• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12904.51
    • RUB161.99
    • EUR14575.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +21°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Ахборот уруши: Ойни этак билан ёпмоқчи бўлаётган Исроил

    “Ахборот асрида сиёсат бу ҳикояда ғолиб чиққанларга тегишлидир”.

    Жозеф Най “Юмшоқ куч” асаридан иқтибос

    XXI асрда замонавий уруш ҳаракатлари нафақат фронтда, балки уруш олиб бормаётган мамлакатлар ҳудудида ҳам содир бўлмоқда. Бу кураш асосан ахборот маконида кечмоқда. Сабаби ахборот ўта қудратли куч ҳисобланади. Бунинг устига ҳозирда дунё аҳолисининг жуда катта қисми ахборот маконидан бевосита фойдаланиш имкониятига эга. Шу боисдан уруш ҳақидаги информация иштирокчи бўлмаган мамлакатларнинг уруш борасидаги позицияларига бевосита таъсир кўрсатмасдан қолмайди.

    2023 йил 7 октябрь куни ҲАМАС жангари гуруҳининг кутилмаганда Исроилга қилган ракета ҳужуми ортидан, Исроил Ғазо секторида кенг кўламли ҳарбий операция бошлаши халқаро ҳамжамиятни янги бир инқироз кўчасига олиб кирди. Яқин Шарқ минтақасида бошланган бу уруш нафақат ҳарбий, балки ахборот урушига айланиб кетди.

    Россия агрессиясига қарши ахборот урушининг ўрни

    Hootsuite маълумотларига кўра, глобал Интернет фойдаланувчилари сони деярли 5 миллиардга етган ёки 2021 йил ҳолатига кўра дунё аҳолисининг қарийб 53 фоизини ташкил этади.

    2022 йилнинг февралида Россиянинг Украинага ҳужумидан сўнг, расмий Киев Ғарб жамоатчилигини оёққа турғазиш учун айнан ахборотдан фойдаланди. Аслида Ғарб давлатлари Украинага ёрдам беришга тайёр эди. Бироқ ҳукумат жамоатчилик розилигисиз бу ёрдамни бера олмасди. Шу боисдан Ғарбдаги барча гигант медиаолами вакиллари (CNN, BBC, Озодлик Радиоси, Washington Post, Bloomberg ва ҳоказо) Украинадаги уруш воқеаларини тўғридан тўғри намойиш этишни бошлади.

    Занжир реакцияси натижасида Берлин, Париж, Мадрид, Байрут, Стокгольм, Токио ва ҳатто Москва каби шаҳарларда урушга қарши митинг ҳамда намойишлар юз берди. Оқибатда Россия бутун дунё учун ваҳший, қонхўр давлатга айланди. Бироқ Исроилнинг Ғазо секторида амалга оширган ҳарбий операциялари Ғарбнинг юзидаги пардани йиртиб юборди.

    Florian Gaertner / photothek.de / Scanpix / LETA
    Украина байроқлари ва плакатлар кўтарган одамлар Бранденбург дарвозаси олдида тўпланди. 2022.02.22. Берлин.
    Фото: LETA

    Ойни этак билан ёпишга уринган Исроил

    Ғазо секторида бошланган можаро Ғарбни оғир аҳволга солиб қўйди. Чунки Исроил армияси мутлақо уруш қоидаларига амал қилмаган ҳолда тинч аҳолини ўққа тутиб, ҳарбий объект ҳисобланмаган шифохоналар устига бомба ташлади. Жиноятлари ахборот маконида ёйилмаслиги учун Исроил ҳукумати сиёсий инструментлардан кенг фойдаланди. Парадокс шундан иборат бўлдики, эркинлик ва инсон ҳуқуқлари тўғрисида бонг уриб, бошқа мамлакатлар (асосан авторитар)дан бу тамойилларга амал қилишни талаб қилган Ғарб, Исроилнинг ҳаракатларини танқид остига олган оммавий ахборот воситалари ва журналистларга босим ўтказишни бошлади.

