Nottingem universiteti olimlari xulosasiga ko‘ra, COVID-19 pandemiyasi butun dunyo aholisining bosh miyasining qarish tezligini oshirdi. Bunday holat hatto koronavirusga chalinmaganlarda ham uchramoqda.
Tadqiqotchilar Buyuk Britaniyaning UK Biobank ma’lumotlar bazasidan olingan 15 mingdan ortiq MRT suratlarini tahlil qilgan. Ular pandemiyagacha olingan bosh miya tasvirlarini 2021–2022-yillarda olingan suratlar bilan solishtirdi. Natijada pandemiyadan keyingi davrda MRT tekshiruvidan o‘tgan odamlarda miya qarishining tezlashish belgilari, xususan, kulrang modda hajmining kamaygani aniqlandi. Bunday o‘zgarishlar xotira va tafakkur bilan bog‘liq muammolarga olib kelishi mumkin.
O‘rtacha hisobda, pandemiya davrida insonlar miyasi 5,5 oyga tezroq qarigan. Bu o‘zgarish, ayniqsa, erkaklar va daromadi past bo‘lganlar orasida yaqqol ko‘zga tashlangan. Olimlarning fikricha, bunga stress, jamiyatdan ajralib qolish, jismoniy faollikning pasayishi va hayot sifati yomonlashuvi kabi omillar sabab bo‘lgan.
Shu bilan birga, COVID-19 infeksiyasini boshdan kechirganlarda axborotni qayta ishlash tezligi va tafakkurning moslashuvchanligi kabi kognitiv buzilishlar qayd etildi. Bu esa virusning miyaga nisbatan bevosita ta’sirini, “koviddan keyingi sindrom” hamda surunkali charchoq holatini izohlaydi.
Avvalroq o‘smirlar ishtirokida o‘tkazilgan shunga o‘xshash tadqiqotda bundan ham yomon natijalar kuzatilgan: o‘g‘il bolalarda miya o‘rtacha 1,4 yilga, qizlarda esa 4,2 yilga qarigan.
Olimlar bunday jiddiy o‘zgarishlar qachon to‘xtashi yoki kamayishi mumkinligi haqida hozircha ma’lumotga ega emas. Biroq sog‘lom turmush tarzi, jismoniy faollik, sifatli uyqu va ijobiy ijtimoiy aloqalar miyaning tiklanishiga yordam berishi mumkinligi ehtimoldan xoli emas.
Izoh (0)