Amerikalik klinik psixolog, tibbiyot fanlari nomzodi, salomatlik va hayot sifatini yaxshilash bo‘yicha kitoblar muallifi doktor Maykl Breus bu haqda batafsil ma’lumot berdi.
Shamollash va grippga qarshi vositalardan tortib saratonni davolashgacha bo‘lgan ko‘plab dorilar uyqusizlikka olib keladi. Dorilar yo‘riqnomasida uning nojo‘ya ta’sirlari va boshqa dorilar bilan o‘zaro mosligi haqida to‘liq ma’lumot berilsa-da, bemor uni ko‘pincha o‘qib ko‘rmaydi, deydi shifokor.
Quyida uyquga xalaqit beradigan 5 xil dori ro‘yxati bilan tanishamiz.
1. Gripp va shamollashga qarshi dorilar
O‘tkir respirator virusli infeksiyalarga qarshi dorilar ko‘pincha shifokor ko‘rsatmasiga binoan qabul qilinadi. Bunday dorilarning tarkibida psevdoefedrin moddasi bo‘lib, uning vazifasi burun bitishining oldini olishdir. Biroq bu modda uyqusizlikni keltirib chiqaradi. Psevdoefedrin allergiyaga qarshi hamda antigistamin preparatlarda ham uchraydi.
2. Nikotin plastirlari
Nikotin plastirlari chekishga qarshi kurashda qo‘llaniladi va tamakiga qaramlikning oldini oladi. Ammo kechasi ishlatilganda uyqusizlikni keltirib chiqaradi.
3. Antidepressantlar
Antidepressantlar — bu tushkunlikka qarshi dorilar bo‘lib, bosh miyadagi baxt gormonlari, ya’ni serotonin, endorfin, dofamin va oksitotsin darajasini ko‘taradigan preparatlardir. Ayniqsa, selektiv serotoninni qayta yuklash ingibitori turiga kiruvchi antidepressantlar uyquga xalaqit berishi isbotlangan.
4. Beta blokatorlar
Beta-blokatorlar – bu yurak urishini sekinlashtiradigan va qon bosimini tushiradigan dori vositalari. Ular asosan yurak-qon tomir kasalliklarini davolash va oldini olish uchun ishlatiladi. Beta-blokatorlar organizmda adrenalin va norepinefrin kabi stress gormonlarining ta’sirini kamaytiradi, natijada yurak ritmi sekinlashadi.
Beta blokatorlar yurak ishemik kasalliklari, aritmiya, gipertenziya, yurak yetishmovchiligi, migren va tireotoksikoz kabi kasalliklarda qo‘llaniladi. Ushbu preparatlar melatonin — uyqu gormonini kamaytiradi. Bundan tashqari, yarim kechasi uyg‘onish, tushda qo‘rqib ketish kabilar beta blokatorlar bilan bog‘liq.
5. Xolinesteraza ingibitorlari
Xolinesteraza ingibitorlari asab tolalaridagi salbiy ferment faoliyatini sekinlashtirib, asab impulslarining uzatilishini yaxshilaydi. Bu asosan Altsgeymer kasalligi, nevrologik va mushak kasalliklarida qo‘llanadi.
Xotira, diqqat va nutqning buzilishi bilan kechadigan demensiya kasalligida shifokorlar xolinesteraza ingibitorlarini tavsiya qiladilar. Dorining ta’sirida yoshi kattalarda uyqusizlik yanada kuchayadi. Buning oldini olish uchun bemorga qo‘shimcha melatonin buyurilishi mumkin.
Izoh (0)