    Ғазодаги вазият ҳақида карикатура
    Фото: irancartoon.com

    Мисол учун, The New York Times, Associated Press, BBC ва Los Angeles Times журналистлари Исроилни танқид қилгани ёки фаластинликларга ҳамдардлик билдиргани учун ишдан бўшатилди. Хусусан, Германия медиагиганти Axel Springer компаниясининг 20 ёшли ходими Касем Раадни ўзининг шахсий канали орқали компаниянинг Исроил борасида позициясига шубҳа қилганидан сўнг ишдан бўшатиб юборилган. Исроил амалга ошираётган ҳарбий операцияни кескин танқид қилган Американинг йирик Los Angeles Times (LA Times) газетаси журналистларига уч ой Ғазо секторидаги можарони ёритиш тақиқланди. BBC’нинг 6 нафар араб журналисти ўз саҳифаларида Фаластинни қўллаб-қувватловчи пост ёзгани учун эфирдан олиб ташланди. Artforum (замонавий санъат муаммоларига йўналтирилган халқаро санъацҳунослик журнали – таҳр) бош муҳаррири Девид Веласко айрим санъаткорлар фаластинликлар билан бирга эканлигини журнал веб-сайтида эълон қилганидан кейин ишдан олинди. Буюк Британиянинг Guardian газетасида 40 йилдан буён карикатура чизиб келган машҳур рассом Стив Белл Исроил бош вазири Нетаньяхуга атаб карикатура чизгани учун ишдан ҳайдалди. Ушбу ҳаракатларни нима деб аташ мумкин? Бу ҳаракатлар иккиюзламачиликдан бошқа нарса эмас!

    Стив Беллнинг Исроил бош вазири Нетаньяхуга атаб чизган карикатураси
    Фото: Yeni Safak

    Шундай бўлса-да, бутун ижтимоий тармоқ (Instagram, YouTube, Telegram, TikTok, Facebook) айниқса, Х (собиқ Twitter) Ғазодаги уруш тафсилотлари-ю жанг бораётган шаҳарлар, бомбаланаётган тинч аҳоли акс этган видеоларга тўлиб тошди. Албатта, бу тасвирлар мамлакатлардаги аҳолининг ижтимоий фикрига кескин таъсир этмасдан қолмади. Сабаби миллионлаб Ғарб аҳолиси ва, айниқса, ёшлар ижтимоий тармоқлардан фаол фойдаланади.

    Бундан хавотирга тушган Исроил ҳукумати Меtа компанияси (асли яҳудийларга тегишли)га қарашли Facebook, Instagram ва WhatsApp платформасида антисемитик контентларни блок қилишни бошлади. Маълумотларга кўра, Facebook, Instagram ва WhatsApp платформаларида Фаластинни қўллаб-қувватловчи контентнинг 90 фоиздан ортиғи ўчириб ташланган.

    Бироқ Х ва TikTok платформалари бундай чекловларни киритмади. Натижада Европа мамлакатларидаги инсонлар жонли эфирда Ғазодаги оммавий қирғинларга гувоҳ бўлди. Табиийки, бу информация Ғарб ҳамжамиятида Исроилга нисбатан танқидий ёндашув шаклланишига туртки берди. Шунингдек, Исроил томонидан амалга оширилган цензура ҳаракати ёнаётган олов устига бензин пуркагандай бўлди. Натижада Исроилга бўлган нафрат янада ортди.

