O‘zbekiston davlat qarzi 2025-yil yakunida 45,1 milliard dollarga yetishi pronoz qilinmoqda. Bu haqda Iqtisodiyot va moliya vazirligining “Fuqarolar uchun byudjet” hisobotida keltirilgan.
Qayd etilicha, joriy yilda yangilangan hisob–kitoblarga ko‘ra, davlat qarzi 39,7 milliard dollarga yetishi kutilmoqda.
“2025-yilga kelib, davlat qarzi 45,1 milliard dollarni yoki yalpi ichki mahsulotga nisbatan 36,7 foizni tashkil qilishi prognoz qilinmoqda”, —deyiladi vazirlik axborotida.
Manbaga ko‘ra, 2024-yil yakunida davlat tashqi qarzini jalb qilish bo‘yicha yangidan imzolanadigan shartnomalar hajmi 5 milliard dollarni tashkil etiladi. Shundan 2,5 milliard dollari investitsiya loyihalariga, 2,5 milliard dollari byudjetni qo‘llab–quvvatlashga yo‘naltiriladi.
2025-yilda esa qariyb 5,5 milliard dollarlik davlat tashqi qarzini jalb qilish rejalashtirilgan. Mazkur kredit mablag‘larininng 2,5 milliard dollari investitsiya loyihalari, 3 milliard dollari esa byudjetni qo‘llab quvvatlash uchun sarflanishi kutilmoqda.
Davlat qarzi bo‘yicha prognozlar
2024-yil 1-iyul holatiga O‘zbekiston davlat qarzi 37 milliard dollarni yoki yalpi ichki mahsulotga nisbatan 33,2 foizni tashkil qilgan. Shundan davlat tashqi qarzi 30,9 milliard dollar (YAIMning 27,7 foiziga teng), davlat ichki qarzi 6,1 milliard dollarga (YAIMga nisbatan 5,5 foiz) yetgan.
Iqtisodiyot va moliya vazirligi joriy yil 1-iyul holatiga davlat qarzi mablag‘lari quyidagi tarmoqlarga sarflanganini maʼlum qilgan:
- davlat byudjetini qo‘llab-quvvatlash dasturlariga — 13 milliard dollar;
- energetika loyihalariga — 5,7 milliard dollar;
- qishloq va suv xo‘jaligi loyihalariga — 2,8 milliard dollar;
- transport loyihalariga — 2,7 milliard dollar;
- uy-joy kommunal xo‘jaligi loyihalariga — 2,7 milliard dollar;
- sog‘liqni saqlash, taʼlim, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari loyihalariga— 2,3 milliard dollar;
- boshqa sohalarga — 1,7 milliard dollar.
Xalqaro valyuta jamg‘armasi o‘z hisobotida O‘zbekiston davlat qarzi va mamlakatning umumiy tashqi qarzi bilan bog‘liq xatarlarni past darajada baholangan.
Oxirgi 5-yilda respublikada davlat qarzi miqdori yalpi ichki mahsulotga nisbatan 30 foizdan yuqori darajada shakllanib kelmoqda. Prognozlarga qaralsa, bu tendensiya davomli bo‘lishi kutilmoqda. Jumladan, 2024-yil yakunida davlat qarzi YAIMga nisbatan 35,5 foiz, 2025–2027-yillarda 36,7–37 foiz oralig‘ida bo‘lishi prognoz qilingan. Byudjet qonunida davlat qarzining eng yuqori miqdori YAIMning yillik prognoz ko‘rsatkichiga nisbatan 60 foizdan oshirilishiga yo‘l qo‘yilmasligi belgilangan.
Avvalroq 2023-yil noyabrda eʼlon qilingan byudjetnomada yuqoridagi prognozlardan farqli raqamlar ko‘rsatilgan. Yaʼni 2024-yilda davlat qarzining YAIMga nisbati 37 foiz bo‘lishi maʼlum qilingan. 2025-yilda esa bu ko‘rsatkich 37,4 foizni, 2026-yilda 37,9 foiz atrofida bo‘lishi kutilmalari mavjudligi qayd etilgan.
Iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov 2024-yil yanvar–iyun oylarida O‘zbekiston nomidan davlat kafolati ostida jami 2,8 milliard dollarlik tashqi qarz shartnomalari imzolanganini aytgan. Shuningdek, davlat byudjetini qo‘llab-quvvatlash, joriy yilda so‘ndiriladigan xalqaro obligatsiyalarni qayta moliyalashtirish maqsadida jahon moliya bozorlariga 1,5 milliard dollar miqdoridagi suveren xalqaro obligatsiyalar chiqarilgan.
Izoh (0)