Ona tilimizda filmlarni tomosha qilish — bu nafaqat qulaylik balki jahon madaniy muloqotining bir qismi bo‘lib qolish, zamonaviy tamoyillarni anglash va sayyoramizning turli burchaklarida millionlab odamlarni nima qiziqtirayotganidan xabardor bo‘lish usulidir. Albatta, kino sanoati qay yo‘nalishda rivojlanayotganini his etish ham ahamiyatli.
Masalan, bugungi kunda Kinopoisk saytida xorijiy kino va multfilmlarining so‘nggi yangi namoyishlarini o‘zbek tilida tomosha qilish mumkin. Filmlarni o‘zbek tilida dublyaj qilingan holda, asl tilida yoki o‘zingizga qulay bo‘lgan subtitrlarni tanlab ko‘rishingiz mumkin.
Biz maqolada sifatli moslashuvlarning afzalliklarini ko‘rib chiqamiz, o‘zbek dublyajining durdonalarini esga olamiz va bugungi kunda qanday xorijiy yangiliklar o‘zbek tilida taqdim etilgani haqida tanishtiramiz.
Dublyaj afzalliklari nimada?
Bugungi kunda aksariyat kino tanqidchilari va ko‘plab ilg‘or kino muxlislari orasida filmlarni dublyajda ko‘rish noto‘g‘ri deya fikr yuritadi. Masalan, kinofestivallarda barcha filmlar inglizcha subtitrlar bilan asl tilda namoyish etiladi. Ammo bu masalada, aslida, to‘g‘ri javobning o‘zi yo‘q. Hatto kino mutaxassislari orasida ham dublyaj muxlislari ko‘pchilikni tashkil etadi. Buning sabablari quyidagicha:
- Mohirona dublyaj oddiy tarjimadan ko‘ra ko‘proq maʼno kasb etadi. U nafaqat so‘zlarning maʼnosini, balki madaniy kontekstni ham yetkazishga, hazillarni moslashtirishga va asarning muhitni yetkazishga yordam beradi
- Isteʼdodli aktyorlar personajlarga nafaqat ovoz, balki ona tilingizda xarakter ham baxsh etishda ko‘maklashadi
- Dublyaj qilingan filmlarni tomosha qilganingizda, subtitrlarga chalg‘imaysiz va filmni to‘laqonli tomosha qilasiz.
O‘zbek dublyajining oltin davri
O‘zbekzabon tomoshabinlarning askariyati o‘zbek tiliga tarjima qilingan sovet filmlarini mehr va muhabbat bilan xotirlaydilar. “O‘zbekfilm” dublyaji ittifoqdosh respublikalar orasida eng yaxshilardan biri bo‘lgani, rossiyalik sanʼatkorlar o‘zbekistonlik dublyaj aktyorlarining mahoratini yuksak hurmat bilan tilga olishgani haqida tez-tez eshitish mumkin.
Obidjon Yunusov (“Mimino” filmidagi Rubik Xachikyan), Muqambar Rahimova (“Ishdagi ishq” filmidagi Lyudmila Prokofevna), Dias Rahmatov (“Ы operatsiyasi yoki Shurikning yangi sarguzashtlari” filmidagi Qo‘rqoq), Rimma Ahmedova (“Moskva ko‘z yoshlariga ishonmaydi” filmidagi Yekaterina), Hamza Umarov (“Ivan Vasilevich o‘z kasbini o‘zgartiradi” filmidagi Podshoh, “Taqdir hazili yoki qushdek yengil bo‘ling” filmidagi Ippolit), To‘lqin Tojiyev (Miloslavskiy, Shurik) kabi professional aktyorlar xalq sevgisiga sazovor bo‘lganlar.
O‘zbek dublyaji tobora rivojlanib bordi. 90-yillar va 2000-yillarda nafaqat Rossiya kinosi, balki gollivud filmlari va multfilmlari (Obid Asomov ovoz bergan “Uyda yolg‘iz”, Afzal Rafiqov ovoz bergan “Qirol sher” va “Forrest Gamp”), turk seriallari, hind kinolari va boshqalarga ham ovoz berila boshlandi. Vaqt o‘tgan sayin filmlar soni tobora ko‘paydi va sanoatga yuqori malakali bo‘lmagan mutaxassislar ham jalb qilindi, bu esa sifatga salbiy taʼsir ko‘rsatdi.
Ona tilimizdagi yangiliklar
So‘nggi yillarda o‘zbek tilidagi sifatli va qiziqarli kontentlar ham ko‘payib. Bundan ham ahamiyatlisi shuki, chet el filmlari, seriallari va multfilmlarining o‘zbek tiliga professional tarjima qilingan versiyalari ham ortib bormoqda.
Kinopoisk servisida Jeki Chan ishtirokidagi “Panda operatsiyasi” komediyasi, Gey Richining “Nojentelmencha ishlari vazirligi” nomli komedik janr filmi, qozog‘istonlik “Tashlayman-ov seni” xitining ikkala qismi, “Garfild” va “Mi-mi-mishkalar” multfilmlari hamda boshqa asarlarni tomosha qilish mumkin.
O‘zbek tiliga dublyaj qilingan filmlar to‘plami asta-sekin to‘ldiriladi. Asl tilda tomosha qilish istagida bo‘lganlar original ovoz yoki qulay subtitrlarni tanlashlari mumkin.
Filmlar va multfilmlarning professional tarjimasi tufayli barcha yoshdagi tomoshabinlar maʼno va hissiyotlarni yo‘qotmasdan, ona tillarida kinodan zavqlanishlari mumkin. O‘zbekistonda dublyaj sanoatining rivojlanishi nafaqat jahon kinosini tomoshabinlar uchun yanada qulay, balki o‘zbek tilining ommaviy madaniyatda saqlanishi va rivojlanishiga ham hissa qo‘shadi.
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)