Dunyoda millionlab insonlar sevadigan qahva haqida turli-tuman fikrlar mavjud: ba’zilar uni tetiklantiruvchi, hatto og‘riqni kamaytiruvchi tabiiy vosita deb biladi, boshqalar esa yurak-qon tomir tizimiga zarar yetkazuvchi xavfli stimulyator deb hisoblaydi.
Quyida qahvani sog‘liqqa zarar yetkazmasdan qanday iste’mol qilish kerakligi va ushbu ichimlikning haqiqiy foydali xususiyatlari haqida so‘z boradi.
Qahva haqiqatda foydalimi?
Qahva — tabiiy, xushbo‘y va mazali ichimlik. Uni uyg‘onish, kun davomida tetik yurish uchun ichish mumkin. Biroq me’yorni bilish va organizmni tinglash ham muhim.
Qahvadagi kofein kuchli tabiiy stimulyator bo‘lib, u tana a’zolari faoliyatini jonlantiradi, hushyorlikni oshiradi va tetiklik beradi. Shuningdek, qahva tarkibida antioksidantlar va yallig‘lanishni kamaytiruvchi boshqa foydali moddalarning mavjudligi ham isbotlangan.
Jon Hopkins universiteti tibbiyot maktabi olimlari fikricha, qahva ayrim jiddiy kasalliklarni, masalan, qandli diabet, Alsgeymer, Parkinson va yurak-qon tomir tizimi muammolarini oldini olishda yordam berishi mumkin.
Oddiy qora qahva ham, dekofeinlangan (kofeinsiz) qahva ham jigar faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydi hamda toksinlarni zararsizlantiruvchi fermentlar ishlab chiqarilishini faollashtiradi. Ayniqsa, uzoq qovurilgan kuchli qahva turlari ba’zi saraton turlarining rivojlanish xavfini kamaytirishi tasdiqlangan.
Qahvani to‘g‘ri ichish qoidalari
Asrlar davomida qahva turli xalqlarning ovqatlanish madaniyatida muhim o‘rin egallab kelmoqda. Uni tayyorlash usullari va sifati muhim bo‘lishi bilan birga, uni qanday holatda, qay tartibda ichish ham muhim.
Masalan, muvozanatli ovqatlanish va tana vaznini me’yorda ushlashga odatlangan shaxslarda qahva iste’moli ushbu natija ta’sirini oshiradi. Ammo birdan ortiq finjon qahva doim ham foydali bo‘lmaydi.
Shuningdek, qahvaga nima qo‘shayotganingizga ham e’tibor berish kerak. Masalan, sut, shakar, sirop, sun’iy shirin ta’m beruvchilar qahvaning foydasini kamaytirishi mumkin. Ularning o‘rniga dolchin, kardamon, vanilin yoki kakao qo‘shib ko‘ring, shunda qahva yanada boy ta’mga ega bo‘ladi va shakarsiz ham shirin bo‘ladi.
Qahva ichish me’yori bormi?
Olimlar kuniga 1–2 finjon qahva yurak-qon tomir tizimiga ortiqcha yuk tushmasligi uchun foydali deb hisoblashadi. Ammo ba’zi odamlar 3-4 finjongacha ichib ham o‘zini yaxshi his qilishi mumkin. Chunki har birimizning organizmimiz individual. Bu norma insonning sog‘lig‘i, yoshi, kasalliklari, turmush tarziga qarab o‘zgaradi.
Umumiy tavsiya: agar sizda qahvaga allergiya bo‘lmasa, kuniga 400 mg kofeingacha (taxminan 3–5 finjon) ichish mumkin. Homilador ayollar va emizikli onalar esa shifokor bilan maslahatlashgan holda qahva miqdorini belgilashi kerak.
Qahva og‘riqni kamaytirishi rostmi?
Ha, kofein tabiiy og‘riq qoldiruvchi vosita bo‘lishi mumkin. U ko‘plab dorilarning tarkibida uchraydi va ibuprofen kabi analgetiklarning ta’sirini kuchaytiradi. Ba’zilarga bir finjon qahva bosh og‘rig‘i yoki mushak og‘rig‘ini kamaytirishda vaqtincha yordam beradi.
2023-yilda nashr etilgan xalqaro tadqiqotlarga ko‘ra, kuniga 2-3 finjon qahva ichadigan insonlarda yurak kasalliklari xavfi 15–20% ga past bo‘lgan. Ammo me’yordan oshirib yuborish yurak urishini tezlashtirishi yoki uyqu buzilishiga sabab bo‘ladi.
Izoh (0)