“Mardikorlik qilganimdan uyalmayman” — institutdan yiqilgan, pulsizlik sabab xonanda bo‘lolmagan, yagona o‘zbek ayol qiziqchisi Mahfuza Sherboyeva 37 yoshda (foto)

Mahfuza Sherboyevani hech ikkilanmay o‘zbek sanʼatidagi birinchi ayol qiziqchi deyish mumkin. Chunki ungacha birorta ayol kishi yakka holda qiziqchilik qilmagan. Quyida oddiy usta oilasida tug‘ilgan, bolalikdan qiyinchilikda o‘sgan va moliyaviy qiyinchiliklar bilan ijodini boshlagan Mahfuza Sherboyeva haqida gaplashamiz.

“Oddiy usta oilasida ulg‘ayganman”

Mahfuza Sherboyeva 1987-yili Samarqand viloyatining Bulung‘ur tumanida tug‘ilgan. Otasi Hamza Sherboyev uzoq yillar ustachilik bilan shug‘ullangan. Onasi Oysara Sherboyeva oddiy uy bekasi.

— Oilada olti farzandmiz, men uchinchisi bo‘lganman. Mendan tashqari hech kim sanʼatga qiziqqani yo‘q. Bolaligim havas qilgudek o‘tgan, to‘g‘ri, mehnat qilardim, ammo bundan hech qachon nolimasdik. “Hoy bola, obakidandon yeysanmi?” deb chaqiriladigan boladek sho‘x, o‘yinqaroq edim.

Ko‘p farzandli oila bo‘lganimiz va ro‘zg‘or yolg‘iz otamning bo‘ynida bo‘lgani uchun moliyaviy qiyinchiliklar ko‘p bo‘lardi. Chunki qahraton qishda hech kim usta ishlatmaydi, qozon esa har kuni qaynashi kerak. Hatto yeyishga nonimiz ham qolmagan paytda otam do‘stidan bir qop un olib kelgan. Ammo unning taʼmi qandaydir boshqacha edi, yeb bo‘lmasdi. Otamga yordam berish uchun juda kichkinaligimizdan boshlab dalada mardikorlik qilganmiz. Chopiqqa va terimga chiqib, ro‘zg‘orga nafimiz tegardi. Bundan hech qachon uyalmayman, deydi Mahfuza Sherboyeva.

“Dadam ijodimga qarshilik qilmagan”

Qahramonimiz bolalikdan sanʼatga qiziqqani, sahnaga eshak bilan chiqqan kunini kulib eslaydi.

— O‘ylab qarasam, sanʼatga juda erta qiziqishni boshlaganman. Ammo buni anglashim uchun vaqt kerak bo‘lgan. Avvaliga ko‘pchilik bunga shunchaki sho‘xlik deb qaragan. Chunki bir yili maktabda o‘tkaziladigan tadbirda eshak bilan sahnaga chiqqanman. Direktor qarshi bo‘lgan “Eshak hurkib bolalarga tashlansa nima qilasan?”, degan. Uni ham amallab ko‘ndirganman. Ukam tadbirdan avval eshakni maktab hovlisiga olib kelgan, meni uni sahnaga yetaklab chiqqanman.

Undan keyin kuchuklar bilan tomosha ko‘rsatganman. Hatto ko‘pchilik ota-onalar ham “Mahfuza sahnaga chiqsa aytinglar, bayramni tomosha qilgani boramiz”, deydigan bo‘lishgan. Sinf rahbarim uzoq qarindoshimiz edi. U bir kuni uyimizga kelganida dadamda “Qizingiz artist bo‘lmasin, ularning shaxsiy hayoti bo‘lmaydi”, degan. Dadam indamay eshitgan, ammo bu haqda menga indamagan. U oddiy qishloq odami bo‘lsa-da, biror marta ijodimga qarshilik qilmagan, deydi Mahfuza Sherboyeva.

“Xonandalikda omadim kelmadi”

Mahfuza Sherboyeva birinchi yil sanʼat institutiga kirolmagani va xonandalikda omadi kulmagani haqida gapirdi.

— Birinchi yil institutga qabul qilmaganman. Hafsalam pir bo‘lgan, shunga dadam “Jizzaxdagi pedagogika institutida o‘qiy qol”, degan. “Yana bir urinib ko‘ray, agar kirolmasam sanʼatkor bo‘lmayman”, degan ahd bilan qayta hujjat topshirganman. Ikkinchi yil estrada aktyorligi bo‘limiga byudjet asosida o‘qishga qabul qilinganman. Qo‘shiq aytishga qiziqishim yuqori edi, men albatta xonanda bo‘laman, deb niyat qilardim. Ammo ustozimiz Ortiq Sultonovning ko‘rsatuvida ishtirok etgandan keyin qiziqchilik yo‘nalishida mahoratli ekanligimni angladim. Bunday qarorga kelishimning boshqa sabablari ham bor.

