“Barchasiga terrorchi arablarning o‘zi aybdor” — G‘arb mediasining Falastin haqida tarqatayotgan yolg‘onlari

Falastin—Isroil mojarosi boshlanganiga 75 yil bo‘ldi. O‘tgan yillar davomida jahon mediasida asosiy o‘rin tutadigan G‘arb OAV aksariyat hollarda Isroil tomonida bo‘lishgan va falastinlik arablar haqida turli yolg‘onlarni tarqatishgan. Ana shu yolg‘onlarga ishongan g‘arbliklarning bir qismi bugun Isroilning Falastin arablariga nisbatan tutayotgan bosqinchilik siyosatini to‘g‘ri deb bilmoqda. 

Bir yarim yildan buyon Falastinning G‘azo sektorini nazorat qiladigan HAMAS tashkiloti va Isroil o‘rtasida qurolli mojaro davom etmoqda. Tomonlar shu paytgacha bir necha marta sulhga erishdi. 2025-yil 30-mart kuni OAVda Isroil va HAMAS o‘rtasida o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha jarayon kun tartibda ekani, tashkilot 50 kunlik sulh evaziga 5 nafar isroillik asirni ozod qilish haqidagi taklifni qabul qilgani haqida xabarlar tarqaldi.

Isroil bir yarim yildan buyon G‘azoni vayron qilib, tinch aholini, jumladan, yosh bolalar, ayollar va keksalarni o‘ldirar ekan, bu mojaro jahon bo‘ylab turli OAV va ijtimoiy tarmoqlarda keng muhokama bo‘lib kelmoqda.

Ana shu muhokamalarda G‘arb aholisining bir qismi Isroilni qo‘llamoqda. Ularning bunday qilishiga media olamda zo‘r berib Falastin haqida tarqatilayotgan yolg‘on ma’lumotlar sabab bo‘lmoqda. Jumladan, ular tarixda Falastin davlati bo‘lmagani, yahudiylar falastinliklarning yerini tortib olmagani, balki sotib olgani, falastinliklarning aksariyati terrorchi ekani, Isroil faqat terrorchi arablarning uyini buzayotganini yozishmoqda.

G‘arb aholisining bir qismida bunday yolg‘onlar shakllanishida ayrim OAVlarining ham yaxshigina hissasi bor. Ularning aksariyati uzoq yillardan buyon Isroil tomonida turib yolg‘on ma’lumotlar tarqatish bilan shug‘ullanib kelyapti.

Birgina misol, mojaro boshlangandan keyin ko‘p o‘tmay ijtimoiy tarmoqlarda Falastinning Britaniyadagi diplomatik vakolatxonasi rahbari (de-fakto elchisi) Husam Zomlot BBC jonli efirida jurnalistning savollariga javob bera turib, telekanalni Falastin—Isroil mojarosiga noxolis yondashishda aybladi.

BBC jurnalisti Zomlotga “Siz tinch aholini o‘ldirayotgani uchun faqat Isroilni qoraladingiz. Tinch aholini o‘ldirayotgan HAMASni esa qoralamaysiz”, deganida u shunday deb javob berdi:

“Isroil rasmiylaridan necha marta intervyu olgansiz? Yuzlab marta. Isroil shundoq kameralaringiz qarshisida necha marta harbiy jinoyatlar sodir etgan? Siz ular bilan intervyularni ham o‘zlarining harakatlarini qoralashni so‘rashdan boshlaysizmi? Yo‘q, unday qilmaysiz.

Bilasizmi, men nega bu savolga javob berishdan bosh tortaman? Chunki bunday tarzdagi savolni rad etaman. Chunki bu savolning tagida bo‘layotgan voqealarni noto‘g‘ri talqin qilish yotibdi. Chunki doim falastinliklardan o‘zlarini o‘zlari qoralash talab qilinadi. BBC va boshqa asosiy medialar 75 yildan beri shunday qilib keladi. Isroilliklar o‘ldirilgan paytlarda bizni intervyuga chaqirasizlar. Oxirgi oylarda G‘arbiy sohilda 200 dan ortiq falastinlik o‘ldirilganida, nega meni shu yerga chaqirmadingiz?