    The Real Debate Over Israel Is Taking Place Behind Closed Doors - POLITICO
    АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен ортидан норозилик сифатида кўтарилган қўллар
    Фото: Politico

    Исроил дезинформация тарқатиш мақсадида бир қанча саҳналаштирилган воқеалар уюштирди. Масалан, Исроил ҳарбийлари ҲАМАС жангариларининг оммавий ҳибсга олинишини сохталаштирди. Аслида Цаҳал аскарлари бўлган жангарилар ички кийимларини ечиб, кўзларини боғлаб, Исроилга таслим бўлгани видеотасвирга туширилган. Бундан ташқари, 4 нафар қиз 94 кун давомида ҲАМАС жангарилари томонидан тинимсиз зўрлангани айтилган видеотасвир эълон қилинди. Бироқ видеодаги ёш қизлар аслида Исроил армиясида хизмат қилувчи офицерлар Карина Ариэва, Лири Альба, Агам Бергер, Даниэла Гилбоа эканлиги юзага чиқди.

    Эътибор қаратинг, ҲАМАС томонидан асир олинган 85 ёшли исроиллик Йочевед Лифшитс озод этилганидан сўнг, икки ҳафта давомида гаровда қандай сақлангани ҳақида шундай деган эди:

    “Улар бизга жуда сахий, жуда меҳрибон эдилар, бизни керак бўлган ҳамма нарса билан таъминлашди. У ерда мен билан жуда кўп аёллар бор эди”. 

    Исроил армияси Ғазо секторидаги воқеаларни ёритишга уринган журналистларни террорчи деган иддао билан аяб ўтирмади. Маълумотларга кўра, 103 нафар журналист Ғазодаги уруш вақтида ҳалок бўлган. Улардан 62 нафари фаластинлик, тўрт нафари исроиллик, қолган уч нафари ливанлик эди.

    Фото: australiannationalreview.com

    “Хўрланганлик мессежи” қайси томонга ишлади?

    Ғарбий Европада ўтказилган сўровномалар шуни кўрсатдики, Германия халқининг атиги 35 фоизи ўз ҳукуматининг исроилпараст позициясини қўллаб-қувватлайди, Испания аҳолисининг аксарияти Фаластин тарафда, ирландларнинг кўпчилиги Исроилнинг Ғазодаги ҳарбий операциясига қарши чиқмоқда.

    Қўшма Штатлардаги сўров маълумотлари шунга ўхшаш вазиятни қайд этмоқда. Масалан, яқинда Harvard-Harris томонидан ўтказилган сўров шуни кўрсатдики, 18 ёшдан 24 ёшгача бўлган америкаликларнинг ҲАМАС ва Исроилни қўллаб-қувватлаш борасидаги нисбати тенг тақсимланган. Бундан муҳими шуки, 18 ёшдан 24 ёшгача бўлган америкалик ёшларнинг қарийб 60 фоизи, 25 ёшдан 34 ёшгача бўлганларнинг деярли ярми ва 35 ёшдан 44 ёшгача бўлганларнинг 40 фоизи ҲАМАСнинг 7 октябрь куни Исроилга қилган ҳужумини оқламоқда.

    US Rep. Ilhan Omar (D-MN) (L) talks with Speaker of the House Nancy Pelosi (D-CA) during a rally with fellow Democrats before voting on H.R. 1, or the People Act, on the East Steps of the US Capitol on March 08, 2019 in Washington, DC. (AFP photo)
     Фаластин учун марш, Лондон 2023 йил 28 октябрь.
    Фото: presstv.ir

    АҚШ, Германия, Буюк Британия, Франция каби дунёнинг етакчи мамлакатлари ҳукуматлари Ғазодаги қонли воқеаларга кўз юмаётган бўлса-да, аҳолининг кўп қисми ҲАМАСни эмас, балки Исроилни террорчи деб атамоқда. Бу эса Исроил ахборот урушида мағлубиятга учраганини англатади.

    Сардор Али

    Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назаридан фарқ қилиши мумкин.

