Amerikalik xonanda Tina Tyorner 83 yoshida vafot etdi. Nima sababdan uni rok-n-roll qirolichasi deb atashadi?
Amerikalik xonanda Tina Tyorner 83 yoshida vafot etdi. Xonandani “rok-n-roll qirolichasi” deb atashgan va u 60 yillik karyeraga ega. Tina Tyorner yuzlab xitlar muallifi, uning millionlab albomlari sotilgan. Shuningdek, u ijodiy tanaffusdan so‘ng o‘z mavqei va mashhurligini qayta tiklay olgan xonanda hisoblanadi.
Xonanda uzoq davom etgan kasallikdan so‘ng vafot etdi
Tyorner Shveysariyaning Kyusnaxt shahridagi uyida vafot etdi, xonanda ushbu mamlakat fuqaroligini 2013-yilda olgan. Tinaning yaqinlari u vafotidan avval uzoq davom etgan kasallikdan aziyat chekkanini aytgan. Xonanda umrining so‘nggi yillarida sog‘lig‘i bilan bog‘liq muammolarni boshdan kechirgan. 2016-yilda Tinaga ichak saratoni tashxisi qo‘yilgan, 2017-yilda esa buyrak ko‘chirib o‘tkazilgan. Xonanda 2018-yilda nashr etilgan “Mening sevgim tarixi” kitobida boshqa jiddiy kasalliklari haqida yozgan. Tyornerning so‘zlariga ko‘ra, u 2013-yilda insultni boshdan kechirgan, shundan so‘ng yana yurishni o‘rganishga majbur bo‘lgan va saraton tufayli ixtiyoriy ravishda hayotni tark etishni o‘ylagan.
Tina Tyorner bo‘lajak turmush o‘rtog‘i Ayk Tyorner bilan ishlab, mashhurlikka erishdi
Xonandaning qarindoshlari uning o‘limi haqidagi e’londa ta’kidlaganidek, “dunyo musiqa afsonasini yo‘qotdi”. Anna Mey Bullok (xonandaning haqiqiy ismi) 1939-yilda Tennessi shtatida tug‘ilgan, keyin u o‘z xotiralarida bolaligida oila a’zolari bilan mahalliy dalalarda tez-tez paxta terganini aytib bergan.
Tyornerning eslashicha, u yoshligida kutilgan farzand bo‘lmagan va shu sababli ota-onasi uni yoqtirmagan.
Xonanda bolaligining ko‘p qismini buvisi bilan o‘tkazdi va uning o‘limidan keyin o‘sha paytda Sent-Luisga ko‘chib o‘tgan onasi bilan uchrashgan. Anna Mey Bullok Tennessi shtatida joylashgan maktab xor jamoasida qo‘shiq aytishni o‘rgandi. Oradan vaqt o‘tib 16 yoshli xonanda Sent-Luisda musiqachi Ayk Tyornerni o‘zining Kings of Rhythm guruhida vokalchi sifatida qabul qilishga ko‘ndirgan. Ansambli ilgari ayol vokalsiz ijro etgan Ayk Tyornerning so‘zlariga ko‘ra, u Bullokning uni eshitish taklifini uzoq vaqt rad etgan, biroq Kings of Rhythm chiqishlaridagi tanaffus paytida u barabanchidan mikrofonni olib, Bi Bi Kingning You know I love you qo‘shig‘ini kuylagan. Uning ovozidan hayratga tushgan Ayk Tyorner qizni guruhga olib borgan, u bilan uchrasha boshlagan va unga nafaqat Tina Tyorner taxallusini bergan, balki agar u guruhni tark etsa, ism boshqa qo‘shiqchiga o‘tkazilishi haqida ogohlantirgan.
“Ayk bilan munosabatim uni boy qilishimni angalagan zahotim barbod bo‘ldi. U darhol meni psixologik va iqtisodiy jihatdan nazorat qila boshladi”, — deydi xonanda o‘z xotiralarida.
