Samarqandda “Islom hamkorlik tashkilotiga a’zo davlatlarning barqaror rivojlanishi uchun atom energiyasidan tinchlik maqsadlarida foydalanish istiqbollari: xalqaro va milliy tajriba” mavzusidagi xalqaro konferensiya o‘z ishini boshladi. Tadbirning ochilish marosimida Sherzod Asadov prezidentning anjuman ishtirokchilariga murojaatini o‘qib eshittirdi.
Davlati rahbarining murojaatida iqlim o‘zgarishlarining salbiy ta’siri va an’anaviy energiya manbalari taqchilligi yaqqol sezilayotgan hozirgi sharoitda tinch atom hayot sifatini oshirish va milliy taraqqiyot strategiyalarini amalga oshirishda muhim muqobil yechim hisoblanishi ta’kidlangan.
“Yurtimiz jahonda birinchilardan bo‘lib, xalqaro talab va standartlarga muvofiq, kichik quvvatli atom elektr stansiyalarini barpo etishga kirishdi. Biz ushbu loyihalarni, bundan tashqari, sog‘liqni saqlash va qator ilmiy dasturlarni muvaffaqiyatli amalga oshirishda XAEAni o‘zimiz uchun muhim sherik deb bilamiz.
Hech shubhasiz, atom energiyasi bo‘yicha ilg‘or texnologiyalarning joriy etilishi mamlakatimiz taraqqiyotiga kuchli turtki beradi hamda yangi ilmiy-texnologik ishlanmalar va innovatsion iqtisodiyotga o‘tish uchun imkon yaratadi”, dedi prezident.
Davlat rahbarining qayd etishicha, mamlakatni ishonchli, xavfsiz, iqtisodiy samarador va ekologik toza energiya manbalari bilan ta’minlash – Yangi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlarda ustuvor yo‘nalishlardan biri sifatida yetakchi o‘rin egallab kelmoqda.
Sohaning huquqiy-institutsional asosini mustahkamlash uchun Milliy agentlik tashkil etildi, Atom energiyasidan tinchlik maqsadlarida foydalanish haqidagi qonun, Atom energiyasini rivojlantirish bo‘yicha uzoq muddatli konsepsiya, kadrlar salohiyatini mustahkamlashga qaratilgan strategiya qabul qilindi. Soha uchun yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash tizimi joriy etildi.
Konferensiya haqida
Ushbu tadbir ishtirokchilarga atom energiyasidan tinch maqsadlarda foydalanishning muhim jihatlari bo‘yicha bilimlarini chuqurlashtirish va tajriba almashish uchun noyob imkoniyat yaratadi. U xavfsizlikning yuqori standartlari, ekologik mas’uliyat va iqtisodiy maqsadga muvofiqligiga e’tibor qaratgan holda mamlakatda atom energetikasini muvaffaqiyatli rivojlantirishga xizmat qiladigan muhim hamkorlik maydoniga aylanadi.
Konferensiya davomida ishtirokchilari o'zaro tajriba va bilim almashish imkoniyatiga ega bo‘lishadi, shuningdek, xalqaro hamkorlikni mustahkamlash, atom sanoatini qonuniy tartibga solish, ijtimoiy, ekologik va xavfsizlikning turli jihatlari, yadroviy texnologiyalarni tinch maqsadlarda rivojlantirish, kadrlar tayyorlashga oid turli masalalarini ko‘rib chiqadi.
O‘zbekistonda kam quvvatli atom elektr stansiyasi qurilishi
Rossiya prezidenti Vladimir Putinning O‘zbekistonga davlat tashrifi doirasida 27-may Jizzaxda atom elektr stansiyasi qurishdagi hamkorlikka oid hukumatlararo bitimga o‘zgartirish kiritish to‘g‘risidagi bayonnoma imzolangandi. Shu kuni “O‘zatom” agentligi huzuridagi “AES qurilishi direksiyasi” DUK va “Rosatom” tuzilmasidagi “Atomstroyeksport” AJ injiniring kompaniyasi o‘rtasida O‘zbekistonda kam quvvatli atom elektr stansiyasi qurilishi bo‘yicha shartnoma tuzildi.
Imzolangan kelishuvlarga asosan, Jizzax viloyatida Rossiya loyihasi asosida 330 MW quvvatga ega (har biri 55 MW quvvatli 6 ta reaktordan iborat) AES quriladi. Stansiya qurilishida “Rosatom” bosh pudratchi bo‘ladi, O‘zbekiston kompaniyalari ham ishtirok etadi.
Aksariyat ijtimoiy tarmoqlar faollari AES xatarli ekanini aytib, uning portlashidan xavotir bildirmoqda. Moskva muhandislik-fizika instituti Toshkent filiali o‘qituvchisi Qosim To‘xtaoxunov “Daryo”ga bergan intervyusida bunday xavotirlar o‘rinsiz ekanini aytgandi.
“AES va atom bombasida bo‘layotgan jarayonlar mutlaqo boshqa-boshqa. AES reaktorida hech qachon portlash bo‘lishi mumkin emas. Chernobilda boshqa reaktor turi edi — RBMK. U yerda xavf bo‘lgan. Fukusimada ham ‘kipyashiy’ reaktor. Dunyo mazkur turdagi reaktorlardan voz kechgan. Hozir unday reaktorlar qurilmayapti. Hozir butun dunyoda faqatgina VVER konstruksiyalari qurilmoqda. Bunda xavfsizlik tomoniga ko‘proq eʼtibor beriladi”, degan edi mutaxassis.
“O‘zatom” agentligi huzuridagi AES qurilishi direksiyasi direktori Otabek Omonov “Daryo”ga bergan intervyusida stansiya qurilishida xavfsizlik talablari yuqori ekanligini, AES qurilish xarajatlarining ko‘p qismi xavfsizlik taʼminlanishi uchun sarflanishini ta’kidlagandi.
Qosim To‘xtaoxunovning so‘zlariga ko‘ra, atom energetikasi — butun dunyoning kelajagi. Odamzodda bu texnologiyaga o‘tishdan boshqa yo‘l yo‘q. Chunki Yer yuzida uglevodorodlar tugamoqda. O‘zbekiston birinchi qadamni kichik AES qurishdan boshladi.
Energetika vaziri Jo‘rabek Mirzamahmudovdan AES, atom energiyasi haqida fikri so‘ralganida vazir “bu hozirgi kunda texnologik jihatdan eng xavfsiz ishlab chiqarish jarayoni” ekanligini aytgandi.
AES qurilishi investitsiya mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladi. Hozirgacha bir necha banklar sarmoya kiritish taklifini bildirgan. “O‘zatom” agentligi huzuridagi AES qurilishi direksiyasi direktori Otabek Omonovning so‘zlariga ko‘ra, hozir AES maydonida rejim-kuzatuv ishlari olib borilyapti. Maydon yanada chuqur o‘rganilmoqda. 2025-yil yakunigacha maydonchaga AES joylashuvi bo‘yicha ruxsatnoma olish rejalashtirilgan. Muhim asbob-uskunalarni ham o‘z vaqtida joylashtirsa, 2029-yil yakunida stansiyaning birinchi qismi ishga tushirilishi mumkin.
Izoh (0)