Rossiya Qozog‘istonda birinchi atom elektr stansiyasini qurish uchun poygada Xitoyga yutqazishi mumkin. Xitoy milliy yadro korporatsiyasi 5,47 milliard dollarga umumiy quvvati 2,4 GVt bo‘lgan ikkita AES energiya blokini qurishga tayyor. Bu haqda “Kursiv” xabar berdi.
Xitoy korporatsiyasi texnologiyalarni ulashishga va Qozog‘iston tomoniga yadroviy yoqilg‘i aylanish jarayonini to‘liq boshqarish imkonini berishga ham tayyorligini bildirgan. Taklif may oyi oxirida Xitoyning milliy yadro xavfsizligi boshqarmasi rahbari Don Baoton va Qozog‘istonning Atom energiyasi agentligi vakili Almasadam Satqaliyev o‘rtasidagi uchrashuvda muhokama qilingan.
Muzokaralar yakunida Qozog‘iston tomoni “AES loyihasini amalga oshirishning barcha bosqichlarida yadro va suv-ekologik xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha Xitoy tajribasini o‘rganishga qiziqish bildirgan”.
Bunga qadar Qozog‘iston AES qurilishi uchun potensial pudratchilar ro‘yxatini tuzgan edi. Ushbu ro‘yxatga CNNC bilan bir qatorda Rossiyaning “Rosatom”, Janubiy Koreyaning KHNP va Fransiyaning EDF kompaniyalari kiritilgan. Ulardan biri “iqtisodiy maqsadga muvofiqligi, texnologik ishonchliligi va ekologik xavfsizligi” asosida tanlanadi.
Qozog‘iston Energetika vazirligi taklif etilgan variantlarni o‘rganib chiqib, AES qurilishi 10-15 milliard dollarga tushishini ma’lum qilgan. Shuningdek, 2024-yil oxirida respublika bosh vazirining birinchi o‘rinbosari Roman Sklyar materiallar va xizmatlar narxi oshishi sababli qurilish qiymati bir yarim baravarga ko‘tarilishi mumkinligini aytgan.
Dastlab Qozog‘iston AES qurilishi uchun hamkorni 2022-yil oxirigacha, keyin esa 2023-yil boshida tanlamoqchi edi. Ammo stansiyani qurish zarurati masalasi 2024-yil 6-oktyabrda bo‘lib o‘tgan referendumga qo‘yildi. Qurilishni yoqlab ovoz berganlar 71,12 foizni, qarshi ovozlar esa 26,15 foizni tashkil etdi.
Shundan so‘ng Qozog‘iston prezidenti Qosim-Jo‘mart To‘qayev mamlakat 2035-yilgacha birinchi atom elektr stansiyasini ishga tushirishni rejalashtirayotganini aytdi. U Olmaota viloyati Jambil tumanining Ulken qishlog‘ida — Balxash ko‘li qirg‘og‘ida qurilishi taxmin qilinmoqda. Shu bilan birga, respublika kamida uchta yirik AESni ishga tushirmoqchi.
Qurilish MAGATE va Atom elektr stansiyalarini ekspluatatsiya qiluvchi tashkilotlar butunjahon assotsiatsiyasi tomonidan nazorat qilinadi. Qozog‘iston rasmiylariga ko‘ra, bu yuqori xavfsizlik standartlariga rioya qilishga yordam beradi va korrupsiya xavfini kamaytiradi.
Izoh (0)