Xospis — bedavo dardga chalingan bolalarga soʻnggi nafaslarigacha mehr, eʼtibor, parvarishda yashashga koʻmaklashadigan maskan. U yerga joylashish mutlaqo bepul, bolalarning barcha ehtiyojlari davlat va xayriya fondi vakillari tomonidan taʼminlanadi.
Dunyodagi ilk xospis 1967-yili britaniyalik faol Siseli Sonders boshchiligida tashkil etilgan. U bemor insonlar ortiqcha azob-uqubatlarsiz bu dunyoni tark etishi uchun “Sent xospis”ini tashkil etgan. Umidsizlikka tushgan bemorlar sevimli mashgʻulotlari bilan shugʻullanib, qolgan umrlarini mazmunli oʻtkazishgan.
2022-yilda Oʻzbekistonda onkologik kasal bemorlar uchun ilk bolalar xospisi tashkil etilgan. “Daryo” muxbirlari ish boshlaganiga koʻp boʻlmagan xospis faoliyati bilan tanishib, “Ezgu amal” fondi rahbari Munira Xoʻjaxonova bilan suhbatda boʻldi.
— Toʻrt yildan buyon onkologik kasallikka chalingan bolalar va ularning oilalari uchun yordam koʻrsatib kelyapmiz. Onkologik kasallikka chalingan bemorlar toʻrtinchi darajadan keyin hayotdan koʻz yumadi. Bolada onkologik xastalikning aniqlanishi, ota-ona uchun juda ogʻir. Nafaqat bemor balki uning oilasi ham ruhiy tushkunlikka tushib qoladi. Ularga nafaqat tibbiy, balki ruhiy madad berish ham muhim ahamiyatga ega. Ming afsuski, bolada kasallik aniqlangach, ota-onaning ajrashib ketishi va koʻp hollarda bunga onani aybdor qilinishi tez-tez uchrab turadi.
“Farzandim koʻz oldimda soʻnib boryapti. Unga hech qanday yordam berolmayapman”, degan murojaatlardan soʻng xospis tashkil etishga qaror qildik. Chunki onkologik kasallik maʼlum darajaga yetganida bemorlarni davolash toʻxtatiladi. “Oʻlimni kutish” jarayoni oila aʼzolarni yanada tushkun holatga solib qoʻyadi.
Bemor bolajonlarga pozitiv kayfiyat ulashadigan va ularning ota-onalariga ruhiy madad beradigan xospis tashkil etish gʻoyasi paydo boʻlganidan keyin Sogʻliqni saqlash vazirligiga murojaat qildik. Prezidentimiz qorori bilan “Zangiota – 2” tibbiyot majmuasida alohida bino ajratib berildi.
Fond homiylari oddiy xalq. Davlat tomonidagn berilgan binoni bola ruhiyatiga moslab jihozlash, kerakli shart-sharoitlarni yaratishda ularning koʻmagi juda katta boʻldi.
Bu bolajonlar uzoq muddat kasalxonalarda davolanib, charchagan. Xospis kasalxonaga emas, uyga oʻxshashi, uning yonida oila aʼzolari ham yashashiga sharoit yaratishimiz kerak edi, — deydi fond boshqaruv raisi Munira Xoʻjaxonova.
Har yili O‘zbekistonda mingga yaqin bolalarda onkologik kasallik aniqlanadi. Kasallik qancha erta aniqlansa, uni davolash imkoniyati ham shuncha yuqori bo‘ladi. Bugungi kunda yurtimizda taxminan 4 000 dan ortiq bolalar onkologik kasallik bo‘yicha davolanmoqda.
Kamol Iskandarov, Bolalar milliy tibbiyor markazi bolalar onkologi
Odilbek Toshqulov onasi bilan birga xospisda yashamoqda. Nazira Hayitova yolgʻiz farzandining kasallikka chalinishi va bugungi ahvoli haqida gapirdi.
— Oʻgʻlim 2013-yil 2-fevralda sogʻ-salomat dunyoga kelgan. Olti yarim yoshga qadar sogʻligʻidan shikoyat qilmagan, rus bogʻchaga borardi. Unda chayqalish holatlari paydo boʻlganidan keyin Toshkentga olib kelib, shifokorlarga koʻrsatganmiz. Ular bolamning orqa miyasida oʻsimta borligini aniqlashdi. Toʻrt yarim soatlik operatsiyadan soʻng bir oyga yaqin kasalxonada yotib davolandik. Neyroxirurgiyadan shahar onkologiyasiga yoʻllanma berishdi.
Kasallik toʻrtinchi darajaga yetgani uchun nur va kimyo-turapiya olishni boshladi. Deyarli 4 yildan buyon davolanib kelyapmiz. Onkolog shifokorlar kasallik ruhiyat bilan ham bogʻliq ekanini aytib, xospisga yoʻllanma berishdi, — deydi bemorning onasi.
Fond boshqaruv raisi Munira Xoʻjaxonova 10 yil avval oʻgʻlining suyak saratoniga chalingani va bu qiyinchilikdan xayriya fondi tashkil etishga turtki boʻlgani haqida soʻzlab berdi.
— Oʻgʻlimda saraton xastaligi aniqlangach, Oʻzbekistondagi tekshiruvlar qoniqarli emasligiga amin boʻlganman. Bundan tashqari, odamlarning bu kasallikka boʻlgan qarashlarini ham oʻzgartirish kerakligiga amin boʻlganman. Oʻsha paytda koʻplab onkolog shifokorlardan “Hammasi peshonadan, vaqt koʻrsatadi”, degan gaplarni eshitib, tushkunlikka tushib qolgandim. Moskvalik shifokorlar esa “Hammasi yaxshi boʻladi, oʻgʻling bir yilda oyoqqa turib ketadi”, deb taskin berishdi. Nogironlik aravachasida Moskvaga borgan farzandim oʻz oyogʻida Toshkentga qaytib kelishiga ishondim. “Saraton hukm emas, uning davosi bor”, degan gapni ota-onalarga aytib ruhiy madad berishga harakat qilaman. Afsuski, chet elda ham bu xastalikka chalingan bolajonlar juda koʻp. Ammo ularning ota-onasi ruhiy tushkunlikka tushishmaydi, aksincha kasallikni ertaroq darajada aniqlab, uni davolatishga harakat qiladi.
Moskvada bir yilga yaqin yashab, oʻgʻlimni davolatganmiz. Guvoh boʻlganmanki, bemorlarga nafaqat davlat koʻmagi, balki xayriya fondlari ham yordam berishini koʻrib havasim kelgan. Chunki oʻzimiz ham bir muddat moliyaviy jihatdan tang ahvolga tushib qolganmiz. Fondga murojaat qilganimizda ular boshqa mamlakat fuqorosi boʻlishimizga qaramay bizga yordam qoʻlini choʻzgan, — deydi fond boshqaruv raisi Munira Xoʻjaxonova.
Xospis — kasalxona emas, u mehr maskani. Dori-darmon, kimyo-terapiya va nurdan charchagan bolajonlar mehr bilan parvarishlanadi. Begʻubor bolajonlarning samimiy tabassumini koʻrib, haqiqat yolgʻonga aylanishini chin dildan istaysiz. Chunki ular hali hayot zavqini tuyushga ulgurmadi. Dard bergan yaratganga, uning davosini berish ham oson. Ilohim, koʻzmunchoqlar sogʻayib, ota-onasi bagʻriga qaytsin.
Videoni to‘liq holda tomosha qiling: