Inson organizmi yaxshi ishlashiga nafaqat ichki biologik mexanizmlar, balki tashqi omillar ham sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatadi. Yil fasli, kun vaqti, atrof-muhit va ijtimoiy holat — bularning barchasi ovqatlanish odatlarimizni belgilab beradi. Ayniqsa, yuqori haroratli ob-havo sharoitlarida to‘g‘ri ovqatlanishga amal qilish ortiqcha vaznga ega bo‘lmaslik va salomatlik uchun muhim sanaladi.
Organizmni qizib ketishdan asrash
Jazirama issiqda tana haroratining haddan tashqari ko‘tarilishi hushdan ketish, mushaklarning qaltirashi, shishlar kabi noxush holatlarga olib kelishi mumkin. Bunday holatlarning oldini olish uchun:
ko‘proq suyuqlik ichish;
yurak-qon tomir va buyrak kasalliklari mavjud shaxslarga sho‘r mahsulotlarni ehtiyotkorlik bilan iste’mol qilish;
salqin dush qabul qilish va konditsionerdan oqilona foydalanish lozim.
Issiq kunlarda to‘g‘ridan to‘g‘ri quyosh nurlari ta’siridan saqlanish, ertalab yoki kechqurun sayr qilish, shuningdek, havo o‘tkazadigan tabiiy matolardan tayyorlangan yengil kiyim kiyish tavsiya etiladi.
Suyuqlik iste’moli: sifat va miqdorga e’tibor
Diyetologlarning ta’kidlashicha, eng maqbul ichimlik oddiy ichimlik suvi yoki tabiiy mevalardan tayyorlangan mors va sharbatlardir. Shirin gazli ichimliklar chanqoqni qondirmasligi bilan birga, qand miqdorining keskin o‘zgarishiga olib keladi. Kofeinli ichimliklar, xususan qahva issiq ob-havoda organizmni yanada ko‘proq suvsizlantirishi sababli kamroq iste’mol qilinishi kerak.
Ovqatlanish tartibini qayta ko‘rib chiqish
Issiq kunlarda ovqatlanish vaqtini biroz erta soatlarga ko‘chirish maqsadga muvofiq, masalan:
nonushta — soat 6:00–7:00 da,
tushlik — 11:00–11:30 oralig‘ida,
kechki ovqat — 18:00–19:00 atrofida.
Yog‘li, konservalangan yoki dudlangan mahsulotlar organizmga og‘irlik qilishi va ovqatdan zaharlanish xavfini oshirishi mumkin. Bu kabi mahsulotlar o‘rniga baliq yoki o‘simliklar asosidagi taomlarni yeyish afzal.
Ayurveda tavsiyalari
An’anaviy hind tibbiyoti — ayurveda ta’limotiga ko‘ra, issiq paytda tanani salqin, yengil, biroz yog‘li va shirin ta’mli ovqatlar tinchlantiradi. Yozda ko‘proq sabzavotli taomlar, go‘sht (masalan, mol yoki tovuq go‘shti), yaxshi pishgan donli va dukkakli mahsulotlar, mevalar hamda zaytun, kokos yoki sariyog‘ kabi foydali yog‘lar tavsiya etiladi. Achchiq va nordon taomlardan esa voz kechgan ma’qul.
Ichimliklar sifatida esa salqin qaynatilgan suv (ovqatlar orasida iste’mol qilinishi ma’qul) va ko‘k choy tavsiya etiladi. Ishtaha bo‘lmasa-da, yengil tamaddi qilish istagi paydo bo‘lsa, ko‘katlar, mevalar va sabzavotlardan tayyorlangan smuzi ayni muddao.
Izoh (0)