Global isish natijasida Amerikaning Grenlandiyadagi maxfiy bazasi fosh bo‘ldi
Grenlandiyada muzlar erishi natijasida sovuq urush davridagi maxfiy Amerika bazasi fosh bo‘ldi, deb yozadi “TASS”. U yerda saqlangan raketalar Sovet Ittifoqiga qarshi qo‘llash uchun mo‘ljallangan.
Eriyotgan muz va qor bilan birga, okeanga endi chiqindi suv, polixlorlangan bifenillar va radioktiv chiqindilar oqib tushmoqda.
“Muzning erish sur‘atiga ko‘ra, baza 2090-yildan asta-sekinlik bilan ko‘z oldimizda namoyon bo‘la boshlaydi, uning quruvchilari esa u kriosferada abadiy yashiringan, deb umid qilgan edi”, — dedi Kanadaning York universiteti glyatsiologi (muzshunosi) Uilyam Kolgen. U Grenlandiyadagi ehtimoliy ekologik ofat haqida ma’ruza tayyorlagan olimlar guruhini muvofiqlashtirgan edi.
1959-yilda Amerika armiyasi muhandislari AQSh harbiy-havo kuchlarining Tuladagi bazasidan taxminan 200 km uzoqlikda Arktikani tadqiq qilish bo‘yicha laboratoriyalar majmuasini qurishni boshladi. Yana uch yildan so‘ng xuddi shu yerda 600 ta ballistik raketani omborga joylashtirish bo‘yicha Iceworm (“Muz qurti”) loyihasini amalga oshirish ishlari boshlandi. Keyinroq muhandislar muz ko‘chayotganini aniqlab, qazilgan tunnellar vayron bo‘lishi mumkin, degan xulosaga keldi. 1967-yilda shu sababga ko‘ra loyiha yopildi, yadro reaktori evakuatsiya qilindi, biroq chiqindilar qolib ketdi.
Ba’zi daniyalik ekologlar hududni tozalash bo‘yicha operatsiya o‘tkazilishini talab qilmoqda. 1951-yilda AQSh va Daniya (muxtor Grenlandiya uning tarkibiga kiradi) Grenlandiyani mudofaa qilish haqida bitim tuzgan, ammo unda ushbu raketalar tilga olinmagan.