Ikki yigit bilan birga “Uchalamiz” degan guruh tashkil etib, ijod boshlagandik. Birinchidan qo‘shiqchi bo‘lish uchun yaxshigina mablag‘ sarflash kerak ekan, keyin sheriklikda ijod qilish qiyinligini angladim. Bekorga sheriklikdagi oshni it ham ichmaydi, deyishmas ekan. Hech omadim kelmay, qiynalib yurganimda dadam uydagi qo‘y-qo‘zilarni sotib ham homiylik qilgan. Ammo natija bo‘lmaganidan keyin yakka o‘zim harakat qilaman, nima bo‘lsa peshonamdan deb qiziqchilikni tanladim, deydi Mahfuza Sherboyeva.

“Ayol kishiga qiziqchilikda balo bormi?”

Mahfuza Sherboyeva ilk ijodini boshlagan kezlari qiynalgani va unga bildirilgan tanqidlarga o‘z munosabatini bildirdi.

— 2012-yilda qiziqchilik faoliyatimni boshlaganman. Juda qiyin bo‘lgan, chunki ayol qiziqchi tomoshabinlar uchun yangilik edi. “Handalak” guruhi bilan birga institutda konsert berishimiz kerak edi. Besh yuzga yaqin talaba to‘plangan zalga chiqdim-u, mikrofonga yaqin qolganda so‘zlarim esdan chiqib qoldi. O‘shanda hazil sheʼr aytishim kerak edi. Ortga qaytolmayman, ustozlar qarab turishibdi, oldinga yursam sharmanda bo‘laman. Nima bo‘lsa bo‘ldi, hammasi peshonamdan, deb mikrofonni qo‘lga oldim-u, avval sheʼrning oxirini aytdim, keyin boshini esladim. Tomoshabinlar kulishdi, o‘zim esa uyalganimdan qizarib ketgandim.

Tanqidlar yetarlicha, “Uyda o‘tirsang bo‘lmaydimi? Ota-onasi qayerga qarayapti? Ayol kishiga qiziqchilikda balo bormi?” degan gap-so‘zlarni ko‘p eshitdim. Har kim qo‘lidan kelgan ishni qiladi. Men boshqa kasbda o‘zimni ko‘rolmayman. Agar qayta dunyoga kelsam ham qiziqchi bo‘lishni so‘ragan bo‘lardim, deydi Mahfuza Sherboyeva.

“Yolg‘izligimni his qildim”

Hali turmushga chiqmagan ijodkor og‘ir kasallikka chalingan paytida yolg‘izlikni his qilgani va bo‘lajak turmush o‘rtog‘i qanday bo‘lishini istashi haqida gapirdi.

— Karyera deb oiladan voz kechdim. Ammo o‘ylab qarasam, uchrashuvlarga chiqib yurgan qiz ham emasman. Balki, hammasi niyatga bog‘liqdir. Chunki oldindan avval sanʼatda o‘z o‘rnimni topaman, tarixda qolib, keyin oila quraman deb niyat qilardim. Do‘st-dugonalarim ko‘p, ammo baribir ular oilaning o‘rnini bosolmas ekan. Karantin paytida Toshkentda qoldim. Aksiga olib, kovidga chalingan va juda uzoq vaqt kasalxonalarda davolandim. Shu paytda oila qurishim, turmush o‘rtog‘im va farzandlarim bo‘lishi kerakligi haqida o‘yladim. Bekorga onalar qizlarini erta turmushga berishga shoshilmas ekan. Yoshi katta bo‘lgandan keyin inson tanlarkan. Turmush o‘rtog‘im mendan kuchli bo‘lishini, ko‘p pul topishini va aqlli inson bo‘lishini orzu qilaman. Sumkamni ko‘tarib, topganimga sherik bo‘ladigan er kerak emas, deydi Mahfuza Sherboyeva.

“Qiyin yo‘lni tanladim”

Mahfuza Sherboyeva aktrisalik qilolmasligi va karyerasining davomiyligi yana qancha davom etishi haqida gapirdi.

— Seriallarga ko‘p taklif etishadi. Istamayman, hammadek ijod qilishni va bir qolipga tushib qolish niyatim yo‘q. Hali o‘zim istagan natijaga erishmadim, ammo qiyin yo‘lni tanlaganimdan afsuslanmayman. Qo‘yib berishsa umrimning so‘ngiga qadar sahnada qiziqchilik qilmoqchiman, deydi u.

“Ijara uydan ham quvilganman”

Mahfuza Sherboyeva moliyaviy qiyinchiliklari, Toshkentda turar joysiz qolgan kunlarini quyidagicha eslaydi.

— Inson har bir kuniga shukr qilib yashashish kerak. Bundan ham battarroq bo‘lishi mumkin edi-ku, nega noliyman deb xayolidan o‘tkazsa, o‘zini qo‘lga olishi osonroq kechadi. Men 10 ming so‘m evaziga mardikorlikka chiqadigan qiz edim. Hech kimning yordamisiz, faqatgina ota-onamning duosi bilan Toshkentga keldim. Shunday kunlar ham bo‘lganki, televizorlarga chiqib tanilib qolganimizda Toshkentdagi ijara uydan haydalganmiz. Chunki to‘lovlarni qilolmaganmiz. Ammo o‘shanda ham yaxshi kunlar kelishiga ishonganman va harakat qilganman. Yaxshi kunlar albatta keladi, faqat mehnat va yaxshi niyat qilish kerak xolos, deydi Mahfuza Sherboyeva.