Boston Consulting Group konsalting kompaniyasi prognozlariga ko‘ra, O‘zbekiston avtomobil bozori 2030-yilgacha har yili o‘rtacha 6 foizga o‘sadi.
Kompaniya boshqaruvchi direktori va hamkori Juzeppe Kollinoga ko‘ra, bozor rivojlanishi uchta ssenariy asosida baholanishi mumkin — asosiy, optimistik va konservativ — bunda YIM o‘sish sur’ati, valyuta kursi va Markaziy bank asosiy stavkasi hal qiluvchi omillar bo‘ladi.
Uning qayd etishicha, avtomobil sektori yaqin 3–5 yilda rivojlanishiga quyidagi uch asosiy tendensiya ta’sir qiladi:
- elektromobillar va gibrid avtomobillar (XEV) savdosining oshishi;
- yanada yuqori toifadagi (premium) modellarga o‘tish;
- SUV (yo‘l va yo‘ldan tashqari —off-road haydov uchun mo‘ljallangan) modellarga bo‘lgan barqaror xaridorlar talabi.
Kollinoning fikricha, uzoq muddatli istiqbolda bozor taklif tanqisligidan talabga asoslangan modelga o‘tmoqda.
Bozor yangi bosqichga kiryapti — xalqaro va mintaqaviy elektromobil brendlari hisobiga raqobat kuchaymoqda. Endi sohada faqat avtomobil ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida emas, balki butun ekotizimlar — ishlab chiqaruvchilar, ehtiyot qismlar yetkazib beruvchilar, banklar, ilmiy-tadqiqot markazlari va davlat tashkilotlari o‘rtasida kechadigan raqobat paydo bo‘lmoqda. Kelajakdagi muvaffaqiyat aynan ularning muvofiqlashtirilgan hamkorligiga bog‘liq bo‘ladi.
“Biz butun dunyodan yangi ishtirokchilarning kirib kelayotganini ko‘ryapmiz. Ular soha odatiy qoliplarini butkul o‘zgartiryapti — yangi mahsulotlarni bozorga tez chiqarishdan tortib, avtomobillardagi dasturiy ta’minot rolini kuchaytirishgacha. Shu bilan birga ular sifatli mahsulotlarni maqbul narxlarda taklif qilmoqda. Raqobat juda muhim — aynan raqobat sohani tirik qiladi. Va biz avtomobil sanoatining iqtisodiyotdagi o‘sib borayotgan o‘rnini tan olishimiz kerak”, degan u Toshkentdagi Xalqaro Investitsiya Forumi doirasida o‘tgan “Sanoat: yangi salohiyatni kashf qilish” sessiyasida.
O‘zbekistonda elektromobillar istiqbollari
Kollino O‘zbekistonda elektromobillar va gibrid transport vositalari (XEV) joriy etilishiga ijobiy qarayotganini ta’kidladi. Uning fikricha, bunga turtki beradigan uchta asosiy omil mavjud.
Xarajatlar — O‘zbekistonda hozirning o‘zida batareyali elektromobilga (BEV) egalik qilishning umumiy qiymati ichki yonuv dvigatelli avtomobillarnikidan past. Bunga arzon elektr narxlari va import bojlarining yo‘qligi sabab bo‘lmoqda, bularning barchasi hech qanday subsidiyasiz erishilgan.
Mos muhit — mo‘tadil iqlim va shaharlar orasidagi nisbatan qisqa masofa elektromobillar uchun qulay sharoit yaratadi.
Zaryadlash infratuzilmasi — bu juda muhim afzallik. O‘zbekiston aholisi 70 foizdan ortig‘i shaxsiy xonadonda yashaydi, bu esa tunda uyda zaryadlash imkonini beradi.
Ushbu omillar tufayli O‘zbekiston elektromobil ulushi tez sur’atda oshishi uchun strukturaviy jihatdan qulay hisoblanadi. Hozircha yangi avtomobillar sotuvidagi elektromobillar ulushi 10 foizdan kam bo‘lsa-da, sohada katta salohiyat borligini ko‘rsatadi. BCG bahosiga ko‘ra, yaqin yillarda iqtisodiy rag‘batlar va qulay sharoitlar tufayli elektromobillar ulushi 20–30 foizgacha ko‘tarilishi mumkin.
Boston Consulting Group — bu dunyoning eng nufuzli strategik konsalting kompaniyalaridan biri bo‘lib, 1963-yilda AQSHning Boston shahrida Bryus Henderson tomonidan tashkil etilgan.
Izoh (0)