Isroil Quddusda va boshqa joylarda shunga o‘xshash provokatsiyalar qilsa, meni chaqirasizmi? Oxirgi 48 soat ichida Isroilning boshiga tushgani kabi fojialarni falastinliklar oxirgi 50, 70 yildan beri har kuni boshdan kechiradi.

Siz G‘azodagi vaziyatni bilasiz, hozirgina uni tasvirlab berdingiz. G‘azo — ochiq osmon ostidagi eng katta qamoqxona. U yerdagi 2 million kishi 16 yildan beri Isroil tomonidan asirlikka olingan. Men bularni aytishimdan maqsad, bu ritorikadan, bunday juda xavfli fikrlash qolipidan voz kechish vaqti keldi. Odamlarga ba’zan xunuk bo‘lsa-da, rost haqiqatni aytib turish ham kerak”.

Husam Zomlot ta’kidlaganday G‘arb OAVlari 75 yildan buyon Falastin—Isroil mojarosida turli yolg‘onlar tarqatib, provokatsiyalar uyushtirib yahudiylar foydasiga targ‘ibot qilib kelishmoqda.

Quyida ijtimoiy tarmoqlarda G‘arb OAV tomonidan tarqatilgan va odamlar ongiga singdirilgan yolg‘on va tuhmat da’volarni ko‘rib chiqamiz.

Birinchi yolg‘on — Yahudiylar arablarning yerlarini tortib olmagan, sotib olgan.

Ayrimlarga ko‘ra, yahudiylar Falastinda arablarning yerlarini tortib olmagan, sotib olgan. G‘arb OAV tomonidan uzoq yillardan buyon tarqatilib kelinayotgan bu da’vo yolg‘on.

1948-yilda Isroil davlati tuzilgach ko‘chib kelgan yahudiylar asosan bo‘sh joylarga joylashgan. Ayrimlari arablardan uy-joy yoki yer sotib olgan bo‘lishi mumkin. Oz sonli yahudiylar arablar bilan aralash holda yashab turgan paytida bu tabiiy hol.

Biroq yahudiylar davlati tuzilgandan keyin bironta yahudiy arablardan yer sotib olmagan. Chunki urush boshlangandan so‘ng Isroil arablarga tegishli juda katta hududni bosib olgan va o‘sha yerlarga yahudiylarni joylashtira boshlagan.

Agar yahudiylarning Falastinga ko‘chib kelish tarixiga nazar tashlansa, Isroil davlati tuzilgach ularning soni uncha ko‘p bo‘lmagan. Yahudiy davlati tuzilgandan so‘ng ko‘chib keluvchilar ko‘paygan va ular asosan arablardan tortib olingan yerlarga o‘rnashgan.

Vikipediya ma’lumotlariga ko‘ra, Yevropadagi yahudiylarning Falastinga ommaviy ko‘chishlari 1933-yildan boshlangan. O‘sha yili Germaniya tepasiga o‘zining antiyahudiy qarashlari bilan tanilgan Adolf Gitler kelgan edi.

Gitler yahudiy millatini yomon ko‘rgan bo‘lsa ham ularni qirg‘in qilishni 1930-yillar oxirida, Germaniyani harbiy davlatga aylantirib, yon atrofidagi davlatlarni egallayotganda boshlagan.

Shundan so‘ng Yevropadagi yahudiylarning katta qismi Amerikaga, qolganlari Falastinga qochgan. Masalan, 1932—1939-yillar oralig‘ida Falastinga bor yo‘g‘i 200 ming atrofida yahudiy ko‘chgani aytiladi. Germaniya SSSRga hujum qilgandan so‘ng qisqa muddatda 2,5 million nafardan ko‘p yahudiy qirib yuboriladi. Nemislar bunday qatliomlarni Yevropaning boshqa davlatlarini bosib olishda ham qilishgan. Bundan umumiy shunday xulosa chiqadiki, Yevropadagi yahudiylarning ozroq qismi 1939-yilgacha qochadi. Qochmaganlar nemislar tomonidan o‘ldiriladi. Ya’ni ikkinchi jahon urushi paytida Falastinga uncha ko‘p yahudiy kelmagan.

