинг умумий сони БМТ экспертлари томонидан 95 миллион кишига баҳоланмоқда.

БМТ ҳисоб-китобларига кўра, 2022 йил март ойидан бери ўсиб бораётган инфляция ривожланаётган мамлакатларда 71 миллионга яқин камбағал одамларни пайдо қилган.

Жиддий муаммолар нафақат учинчи дунё мамлакатларида, балки энг бой давлатларда ҳам пайдо бўлди.

Мисол учун, АҚШда озиқ-овқат нархлари июнь ойида ўртача 10,4 фоизга, бензин эса деярли 60 фоизга кўтарилди.

Умуман олганда, истеъмол нархлари 9,1 фоизга ўсди, бу охирги 40 йилдаги энг юқори кўрсаткич — 1981 йил ноябрь ойида у 9,6 фоиз бўлиб, АҚШда «Буюк инфляция» деб аталадиган давр тугаган.

Аввалроқ Ўзбекистонда ойлик инфляция 1,5 фоизга етгани ҳақида хабар берилганди.