Hind kinolari rejissyori, prodyuseri va aktyori Amir Xon 30 yildan ortiq kinodagi faoliyati davomida o‘zini hind kinosining eng mashhur va nufuzli aktyorlaridan biri sifatida ko‘rsatdi. Tomoshabinlar uning ishtirokidagi filmlar chiqishini intiqlik bilan kutishgan. Faoliyatining boshidayoq Amir Xon o‘zining komediyadagi rollari bilan mashhur bo‘lib, aktyor hech qachon tajribalardan qo‘rqmagan hamda kutilmagan o‘zgarishlarga va qiyin vazifalarga tayyor bo‘lgan. Joriy yil 14-mart kuni 60 yoshni qarshi olgan Amir Xon ijod va hayot yo‘li haqida ma’lumot beramiz.
Bolalik va san’atga ilk qadam
Amir Xon 1965-yil 14-mart kuni Hindistonning Mumbay shahrida tug‘ilgan. Uning to‘liq ismi Muhammad Amir Husayn Xon bo‘lib, u kino sanoatiga yaqin oilada ulg‘aygan. Amir Xon oilaning to‘ng‘ich farzandi, uning bir ukasi va ikki singlisi bor. Otasi Tohir Husayn kino prodyuseri, amakisi Nosir Husayn esa mashhur rejissyor bo‘lgan. Uning jiyani Imron Xon ham Bollivudda allaqachon mashhurlikka erishgan.
Bo‘lajak aktyor maktabni uch marta o‘zgartirdi, keyin iqtisod kollejida tahsil oldi. So‘ng u hayotini aktyorlik kasbiga bag‘ishlashga qaror qilib, ta’lim muassasasini tark etdi. O‘smir yoshida Amir Xon “Avantar” teatr guruhida ishladi.
Amir Xon maktabda yaxshi o‘qimagan va hatto sinfdagi tartibni doim buzgan. U yoshligida shaxmatga juda qiziqqan va maktabni tashlab, professional shaxmatchi bo‘lish haqida ham o‘ylagan.
Amir Xon ishtirokidagi filmlar
Xon filmdagi debyutini 1973-yilda, amakisining “Xotiralar karvoni” filmida epizodik roli bilan boshlagan. Bir yil o‘tgach, u amakivachchasining filmida suratga tushdi. Uning roli juda kichik bo‘lsa-da, boshlovchi san’atkor uchun katta tajriba bo‘ldi.
Uzoq tanaffus so‘ng, Amir Xon 80-yillarda kinoga qaytdi. 1985-yilda yosh do‘sti Ashutosh Govariker uni “Holi” filmiga taklif qiladi, biroq bu film ham xalqning e’tibordan chetda qoladi.
1988-yilda Amirning ijod yo‘li “Hukm” asari bilan boyitildi, aynan shu asardan shundan so‘ng Xon va uning hamkasbi Juhi Chavla ikkisi yulduzga aylandi. Hindcha Romeo va Julyetta hikoyasi tomoshabinlarni qalbidan chuqur joy olgan edi. Film Hindistonning Filmfare mukofotlarini qo‘lga kiritdi va yilning eng yaxshi filmi sifatida Milliy kino mukofotiga ham sazovor bo‘ldi.
“Hukm” dan keyin rejissyorlar va prodyuserlar aktyorga ko‘plab takliflar bilan chiqdi. Amir ham aktyor, ham ssenariy muallifi sifatida ishtirok etgan “Muhabbat sari” yuqori e’tirof etildi. Uning dramatik roli barchaga manzur edi.
Tanqidchilar tomonidan salbiy bilan qabul qilingan va muvaffaqiyatsiz bo‘lishi bashorat qilingan “Millionerning qiziga uylanaman” (1994) filmi esa kutilmaganda ommabop filmga aylandi. Amir va uning hamkasbi Salmon Xonning aktyorlik mahoratida tomoshabinlarda katta taassurot qoldirdi. 90-yillarda namoyish etilgan “Isyonkor qalb” va “Ko‘ngil istaydi” loyihalari ham omadli bo‘ldi.
