Yosh bilan bog‘liq o‘zgarishlar odatda sekinlik bilan yuz beradi. Biroq ba’zida organizmda bu jarayonlar me’yordan tezroq kechadi va bunga e’tibor berish zarurdir.
Masalan, bo‘g‘imlar harakatchanligini yo‘qotadi, vazn osonlikcha ortadi-yu, uni yo‘qotish qiyinlashadi, mushaklar zaiflashadi, xotira sustlashadi. Bu holatlarning barchasi 40 yoshdan keyin va asta-sekin boshlangan bo‘lsa, tabiiy hisoblanadi. Ammo ayrim alomatlar normada belgilangan muddatdan oldin qarishni boshlaganini ko‘rsatadi.
Shifokorlarning aytishicha, erta qarishga turmush tarzi, stress va jismoniy harakatsizlik kabi ko‘plab omillar sabab bo‘ladi. Natijada 20 yoshdayoq yuzda chuqur ajinlar paydo bo‘ladi, 30 yoshda esa pigment dog‘lar ko‘zga tashlanadi. Bunday holatda biologik yosh haqiqiy (xronologik) yoshdan katta bo‘ladi.
Tez qarish xavfli saraton kasalligi rivojlanish ehtimolini oshiradi, bu ilmiy jihatdan isbotlangan. Bunda organizm ilgari qanday tiklangan bo‘lsa, shunday tezlikda tiklana olmaydi. Onkolog va gematolog Ueyl Herbning so‘zlariga ko‘ra, hujayra bo‘linishini ta’minlaydigan telomeralar qisqarishi qarish belgisi bo‘lib, bu oxir-oqibat saraton xastaligiga olib keladi.
Quyida belgilangan muddatdan oldin qarishni boshlaganingizni bildiruvchi 5 belgi keltiriladi.
1. Mushaklaringiz zaiflashmoqda
Agar zinapoyadan ko‘tarilishda qiynalayotgan bo‘lsangiz, avvalgidek baquvvat emasligingizni sezsangiz, tez-tez muvozanatni yo‘qotayotgan bo‘lsangiz, bu mushak massasining kamayganidan dalolat bo‘lishi mumkin. Bu alomat shifokorlarni xavotirga soladi, chunki mushak massasi muvozanat, koordinatsiya va barqarorlik bilan bevosita bog‘liqdir. Mushaklarni tiklash uchun har kuni jismoniy faollik, kuchni ko‘paytirishga yo‘naltirilgan mashqlar va oqsillarga boy ovqatlanish tavsiya etiladi.
2. Tez-tez yiqilib tushaversangiz
Agar yiqilish holatlari takrorlanayotgan bo‘lsa, bu mushak massasining kamayganidan darak beradi. Boshqa sabablar ham bo‘lishi mumkin, masalan: dori vositalarining nojo‘ya ta’siri, ko‘rish muammolari yoki yurak kasalliklari. Ammo aynan muvozanatning buzilishi qarilik alomatidir.
3. Xotira bilan bog‘liq muammolar
Agar hisob-kitoblar, rejalashtirilgan ishlar yoki kerakli hujjatlar yodingizdan chiqayotgan bo‘lsa, bir xonadan boshqasiga kirib nima uchun borganingizni eslay olmayotgan bo‘lsangiz bu kognitiv (aql-idrok bilan bog‘liq) buzilish belgilaridir. Bular ham tez qarishning simptomlariga kiradi.
4. Tez-tez kasal bo‘lish
Bu immunitetning pasayishi yoki surunkali kasalliklar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Agar organizm kasalliklarga qarshi kurasha olmayotgan bo‘lsa, bu qarish jarayonining tezlashganini anglatadi. Ayniqsa, agar 40 yoshdan endigina o‘tgan bo‘lsangiz-u, doimiy ravishda betob yurayotgan bo‘lsangiz, demak, qarish odatdagidan tez kechmoqda.
5. Teridagi sezilarli o‘zgarishlar
Pigment dog‘lari, ajinlar, teri elastikligining yo‘qolishi va yupqalashishi kabilar ham qarilik alomatlaridir. Ammo ular erta yoshda yuzaga chiqayotgan bo‘lsa, bu allaqachon tez qarish boshlanganini bildiradi.
Agar yuqorida aytib o‘tilgan belgilar sizda bor bo‘lsa, tanangiz sizga signal bermoqda: unga yordam berish va g‘amxo‘rlik qilish vaqti keldi.
Izoh (0)