    11.01.2024, 17:48   Изоҳ (0)   14930
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Исроил “Ҳизбуллоҳ” жангчиларига қарши курашда дирижаблдан фойдаланмоқда  

    10.01.2024, 17:50

    Нью-Йоркдаги синагогада яҳудийларнинг яширин туннели топилди (видео) 

    10.01.2024, 22:30

    Нью-Йоркда Ғазо тарафдорлари бўлган 300 дан ортиқ намойишчи ҳибсга олинди

    11.01.2024, 14:18

    “Исроил фаластинликларни Ғазодан қувиб чиқариш ниятида эмас” — Нетаньяху

    11.01.2024, 17:00

    АҚШда тарихда биринчи марта маҳбусни азот гази ёрдамида қатл қилишга рухсат берилди

    11.01.2024, 16:46

    Байден маъмурияти Россиянинг музлатилган активларини Украина фойдасига мусодара қилишни қўллаб-қувватлади

    11.01.2024, 15:57
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Centrum Air Истанбул ва Ўзбекистоннинг уч шаҳри ўртасида тўғридан-тўғри рейсларни йўлга қўймоқда


    Илғор қурилиш технологиялари асосида қад ростлаётган Қуйи Чотқол ГЭС


    Тармоқда болалар хавфсизлиги : Octobankдан маслаҳатлар


    Оқтепа Лавашдан “Кулгили нархлар”: севимли таомлар — ҳар бир позиция 10 мингдан 20 минг сўмгача бўлган махсус нархларда


    ZTE корхонаси GSMA М360 Евросиё форумида суний интеллект рақамли иқтисодиёт ривожига қўшаётган ҳиссаси ҳақида маълумот берди



    Mobiuz IQAir ҳаво сифати датчигини ўрнатди


    Энг чуқур ғор, энг баланд кўприк ва энг сирли маскан – Наманганга борамиз


    Kapitalbank ходимларининг рақамли кўникмаларини ривожлантирмоқда 


    Huawei Cloud TechWave Summit 2025: Яқин Шарқ ва Марказий Осиёда муваффақиятни ошириш учун интеллектуалликни тезлаштириш 


    ANORBANK Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси билан 10 миллион АҚШ долларига тенг келишув имзолади


    Жамғармалар билан қандай ишлаш зарур: банк омонатлари, акциялар ёки инвестицион пакетлар? (давоми)


    APEX BANK Тошкентда Бош офис ва Марказий сотув офисини очди


    AKFA Medline University Hospital AHA расмий ўқув маркази мақомини қўлга киритди


    Huawei Ўзбекистондаги “Теч Carnival”да Интеллектуал дунё ривожини жадаллаштирмоқда

     

    Тавсия этамиз

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10

    “Ленд-Лиз” ёрдами совға бўлмаган — Британия иккинчи жаҳон урушида берилган ёрдамни қандай қайтарган эди?

    19 май, 15:00

    “Ёвузлик империяси заминимизга ҳеч қачон қайтмаслиги учун” — жамоатчилик ўроқ-болғали қизил байроқ ва қора-оловранг лентани тақиқлашни сўрамоқда

    13 май, 22:22

    Улар доим дунёда энг яхшиларидан бўлган — покистонлик ҳарбий учувчилар ҳақида

    12 май, 21:30
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Тошкентда дарахт босиб қолган фуқаро вафот этди

    Ўзбекистон | 24 май, 23:21

    Суперлига. “Бухоро” меҳмонда “Сўғдиёна” билан дуранг ўйнади

    Спорт | 24 май, 23:08

    Тошкент ва Андижондаги ошхона ҳамда хонадонда ёнғин содир бўлди (видео)

    Ўзбекистон | 24 май, 22:40

    Наманган ҳокими 100 йиллиги нишонланаётган мактабдаги “Сўнгги қўнғироқ” тадбирида иштирок этди

    Ўзбекистон | 24 май, 22:00

    Қуёшдан ҳимояловчи кремлардан фойдаланишда тез-тез учрайдиган хатолик аниқланди

    Лайфстайл | 24 май, 21:40

    Самарқанд 2025 йили Ислом дунёсининг маданият пойтахтига айланади

    Ўзбекистон | 24 май, 21:25

    Суперлига. “Нефтчи” ўз майдонида бир киши кам бўлиб қолган “Шўртан”ни тор-мор этди

    Спорт | 24 май, 21:21
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.