Yahudiylarning o‘zi tartib bergan boshqa bir ma’lumotda 1933—1943-yillar oralig‘ida Yevropadan qariyb 1 million yahudiy qochgani yozilgan. Ulardan 200 ming nafari AQSHga, 120 ming nafari esa Falastinga, qolganlar dunyoning boshqa davlatlariga ketgan.

Isroil davlati tashkil etilgandan so‘ng arab-yahudiy urushi boshlanadi va unda yahudiylar g‘alaba qozonadi. Shundan so‘ng nafaqat Yevropadan, balki boshqa joylarda, shu jumladan arab davlatlarida yashab kelgan yahudiylar ham Isroilga ko‘cha boshlaydi.

O‘shanda ko‘chib kelgan yahudiylarning birontasi arablardan yer yoki uy-joy sotib olmagan. Bunga hojat ham bo‘lmagan. Chunki Isroil ularni arablardan tortib olingan yerlarga joylashtiravergan.

Yahudiylarning Isroilga yana bir ommaviy ko‘chishlari 1980-yillar oxiridan boshlab, SSSR parchalanib ketgancha va undan keyin sodir bo‘ldi. O‘shanda sobiq ittifoqdosh respublikalarda yashovchi 1,1 million yahudiy Isroilga ko‘chgan.

Sobiq ittifoqdan borganlarga ham falastinliklar uy-joy yoki yer sotmagan. Ularning aksariyati arablardan tortib olingan yerlarga joylashtirilgan.

Ikkinchi yolg‘on — Isroil tinch yashayotgan arablarni uylarini buzmayapti. Faqat terrorchilarning uylari buzilyapti.

G‘arbliklarga ko‘ra Isroil tinch yashayotgan bironta ham falastinlik arabni uyini buzmagan. Bu davlat faqat terrorchilik bilan shug‘ullanayotgan va yahudiylarga xavf solayotgan arablarning uyini buzmoqda. Bu ham G‘arb OAVlarining navbatdagi bo‘htoni hisoblanadi. Aslida esa Isroil 1948-yildan buyon falastinliklarning yerlarini tortib oladi. Ularning uy-joylarini buzdirib, o‘rniga yahudiylar uchun turar joy qurib keladi.

Oqibatda, millionlab falastinlik qochoqqa aylangan va ularning aksariyati qo‘shni Livan, Iordaniya, Suriya va Misr hududidagi vaqtinchalik qo‘nalg‘alarda yashamoqda.

Uy-joylaridan ayrilgan arablarning qolgan qismi esa Iordan daryosining G‘arbiy sohilida va G‘azo sektorida og‘ir sharoitda yashashga majbur bo‘lyapti.

Birgina misol, hozirda G‘azo sektorida 2 milliondan oshiq odam yashayapti va uning hududi bor yo‘g‘i 360 kilometr kvadrat hududni egallaydi.

Bugun Isroil umumiy hisobda falastinliklarga tegishli bo‘lgan hududning qariyb 70 foizini egallab olgan. Arablar Iordan daryosining g‘arbiy qirg‘og‘i va G‘azo sektorida bor yo‘g‘i 30 foiz atrofida hududini o‘zida saqlab turibdi xolos.

BMT ma’lumotlariga ko‘ra, har yili Isroil harbiylari falastinliklarning minglab uylarini buzmoqda va o‘rniga yahudiylar uchun turar joy qurmoqda.

1967-yildan buyon Isroil birgina Iordan daryosining G‘arbiy sohilida 150 ta aholi punkti tashkil etgan. Umumiy hisobda esa tortib olingan arab yerlariga millionga yaqin yahudiylarni joylashtirgan. Ayrimlar arab yerlariga joylashtirilgan isroillik yahudiylar soni bundan ham ko‘pligini aytadi.

Uchinchi yolg‘on — Falastinlik qochoqlar qo‘shni davlatlarda yashab ham terrorchilik qilishyapti. BMT ma’lumotlariga ko‘ra bugun qariyb 6 million falastinlik qochoqqa aylangan. Ularning asosiy qismi qo‘shni davlatlar Suriya, Iordaniya, Livan va Misrda yashaydi. Qolganlar dunyo bo‘ylab tarqalib ketgan.

