Bugungi kunda ortiqcha vazn muammosi tobora dolzarb bo‘lib bormoqda. Semizlik bilan kurashishning uzoq davom etishi yoki biror parhezning natija bermaslik holatlari ham ko‘paymoqda. Mutaxassialar fikriga ko‘ra, bunga ba’zi turdagi oziq-ovqat mahsulotlarini beparvolik bilan iste’mol qilish sabab bo‘ladi.
Ularni uchta toifaga bo‘lish mumkin:
Qayta ishlangan mahsulotlar — bu tabiiy holatidan o‘zgartirilgan va ishlab chiqarish jarayonida qo‘shimchalar, konservantlar, shakar, tuz yoki boshqa kimyoviy moddalar qo‘shilgan mahsulotlar. Ularga kolbasa, sosiska, dudlangan mahsulotlar, qandolat, konserva, yarim tayyor mahsulotlar, pechenye kabilar kiradi.
Bu oziq-ovqatlarning aksariyati hech qanday ozuqaviy qiymatga ega emas, faqat ochlikni qondirish va taomdan zavqlanish uchun kaloriyalarga egadir. Ularda oddiy, tez eruvchan uglevodlar hamda juda ko‘p miqdorda zararli yog‘lar mavjud. Hatto suli yormasiga ham shirin ta’m beruvchilar qo‘shiladi.
Ichimliklar. Aksariyat odamlar bu turdagi ichimliklar kaloriyasini hisoblamaydi va beparvo qaraydi, ammo bir stakan makiato qahvasi kunlik ratsionining yarmini tashkil etadigan 700 dan ortiq kaloriyani o‘zida saqlashini hisobga olmaydi.
Bundan tashqari, qaymoq, shakar, shokolad va boshqa qo‘shimchalar qo‘shilgan qahva, choy, qadoqlangan sharbatlar, gazlangan ichimliklar ham katta kaloriyalar zaxirasini o‘zida saqlaydi.
Foydali ichimlik deb hisoblangan smuzilar ham shular jumlasidandir. Ular butun holatdagi mevalarni iste’mol qilishning o‘rnini bosa olmaydi, chunki biror mevani chaynash uchun ham energiya sarflanadi. Xuddi shunday qoida yangi siqilgan meva sharbati uchun ham tegishli: bir stakan apelsin sharbati bir stakan Coca-Coladan ko‘ra ko‘proq kaloriyani o‘z ichiga oladi.
PP mahsulotlar — bu “pravilnoye pitaniye” (“to‘g‘ri ovqatlanish”) tamoyillariga mos keladigan, foydali va sog‘lom ovqatlar hisoblanadi. Ular asosan tabiiy, minimal darajada qayta ishlangan va muvozanatli tarkibga ega bo‘ladi. Bunday mahsulotlar organizm uchun zarur bo‘lgan vitaminlar, minerallar, oqsillar, sog‘lom yog‘lar va murakkab uglevodlar bilan boy bo‘ladi.
Biroq ularning miqdorini nazorat qilmasdan, ko‘p miqdorda iste’mol qilinsa, ortiqcha vazn to‘planishiga olib kelishi mumkin. Masalan, foydali va parhezbop shokolad, fitness-batonchik, quritilgan mevalar, asal va boshqalar.
Hozirgi vaqtda bunday parhez mahsulotlari iste’molida odamlar o‘zini cheklamasliklari muammoga aylangan. Shu sababli diyetologlar har qanday mahsulotda me’yorga amal qilish lozim ekanligini bot-bot takrorlaydi.
Izoh (0)