O‘zbekiston davlat organlari faoliyatida inson huquq va erkinliklari ta’minlanishiga rioya etilayotgani o‘rganiladi

O‘zbekiston davlat organlari faoliyatida inson huquq va erkinliklari ta’minlanishiga rioya etilayotganini aniqlash tartibi joriy etilishi kutilmoqda. Bu haqda Vazirlar Mahkamasining jamoatchilik muhokamasi uchun e’lon qilgan qarori loyihasida ko‘zda tutilgan.

Unda keltirilishicha, 30-aprel kuni o‘tkazilgan referendumda qabul qilingan yangi tahrirdagi O‘zbekiston Konstitutsiyasining 20-moddasida  insonning huquq va erkinliklari bevosita amal qilishi, shuningdek insonning huquq va erkinliklari qonunlarning, davlat organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, ularning mansabdor shaxslari faoliyatining mohiyati va mazmunini belgilashi ko‘zda tutilgan.

Shunga ko‘ra, yuqoridagi normani amalda davlat organlari va ularning mansabdor shaxslari faoliyatining mohiyati va mazmuni sifatida belgilash maqsadida davlat organlari faoliyatida inson huquq va erkinliklarini ta’minlanishiga rioya etilayotganini reyting asosida baholash mexanizmini joriy etish zaruriyati vujudga kelmoqda.

Qaror bilan inson huquq va erkinliklari indeksini aks ettiruvchi indikatorlar, inson huquq va erkinliklari indeksini aniqlash tartibi to‘g‘risidagi nizom tasdiqlanmoqda.

Loyihada:

• davlat organlari faoliyatida inson huquq va erkinliklarini ta’minlanishiga rioya etilayotganini reyting asosida baholovchi Inson huquq va erkinlarilari indeksi;
• 2025 yil 1-yanvardan boshlab mansabdor shaxslarni lavozimga tayinlash (saylash), xizmat bo‘yicha lavozimini ko‘tarish yoki tushirishda, maxsus unvonlar berishda Inson huquq va erkinliklari indeksi natijalarini inobatga olish amaliyoti joriy etilmoqda;

Inson huquq va erkinliklari indeksini aniqlash avtomatlashtirilgan axborot tizimi orqali amalga oshiriladi. Davlat organlari hamda prezidenti Xalq qabulxonalari tizimga tegishli statistik ma’lumotlarni har yili 1-fevralgacha kiritib borishi lozimligi belgilanmoqda.

Inson huquqlari bo‘yicha Milliy markaz hamda “Ijtimoiy fikr” respublika jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi tizim orqali aholi va soha mutaxassislari o‘rtasida inson huquq va erkinliklarini ta’minlanishiga rioya etilayotganiga oid ijtimoiy so‘rovlar har yili 1-martga qadar o‘tkazadi.

Inson huquq va erkinliklari indeksi natijalari bo‘yicha axborot Prezidenti Administratsiyasi, Oliy Majlis palatalari har yili 15-mayga qadar kiritib boriladi hamda OAV orqali e’lon qilinadi.

Loyihada belgilangan chora-tadbirlar amalga oshirilishi davlat budjetidan qo‘shimcha mablag‘lar ajratilishini talab etmaydi.

Qayd etilishicha, hujjatning qabul qilinishi yangi tahrirdagi O‘zbekiston Konstitutsiyasining 20-moddasida belgilangan normalarni, xususan insonning huquq va erkinliklari bevosita amal qilishi, shuningdek insonning huquq va erkinliklari qonunlarning, davlat organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, ularning mansabdor shaxslari faoliyatining mohiyati va mazmunini belgilashini aniqlash mexanizmi yaratiladi.

Shuningdek, davlat organlari va ularning mansabdor shaxslari faoliyatida inson huquq va erkinliklari ta’minlanishiga xizmat qiladi.