O‘tgan bir oy ichida kuchli jazirama, qurg‘oqchilik va o‘rmon yong‘inlari dunyoning ko‘plab qismlariga ta’sir ko‘rsatdi. Joriy yilning iyuli rekordlar bo‘yicha uchinchi eng issiq oy bo‘ldi. Bu haqda Butunjahon meteorologiya tashkilotining e’lon qilingan hisobotida aytiladi, deya xabar beradi BMT yangiliklar markazi.
2022-yil iyul oyidagi havo harorati 1991—2020-yillarga nisbatan o‘rtacha 0,4 gradusga issiqroq bo‘ldi. Ammo 2019-yilga nisbatan harorat bir oz pastroq kuzatildi.
Yerning Shimoliy yarimsharidagi quruqlikda harorat o‘rtacha darajadan sezilarli darajada yuqori bo‘ldi.
Yevropaning aksariyat qismi uchun 2022-yil iyul oyi juda quruq bo‘ldi. Bir qator mamlakatlarda minimal yog‘ingarchilik bo‘yicha rekordlar yangilandi, bu mahalliy iqtisodiyotga, qishloq xo‘jaligiga zarar yetkazdi va o‘rmon yong‘inlari xavfini oshirdi. Noodatiy issiq va quruq ob-havo avgustgacha davom etadi.
Juda issiq iyul
Portugaliya, Ispaniya, Fransiya va hatto Buyuk Britaniyaning ba’zi qismlarida 40 gradusdan yuqori harorat kuzatildi, bu tarixdi birinchi marta sodir bo‘ldi.
Pireney yarim orolida maksimal harorat 35 gradusdan yuqori bo‘lgan g‘ayrioddiy ko‘p kunlar bo‘lgan, bu mintaqada issiq haroratning davom etayotganini ta’kidlaydi.
Ispaniya milliy meteorologiya xizmati iyul oyi rekord darajadagi eng issiq oy bo‘lganini, issiqlik to‘lqinining eng kuchli va eng uzoq davom etganini aytdi.
AQSHda joriy yilning iyul oyi rekordlar bo‘yicha uchinchi eng issiq iyul bo‘ldi. Harorat 48 shtatda o‘rtacha darajadan yuqori yoki rekord darajada kuzatildi.
AQSH Milliy Atrof-muhit ma’lumot markazi ma’lumotlariga ko‘ra, iyul oyida mamlakatning katta qismida bir qator issiq kunlar qayd etildi va kunduzi harorat 37,8 gradusdan oshdi, bu esa elektr energiyasiga bo‘lgan talab va issiqlik bilan bog‘liq kasalliklarga olib keldi.
“Yangi norma”
18-iyul kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida JST Bosh kotibi professor Petteri Taalas issiqlik "yangi norma" ekanligini aytdi.
Yevropada issiq ob-havo tez-tez, kuchliroq va uzoq davom etadi. 2050-yilga kelib, Yevropa aholisining qariyb yarmi yozgi issiqlik bosimining yuqori yoki juda yuqori xavfi ostida bo‘lishi mumkin.
Yerning janubiy yarimsharida eng yuqori harorat Janubiy Amerikaning markaziy qismida va Afrikaning janubida qayd etilgan.
Tinch okeanining shimolida va Antarktidaga tutash okeanda harorat o‘rtacha darajadan yuqori bo‘lgan.
Hind okeanining g‘arbiy qismida, Afrikadan Hindiston janubigacha va Avstraliyaning aksariyat qismida havo harorati o‘rtacha darajadan past bo‘lgan.
Yog‘ingarchilik tanqisligi
2022-yil iyul oyi Yevropaning aksariyat qismi uchun o‘rtachadan quruqroq bo‘ldi. Mahalliy ma’lumotlarga ko‘ra, qit’aning g‘arbiy qismida yog‘ingarchilik kam bo‘lgan, janubi-g‘arbiy va janubi-sharqidagi bir qancha mintaqalarda qurg‘oqchilik kuzatilgan.
Bularning barchasi mahalliy darajada iqtisodiyotga salbiy ta’sir ko‘rsatdi hamda o‘rmon yong‘inlarining tarqalishi va kuchayishiga yordam berdi.
Iyul oyida Fransiyada rekord darajadagi qurg‘oqchilik sodir bo‘ldi, milliy yog‘ingarchilik taqchilligi 85 foizni tashkil etdi.
Shimoliy Amerikaning katta qismi ham odatdagidan quruqroq bo‘ldi. Amerika Qo‘shma Shtatlarining Missuri va Kentukki shtatlarida sodir bo‘lgan keng ko‘lamli suv toshqini issiqlik va qurg‘oqchilikning kuchayishi bilan bir vaqtga to‘g‘ri keldi. Avgust oyi boshida AQSHning 51,4 foizi qurg‘oqchilik holatida edi.
Dengiz muzining holati
Antarktidadagi dengiz muzlari qoplami sun’iy yo‘ldosh ma’lumotlariga ko‘ra 44 yil ichida iyul oyidagi eng past ko‘rsatkichga yetdi va 1991—2020-yillardagi o‘rtacha ko‘rsatkichdan yetti foizga past bo‘ldi.
Arktikadagi dengiz muzlari darajasi o‘rtacha ko‘rsatkichdan to‘rt foizga past bo‘lib, sun’iy yo‘ldosh tomonidan qayd etilgan eng past iyul oyida 12-o‘rinni egalladi.
Issiq avgust
Iyulda kuzatilgan o‘ta issiq ob-havo kamida Yevropaning ba’zi qismlarida avgustgacha davom etadi.
Buyuk Britaniya Met-ofisi 9 avgust kuni haddan tashqari issiqlik haqida ogohlantirdi. Harorat yangi milliy rekordlar o‘rnatilgan iyul oyidagidek keskin bo‘lishi kutilmaydi. Fransiya janubida yilning shu davrida havo harorati me’yordan 3-5 gradus yuqori bo‘ladi.
Izoh (0)