Ayk va Tina Tyornerning A Fool in Love nomli birinchi taronasi 1960-yilda chiqarilgan va AQSHdagi chartlarda eng yaxshi 30 ta musiqa ro‘yxatiga kiritigan. Keyingi besh yil ichida bu juftlik juda muvaffaqiyatli R-n-B singllarini chiqarishdi va Kings of Rhythm bilan keng gastrollarda bo‘lishdi. Tina Tyorner The Big T.N.T. Show konsert filmida paydo bo‘lganidan keyin butun mamlakat bo‘ylab mashhur bo‘ldi va 1967-yilda u Rolling Stone jurnalining muqovasida paydo bo‘lgan birinchi ayol va qora tanli xonanda bo‘ldi. Xonandaning so‘nggi mashhurlik yillari 1969-yilda The Rolling Stones’ning Amerika gastrollarida ishtirok etgan paytda bo‘ldi va 1970-yillarning boshida u bir nechta xitlarini: Proud mary, I want to take you higher, Nutbush city limits taronalarini chiqardi. Biroq, bu muvaffaqiyatga Ayk Tyornerning doimiy zo‘ravonligi hamroh bo‘ldi.
Tina Tyornerning 1980-yilda san’atga qaytishi musiqa tarixidagi afsonaviy hodisa hisoblanadi
1970-yillarning o‘rtalarida giyohvand moddalarga qaramlik, turmush o‘rtog‘i bilan kelishmovchiliklar xonandaning ijodiga ta’sir o‘tkazmay qolmadi. Oxir-oqibat u turmush o‘rtog‘i bilan ajrashdi. Tina yakkaxon karyerasini boshladi, biroq Ayk bilan duetining gastrollari bekor qilinishi ortidan qarzga botadi. U teleshoularda chiqib, Las-Vegasdagi konsertlardan pul ishlashga majbur bo‘ladi.
1980-yillar boshida Tyorner nostalgik davrlar xonandasi hisoblanib, uning rok-xonanda obrazi biroz eskirgandek tuyulardi. Biroq shunga qaramay 1984-yilda Private Dancer albomi hamda undagi What’s Love Got to Do with It super xiti xonandaga misli ko‘rilmagan muvaffaqiyat olib keldi. Tina yana xit-paradlarda birinchilikni qo‘lga kiritib, pop-musiqa ramzi sifatida o‘z imijini qaytarib oldi.
1980-yilning ikkinchi yarmida Tyorner dunyoning eng mashhur pop-yulduzlaridan biriga aylandi.
Uning Ayk Tyornerdan ko‘rgan zo‘ravonligi, giyohvand moddalarga qaramlikni qanday qilib yengganligi haqidagi “Men, Tina” avtobiografik kitobi esa bestseller bo‘lgan.
Gollivudning shon-shuhrat alleyasida o‘z yulduziga ega bo‘ldi. Uning keyingi albomlari millionlab nusxalarda sotila boshladi.
Tyornerning 1980—1990-yillarda stadionlarda o‘tkazgan konsertlari millionlab tomoshabin to‘plagan.
Xonanda shuningdek Gollivudning bir nechta — “Tommi”, “Telba Maks-3” va “Jangarining so‘nggi qahramoni” filmlarida suratga tushgan.
Tina Tyorner 12 marta “Gremmi”ni qo‘lga kiritgan, 100 milliondan ortiq albom sotgan, ikki marta rok-n-roll shon-shuhrat zaliga kiritilgan.
Tina Tyorner hayotiga asoslanib, “Sevgi nimalarga qodir?”, deb nomlangan film ishlangan. Unda bosh rolni Anjela Bassett ijro etgan. Ushbu film sujeti va Tyornerning qo‘shiqlari asosida esa Brodveyda hanuzgacha muvaffaqiyat bilan namoyish etilayotgan myuzikl ishlangan.
