Ko‘pchilik ozish uchun dastlabki qadam sifatida shirinliklardan butkul voz kechish kerak, deb o‘ylaydi. Ammo bu har doim ham to‘g‘ri yondashuv emas. Zamonaviy diyetologlar va sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qiluvchi mutaxassislar shirinliklarni cheklamay, aksincha, ularni ratsionga to‘g‘ri yo‘l bilan kiritishni tavsiya etmoqda.
Britaniya Milliy Sog‘liqni Saqlash xizmati shakar iste’molini kamaytirish zarurligini ta’kidlasa-da, uni butkul ratsiondan chiqarib tashlashni tavsiya etmaydi. Chunki inson bosh miyasi glyukozadan asosiy “yoqilg‘i” sifatida foydalanadi. Unda shirinlik iste’mol qilgan holda qanday qilib ortiqcha vazndan saqlanish mumkin? Quyida ana shu savollarga javob topamiz.
1. Sun’iy tarkibli shirinliklar emas, tabiiy mahsulotlarga urg‘u berish
Shirinliklar turlari talaygina: masalan, zavodda tayyorlangan, rafinadlangan shakar qo‘shilgan, transyog‘larga boy zararli mahsulotlarni xo‘l mevalar, asal, yoki qora shokolad bilan solishtirib bo‘lmaydi. Quyidagi shirin mahsulotlar ortiqcha vazn yuzaga kelish ehtimolini kamaytiradi:
quritilgan mevalar (o‘rik, mayiz, anjir);
yangi uzilgan mevalar (banan, olma, anor, mango);
asal;
70% va undan yuqori kakao miqdoriga ega qora shokolad;
suli uni asosidagi pechenyelar;
yog‘siz yogurtga aralashtirilgan mevalar yoki dolchin.
Amerika yurak kasalliklari uyushmasi tadqiqotlariga ko‘ra, tabiiy shirinliklar tarkibida nafaqat shakar, balki antioksidantlar, o‘simlik tolalari (kletchatka) va vitaminlar ham mavjud bo‘lib, ular qondagi glyukoza miqdorini keskin oshirmaydi.
2. Me’yorni bilish — muvozanat kaliti
Ko‘plab biz tutadigan parhezlar aynan uzoq va qat’iy cheklovdan keyin “buziladi”. Bu esa yana semirishga olib keladi. Shu bois bir-ikki konfet yoki shokolad bo‘lagini tamaddi sifatida yeb olish zarar qilmaydi.
3. Shirinlik uchun eng maqbul vaqt — ertalabdan tushgacha
Kun davomida tananing metabolik faolligi turlicha bo‘ladi. Ertalab, ayniqsa nonushtadan keyin organizm energiyani faol tarzda ishlatadi. Kechki payt esa kaloriyalar asosan yog‘ ko‘rinishida to‘planadi. Shu sababli shirin mahsulotlarni kunning birinchi yarmida iste’mol qilish tavsiya etiladi.
4. Harakat — shakarni energiyaga aylantiruvchi vosita
Shirinlik iste’molidan so‘ng organizmda glyukoza darajasi ko‘tariladi. Uni foydali energiyaga aylantirish uchun oddiy jismoniy harakat qilish talab etiladi. Masalan:
15–20 daqiqalik yurish
yengil stretching
zinapoyadan chiqish
raqsga tushish
Bunday yengil harakatlar shakarni yog‘ga aylanishidan saqlaydi. Bu, ayniqsa, o‘troq tarzda ishlaydiganlar uchun muhim.
Izoh (0)