Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари бошқармаси маълумотларига кўра, 2022 йил 24 февралдан бери Россиянинг Украинага кенг кўламли босқини оқибатида 8 400 нафар тинч аҳоли ҳалок бўлди, яна 14 000 киши жароҳатланди.
Аммо бу рақамлар, БМТ бош ҳуқуқ ҳимоячиси айтганидек, “айсбергнинг учи холос”. Қурбонларнинг аксарияти аҳоли турар жойларида рус қўшинлари томонидан йирик калибрли портловчи қурилмалар қўлланиши оқибатида ҳалок бўлган.
Олий комиссар Кенгаш аъзоларига Украинанинг босиб олинган ҳудудларида БМТ экспертлари Россия Қуролли кучлари ва “Вагнер” каби қуролли гуруҳлар томонидан умумий қатл ва тинч аҳолига қасддан қаратилган ҳужумларни ҳужжатлаштиргани ҳақида маълум қилди.
“Қамоқхонадан озод этилган 89 нафар фуқаро билан суҳбат чоғида уларнинг 91 фоизи россиялик ходимлар томонидан қийноқ ёки шафқатсиз муомалага, жумладан жинсий зўравонликнинг турли шаклларига дучор бўлгани маълум бўлди”, — деди Олий комиссар БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгаши аъзоларига.
Унинг сўзларига кўра, россияликлар томонидан содир этилган 109 та жинсий зўравонлик ҳолатларининг аксарияти қамоқхоналарда юз берган. Бошқалар, жумладан, аёлларни зўрлаш, Россия қўшинлари назорати остидаги ҳудудларда ҳужжатлаштирилган. Зўрланганларнинг уч нафари 18 ёшга тўлмаган қизлардир.
Худди шу даврда БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича идораси Украина хавфсизлик кучлари иштирок этган зўравонлик ва ўзбошимчалик билан ҳибсга олишнинг 91 та ҳолатини қайд этган. БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича бюроси томонидан суҳбатлашган 73 нафар жабрланувчининг 53 фоизи уларга қийноқ ёки шафқатсиз муносабатда бўлишганини айтди.
Россиянинг Украинага қарши уруши бутун дунёни даҳшатга солаётганини таъкидлаган Олий комиссар озиқ-овқат, энергия, ўғит ва бошқа зарур товарлар нархининг кескин ошганини, бу эса барча ҳудудларда тенгсизликнинг кучайишига олиб келганини эслатди. Бугунги кунда дунё бўйлаб 71 миллиондан ортиқ киши қашшоқлик чегарасида яшамоқда.
Шу муносабат билан БМТ бош ҳуқуқ ҳимоячиси Қора денгиз орқали ташиладиган дон битимининг муҳимлигини қайд этиб, унинг амал қилиш муддатини узайтиришга чақирди — ҳозирги келишув муддати май ойида тугайди.