Bir haftada besh kilogramm vaznni sport va azob-uqubatlarsiz yo‘qotish — hammaning orzusi. Bir hafta keto parhez urf bo‘lsa, keyingisida hamma intervalli och qolishga o‘tadi. Navbatdagisini tushunishga ulgurmay, yangi to‘lqin paydo bo‘ladi: “xohlagan paytingizda ovqatlaning, faqat o‘zingizga quloq soling”. Ammo tajriba shuni ko‘rsatadiki, tana doim ham nimani xohlashini bilmaydi va har doim ham haqiqatni aytmaydi.
Biz so‘nggi yillardagi eng mashhur uchta parhezni tanlab oldik, ularni ilm nuqtayi nazaridan sinchiklab o‘rgandik.
Keto: yog‘lar hisobiga ozish — afsonami yoki haqiqat?
Keto shiori: “yog‘ yeb oz”. Yog‘lar mumkin, uglevodlar esa taqiqlangan. Glyukozaga o‘rgangan miya qayta tiklanib, yog‘lardan hosil bo‘ladigan maxsus birikmalar — ketonlar bilan ishlashni boshlaydi.
Ha, dastlab bu haqiqatan ham natija berishi mumkin. Ayniqsa, ilgari ratsioningiz non va shakarga boy bo‘lgan bo‘lsa. Ammo keyinchalik nozik jihatlar boshlanadi va ularning aksariyati yoqimsiz.
Shifokor-nutritsiolog Arina Tertishnaya ogohlantiradi:
“Keto bu — universal parhez emas. Bu tibbiy maqsadlarda ishlab chiqilgan davolash usuli. Uni tayyorgarliksiz boshlash xuddi bronxit bo‘lgan bemorning muzli suvga sakrashiga o‘xshaydi”.
Dastlabki tahlillarsiz, jigar holati va oshqozon-ichak tizimining ishlashi tekshirilmasa, keto zarar yetkazishi mumkin.
Ha, siz ozishingiz mumkin. Ammo shu bilan birga o‘t pufagi muammolari, gormonal buzilishlar va qalqonsimon bez faoliyatining izdan chiqishini ham orttirib olasiz.
Keto — oddiy parhez emas. Bu murakkab tizim bo‘lib, uni nazorat qilish lozim.
Interval ochlik: ozg‘inlikning oson yo‘li yoki yashirin stress manbayimi?
16/8, 18/6, OMAD (kuniga bir marta ovqatlanish tartibi) — g‘oya oddiy: kam ovqatlansangiz — vazningiz kamayadi. Biroq oraliq ochlik ovqat miqdori haqida emas, balki ovqatlanish vaqti haqida. Asosiy qiyinchilik ham aynan mana shunda.
Darhaqiqat, ovqatlanish vaqtini qisqartirish insulin darajasini pasaytirishi, qondagi shakarni nazorat qilishga yordam berishi va autofagiya — hujayralarning tabiiy tozalanishini ishga tushirishi mumkin. Biroq bu hamma uchun va har doim ham mos kelavermaydi.
“Agar odamda vitaminlar yetishmovchiligi, uyqu tartibi buzilgan va ruhiy zo‘riqishlar mavjud bo‘lsa, vaqti-vaqti bilan och qolish oxirgi tomchi bo‘lishi mumkin”, deydi Hedonist tashkiloti nutritsiologi Arina Tertishnaya.
Ochlik bu — stress, organizm bunga tayyor bo‘lishi kerak, aks holda ozish o‘rniga charchaysiz. Charchoq esa ozishga yordam bermaydi.
Instinktiv ovqatlanish: ozodlikmi yoki tuzoq?
Go‘yoki mukammal g‘oya: hisoblash yo‘q, o‘lchash yo‘q, cheklash yo‘q. Xohlagan paytda ovqatlanasiz, tana signallarini tinglaysiz.
Surunkali magniy yoki B guruhi vitaminlari yetishmayotgan organizm shokoladni bajonidil “xohlaydi”. Bu unga chindan ham kerak bo‘lgani uchun emas, balki dofaminga osonroq erishish uchun.
“Intuitiv ovqatlanish niqobi ostida yillar davomida buzilgan holatda yashab, buni hatto anglamaslik mumkin”, deydi mutaxassis.
Bundan tashqari, ko‘pchilik intuitiv ovqatlanishni “men shunchaki shirinliklarni yaxshi ko‘raman va o‘zimni cheklashni istamayman” g‘oyasi sifatida tushunadi. Bu intuitsiya haqida emas, bu noto‘g‘ri boshqaruv haqida. Intuitiv ovqatlanish bilim, o‘z-o‘zini tahlil qilish, ruhiy barqarorlikni talab etadi.
Ovqatlanishga har qanday yondashuv shunchaki ko‘rsatma emas, balki — o‘zingiz, tanangiz, hayot bilan muloqotdir. Hamma uchun mos keladigan universal diyeta mavjud emas. Biroq ilmiy tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, me’yorida ovqatlanish, jismoniy faollik va yetarlicha uyqu bo‘lmasa, hech qanday zamonaviy usul natija bermaydi.
Izoh (0)