1947-yilda Falastin ikkiga bo‘linganda ilk nohaqlik BMT tomonidan qilingan va 390 ming arab yashaydigan hudud Isroilga berib yuborilgan. Yahudiy davlati tuzilgandan so‘ng boshlangan urush oqibatida nafaqat Isroilga berilgan hududdagi, balki Falastin hududidagi arablarning ham bir qismi qochoqlarga aylanadi.

Birinchi urush tugagandan so‘ng Isroil hududida bor yo‘g‘i 150 ming arab qoladi. Qolgan qariyb 250 ming odam Falastinning arablarga berilgan qismiga yoki qo‘shni davlatlarga qochib o‘tadi.

1967 yilda bo‘lib o‘tgan «Olti kunlik urush»da falastinlik arablardan yana 300 ming kishi Iordaniya, Livan va Suriyaga qochib o‘tadi. Falastinliklar undan keyin ham qochoqqa aylanishda davom etishdi.

Bugun Isroil Falastin xalqiga qilayotgan zo‘ravonliklarini xaspo‘shlash uchun arablarning o‘zini, hatto qochoqlarni ham qo‘shib, terrorchilikda ayblaydi.

Isroilning nog‘orasiga o‘ynayotgan G‘arb OAVlari esa zo‘r berib bu yolg‘onni odamlarga singdirishga urinyapti va qisman bunga muvaffaq ham bo‘lyapti.

To‘rtinchi yolg‘on – Falastin degan davlat bo‘lmagan. 

Bugun G‘arb OAVlari va ularning ta’siriga tushgan odamlar tarixda Falastin davlati bo‘lmagani haqida yozishadi. To‘g‘ri, arablarning Falastin davlati bo‘lmagan. Biroq Falastinni ham o‘z ichiga olgan arab davlati bo‘lgan.

Agar tarixga nazar tashlansa, so‘nggi ikki yarim ming yillikda Falastin hududida yahudiylar davlati yoki Isroil degan davlat bo‘lmagan. Rim imperiyasi tashkil topgandan so‘ng hudud rimliklar qo‘l ostiga o‘tgan.
Hududga Islom dini tarqalgach asrlar davomida yahudiylarning asosiy qismi dunyo bo‘ylab tarqab ketgan va Falastin yerlarida arablar hukmronlik qilgan.

Arablar davlati Falastinni Usmoniylar imperiyasi egallab olgancha davom etgan. Agar masalaga shu mantiqdan kelib chiqib yondashilsa Falastin hududida davlat tuzishga yahudiylardan ko‘ra arablar haqliroq.

Taajjublanarlisi shundaki, Falastin tuprog‘iga kecha (yaqin tarix nazarda tutilmoqda) ko‘chib kelgan yahudiylar G‘arb yordamida davlat tuzib, tarixda Falastin degan davlat bo‘lmagan degan gapni ushlab olishgan. Bu da’voni G‘arb OAVlari esa dastak qilib olib yuribdi.

Taniqli siyosatshunos Kamoliddin Rabbimovning ta’biri bilan aytganda Falastin davlati bo‘lmagandir, lekin uning hududida arablar bo‘lgan. Shu ham katta narsani anglatadi.

Beshinchi yolg‘on – Falastin davlati tuzilishiga arablarning o‘zi qarshi bo‘lgan G‘arb OAV larida Falastin davlati tuzilishiga arablarning o‘zi qarshi bo‘lgani iddao qilinadi. Ular bu gap bilan 1948 yilda Isroil davlati tuzilganda arablar o‘z davlatini tuzish o‘rniga yahudiylarga qarshi urush boshlaganiga ishora qilishadi. Bu ham bir mubolag‘ali yolg‘on iddao.

1947-yil BMT Falastin hududini ikkiga bo‘lgan paytda va 1948 yilda Isroil davlati tuzilganda arablar o‘z davlatini tuzishga qarshi bo‘lmaydi. Aksincha, ular arablarga tegishli yerlarida yahudiy davlati tashkil etilishiga qarshi bo‘lishadi.

