Yangi tahlillarga ko‘ra, elektron sigareta — veyp chekadigan bolalar keyinchalik oddiy sigareta chekuvchiga aylanish ehtimoli yuqori bo‘ladi. Bunday bolalarda astma kasalligi va ruhiy salomatlik bilan bog‘liq o‘zgarishlar ko‘proq uchraydi, deb xabar berdi South China Morning Post.
Yoshlar orasida veyping bo‘yicha o‘tkazilgan eng yirik global tadqiqot natijalariga ko‘ra, veyp chekish nafas yo‘llari kasalliklari, spirtli ichimlik va marixuana iste’mol qilish kabi zararli odatlarga berilish xavfini ham oshiradi.
Buyuk Britaniyaning York universiteti va London gigiyena va tropik tibbiyot maktabi (LSHTM) olimlari yoshlar orasidagi elektron sigaretalar bo‘yicha mavjud barcha ilmiy ishlar tahlil qildi. Bu keng qamrovli tahlil bo‘lib, 384 ta tadqiqot asosida tayyorlangan 56 ta tahlilni qamrab oldi. Shundan 21 tasi yoshlar orasida elektron sigareta chekish va keyinchalik oddiy sigaretaga o‘tish masalasini o‘rgangan.
Mutaxassislarning aytishicha, veyp chekkan yoshlar nafaqat keyinchalik sigareta chekuvchi bo‘lishi, balki buni ko‘proq chekishga moyilligi yuqori bo‘ladi. Yoshlar orasidagi veyping pnevmoniya, bronxit, oligospermiya, astma, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i va migren kabi kasalliklar avj olishiga sabab bo‘ladi. Shuningdek, depressiya va o‘z joniga qasd qilish fikrlari ham aynan elektron sigareta chekuvchilarda ko‘proq uchraydi.
York universiteti sog‘liqni saqlash fanlari bo‘yicha dotsenti Su Golder shunday dedi:
“Turli mamlakatlardan olingan tahlillarning barchasi deyarli bir xil natija ko‘rsatishi juda hayratlanarli. Ko‘plab tadqiqotlarda elektron sigareta chekkan yoshlar kelajakda doimiy chekuvchiga aylanish ehtimoli yuqori bo‘lishini ko‘rsatmoqda. Bu natijalar o‘smirlarni veypning xavfidan himoya qilish uchun qat’iy choralarni qo‘llashni talab qiladi”.
Tadqiqotning yetakchi mualliflaridan biri, LSHTM dotsenti Rebekka Glover qo‘shimcha qildi:
“Elektron sigaretalar yoshlarning sog‘lig‘iga jiddiy zarar yetkazmoqda va u boshqa zararli moddalar iste’mol qilish uchun ‘eshik’ vazifasini bajarmoqda”.
Shu sababli ko‘plab davlatlar bir martalik veyplarni cheklash yoki butunlay taqiqlash choralarini ko‘ryapti. Jumladan, O‘zbekiston Oliy Majlis Qonunchilik palatasining 24-yanvardagi majlisida elektron sigaretalarni butunlay taqiqlash ko‘zda tutilgan qonun loyihasi uchinchi o‘qishda qabul qilindi.
Ushbu qonun loyihasi bilan O‘zbekistonda nikotinni iste’mol qilish moslamalari, shu jumladan elektron sigaretalar va ular uchun suyuqliklarning muomalasi (ishlab chiqarish, tayyorlash, saqlash, tashish yoki o‘tkazish, O‘zbekiston hududiga olib kirish, olib chiqish) taqiqlangan.
Bundan tashqari, aylanmasi taqiqlangan chekilmaydigan tamaki mahsulotlari, nikotinni iste’mol qilish moslamalari, shu jumladan elektron sigaretalarni qonunga xilof ravishda muomalaga kiritish bilan bog‘liq huquqbuzarliklar uchun javobgarlik belgilangan.
Izoh (0)