2001-yilda Amir Xon o‘zining “Aamir Khan Productions” kino kompaniyasini ta’sis etdi va o‘zini prodyuserlik va rejissyorlik sohasida sinab ko‘rdi. Kompaniya tashkil etilgan yilda yaratilgan “Lagaan: Bir kuni Hindistonda” musiqiy dramasi sakkizta Milliy kino mukofoti, to‘qqizta Filmfare mukofoti va hattoki “Oskar” nominatsiyasini qo‘lga kiritdi. Xonning “Yerdagi mitti yulduzlar” filmi alohida tahsinga loyiq. U ham “Oskar”ga nomzod bo‘lgan.
Ko‘pgina hind aktyorlari bir yilda bir necha filmda suratga tushadi, ammo Amir Xon aksincha – har yili atigi bitta film ustida ishlaydi va unga maksimal e’tibor qaratadi. Shu sababli u “Perfeksionist” laqabiga ega.
“Uch tentak” filmida Amir Xon 40 yoshdan oshgan bo‘lgan, ammo talaba yigit rolini ijro etish uchun aktyor ko‘p vazn yo‘qotdi va yosh hamkasblari bilan uyg‘un ko‘rinish vazifasini uddaladi.
Bu aktyorning tashqi qiyofasini o‘zgartirishga doim tayyorligini ko‘rsatgan yagona voqea emas. Amir Xon “Dangal” filmi uchun 30 kg vazn to‘pladi va qahramonning yoshligini ijro etish uchun yana ozdi.
2015-yilda “Pikey” komediyasi chiqdi, unda aktyor Xudoni izlayotgan o‘zga sayyoralikni gavdalantirdi. Film ham kulgili, ham falsafiy savollarni o‘rtaga tashlagan. Amir Xon unda aktrisa Anushka Sharma bilan ishlagan.
Amir Xon hind filmlarining Xitoy bozoriga kirishiga sababchi bo‘lgan ilk rejissyordir. Uning bu xizmatlari mamlakatda bir necha bor e’tirof etilgan. Hindistonda muvaffaqiyatsizlikka uchragan “Maxfiy super yulduz” filmi Xitoyda mamnuniyat bilan qabul qilingan.
Uning keyingi loyihasi “Hech kim bilmaydi” filmi bo‘ldi. 2022-yilda butun dunyo bo‘ylab “Laal Singx Chaddha” komediyasi chiqdi, film Tom Xenks ishtirokidagi Amerikaning “Forrest Gamp” nomli filmining hindcha remeyki edi.
2023-yil yanvar oyi holatiga ko‘ra, Amir Xon Bollivudda eng ko‘p kassa daromadlari keltirgan yettita filmda rol o‘ynadi. Hozirda aktyorning butun dunyodan muxlislari bor.
Shaxsiy hayot
Amir Xon ikki marta turmush qurgan. Dastlab u Rina Dutta ismli qo‘shnisi bilan hayotini bog‘ladi. Qiz boshqa dinga mansub bo‘lganligi ota-onalar to‘yga rozi bo‘lmagan, shuning uchun yoshlar qochib ketib, yashirincha turmush qurishgan. Ma’lum vaqt o‘tib ular ota-onasining duosini olish uchun uyga qaytgan. Bu nikohda rafiqasi Junayd va Ayra ismli o‘g‘il va qiz dunyoga kelgan. Ularning turmushi 16 yil davom etdi, ajrimdan keyin farzandlar onasi bilan qolishga qaror qildi.
Amirning ikkinchi rafiqasi rejissyor yordamchisi, keyinchalik rejissyor va prodyuser bo‘lib ishlagan Kiran Rao edi. Ular “Lagaan: Bir kuni Hindistonda” filmini suratga olish maydonida tanishishgan va turmush qurgan. Kiran surrogat onadan orqali Azad ismli o‘g‘il ko‘rgan. Ammo ular 2021-yilda ajrashgan.
Garchi muxlislari va yaqinlari uning tug‘ilgan kunini katta tantana bilan nishonlamoqchi bo‘lsa ham, Amir Xon buni xush ko‘rmaydi va o‘z tug‘ilgan kunini oddiy kundek o‘tkazadi.
Amir Xon bugungi kunda
Xonning aktyorlik faoliyati hozirda ham davom etmoqda. 2024-yilda u “Lahor 1947” jangovar dramasida rol o‘ynadi. Filmda afsonaviy Mithun Chakraborti ham ishtirok etdi. Ekshn film premyerasi 2025-yil yanvar oyida bo‘lib o‘tdi.
Izoh (0)