Qolaversa, o‘sha qarshilik ham Falastinda yashovchi arablardan ko‘ra, uning hududiga da’vo qiladigan Suriya, Iordaniya va Misr tomonidan qilingan. Aslo Falastin arablari tomonidan emas.

Ana shu uch davlat Falastin yerlari o‘ziniki ekanini da’vo qilib, Isroilga qarshi urush boshlashadi. Ular yengilgach Isroil Falastinda arab davlati tuzilishiga imkon bermaydi va bu hanuzgacha davom etib kelyapti.

Ya’ni umumiy olganda Falastinda arab davlatining tuzilishiga boshdan bosh Isroil tish-tirnog‘i bilan qarshi bo‘lgan. Uni kollektiv G‘arb qo‘llab-quvvatlayapti.

Agar 1948-49 yillarda bo‘lib o‘tgan urushdan so‘ng Isroil arablarga tegishli yerlarni bosib olmaganda va o‘z armiyasini egallagan hududlaridan olib chiqib ketganida allaqachon Falastin davlati tuzilgan bo‘lardi. Yahudiylar boshqa yolg‘onlari kabi, o‘zlarining bosqinchilik harakatlarini xaspo‘shlash uchun “Arablar o‘z davlatini qurishni xohlamagan” degan gapni tarqatib, ommani chalg‘itishda davom etib kelyapti.

Bugun dunyoning ko‘plab davlatlari yetakchilari 1967 yildagi chegaralar bo‘yicha Falastin davlatining tuzilsa va Isroil uni tan olsa arab-yahudiy mojarosi yechim topishi haqida gapirmoqda. Biroq Isroil buni eshitishni ham xohlamayapti va AQSH boshchiligidagi kollektiv G‘arb yahudiylar tomonida.

Birgina misol, bugun Falastin mustaqilligini 138 ta jumladan, Osiyo va Afrikaning qariyb barcha davlatlari, sobiq ittifoq respublikalari (Latviya, Litva va Estoniyadan tashqari) hamda Sharqiy Yevropa davlatlari tan olgan.

AQSH, Kanada, Meksika, Avstraliya, Britaniya, Fransiya, Ispaniya, Portugaliya, Italiya va G‘arbiy Yevropadagi boshqa davlatlar tan olmagan. Ular Falastin arab davlatining o‘z hududlariga egalik qilishini, BMTga to‘laqonli a’zo bo‘lishini umuman xohlashmaydi.

Yana bir misol. 2011 yil 31 oktyabrda YUNESKO umumiy ovoz berish yo‘li bilan Falastinni o‘z a’zoligiga qabul qiladi. Shundan so‘ng AQSH YUNESKOni moliyaviy qo‘llashni to‘xtatadi. Isroil esa uni qo‘llab-quvvatladi.

Bir necha yil davomida YUNESKOga a’zolik badallarini to‘lamagan AQSH 2018 yilda, Tramp ma’muriyati davrida tashkilotdan chiqib ketadi.

Shu o‘rinda savol tug‘iladi: Falastin YUNESKOga to‘laqonli a’zo qilib olinsa, bundan AQSH manfaatlariga qanday zarar yetadi?

Gap shundaki, YUNESKO Isroilni Falastinning bir qismini bosib olgan bosqinchi davlat deb hisoblaydi. AQSHga YUNESKOning mana shu pozitsiyasi yoqmaydi va Isroilning tarafini olib, YUNESKO bilan kelishmovchilikka bordi.

Ana shunday vaziyatda Falastinning YUNESKO a’zosi bo‘lishini hazm qilolmagan AQSH arab davlatining BMTga a’zo bo‘lishini mutlaqo xohlamaydi va bunga imkon ham bermaydi.

Ikkinchi tomondan esa G‘arb OAVlari olchoqlarcha boshqa yolg‘onlarga qo‘shib, “Arab davlati tuzilishiga arablarning o‘zi qarshi bo‘lgan” degan yolg‘onni tarqatishda davom etmoqda.

G‘ayrat Yo‘ldosh tayyorladi