“Prokurorning aytganini qilmagani uchun shu tarzda jazolanyapti”. Qamashi prokurori tadbirkorga adolatsizlik qilayotgani rostmi?

Bosh prokuratura huzuridagi Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish departamentining jamoatchilikka e’lon qilgan axborotlarining birida Qamashi tumanidagi “P.S.” fermer xo‘jaligi rahbari S.P. xo‘jalikning elektr suv nasoslarini tijorat maqsadida tarmoqqa o‘zboshimchalik bilan ulab, katta miqdordagi elektr energiyasidan noqonuniy foydalangani bildirilgan. “Biroq asl vaziyat boshqacha. Ukam prokurorning aytganini qilmagani uchun qonun himoyachilari uni shu tarzda jazolayapti”, deydi bu haqda “Daryo”ga gapirib bergan fermerning akasi.

Bosh prokuratura huzuridagi Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish departamentining jamoatchilikka e’lon qilgan axborotiga asos bo‘lib xizmat qilgan manbalardan biri — Qamashi prokuraturasi tergovchisining 2024-yil 11-sentyabrda imzolangan qarori hisoblanadi. 

Tuman prokuraturasi tergovchi, 3-darajali yurist B. Bozorovning aniqlashtirishicha, 1987-yil Qamashi tumanida tug‘ilgan Samariddin Polvonov 2022-yil 28-dekabr kuni MCHJ tashkil qilib, 2020-yil, ya’ni aytilgan vaqtdan ikki yil ortga qaytib, fermer xo‘jaligi yerlariga tuman Elektr tarmoqlari korxonasi bilan shartnoma qilmay, tok tortib kelgan. Tergovchiga ko‘ra, Polvonovning bu qilmishi 2024-yil 12-iyul kuni tuman Elektr tarmoqlari korxonasi xodimlari tomonidan o‘tkazilgan reyd tadbirida fosh bo‘lgan. Shuningdek, tergovchi bu qarorda Polvonovning yana MCHJ tashkil qilganiga urg‘u berib, aynan shu MCHJ rahbari Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 31-maydagi 319-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Elektr energiyasidan foydalanish qoidalari” talablariga zid ravishda 2 dona quvvati 4,4 kVt bo‘lgan nasos, 1 dona quvvati 0,15 kVt bo‘lgan projektorni tijorat maqsadida elektr tokiga ulab, o‘zboshimchalik bilan foydalanib kelganini ta’kidlagan. 

Tergovchi sudga oid iqtisodiy ekspertizaning 2024-yil 23-avgustdagi xulosasidan kelib chiqib, MCHJ elektr tokiga noqonuniy ulanishi natijasida 170 million 119 ming so‘mlik elektr tokidan noqonuniy foydalanib kelganini aniqlagan. Polvonov Jinoyat kodeksining 169-moddasi 4-qismi “a” bandi (juda ko‘p miqdorda o‘g‘rilik) qilishda ayblanib, unga nisbatan qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasi qo‘llanilgan. MCHJ rahbarining akasi bu ishlar tuman prokurorining topshirig‘iga ko‘ra amalga oshirilganini aytib, Bosh prokuraturaga, qolaversa, viloyat hokimi Murodjon Azimovga shikoyat yo‘llagan. 

“Prezidentimizning Qamashi tumaniga tashrifidagi topshiriqqa ko‘ra tumandagi 163 gektar lalmi yer maydonida uzumzor tashkil etilishi kerak edi. Qamashi tuman prokurori va boshqa rahbarlar shu masalani bajarish maqsadida ukamga o‘sha lalmi yerlarni ko‘rsatib, ‘Shu yerga tok tortib kelsang va artezian suv chiqarsang yerni beramiz, transformator xarajatlari uchun subsidiya ajratamiz’, deya va’da bergan. Ukam ularning va’dasiga ishonib, 300 million so‘mga yaqin mablag‘ xarajat qilib, beton simyog‘ochlar o‘rnatib lalmi yerga tok tortgan, transformator o‘rnatgan. Shuningdek, artezian qazdirgan. Ukam qonuniy tarmoqqa ulanish uchun harakat qilib yurgan paytda prokuror arteziandan boshqa fermerlar ham foydalanishi kerakligini talab qilgan. Ukam esa bunga yolg‘iz o‘zi xarajat qilgani uchun rozi bo‘lmagan. Shundan so‘ng prokuror ukamga aytganimni qilmading, deb tuhmat qilib, unga shunday ayblov qo‘ydi va qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorani qo‘lladi”, deydi bu haqda “Daryo”ga gapirib bergan Akmal Polvonov. 

Murojaatchining tushuntirishicha, prokuror boshchiligida tuzilgan qarorda MCHJ rahbari o‘rnatgan suv nasosi 4,4 quvvatli deya xato yozilib, shu orqali keltirilgan zararni ko‘p qilib ko‘rsatish niyat qilingan.

“Ukam artezianga 1,1 lik nasos qo‘yib, elektr generator ishlatgan. Shu orqali bochkani to‘ldirib, otlarimizni sug‘organ. Qamashi tuman prokuraturasi esa nasoslar sonini ham 2 ta degan, shuningdek, uning quvvatini 4,4 qilib ko‘rsatgan. Men bu haqda Bosh prokuraturaga shikoyat qilganimdan so‘ng, artezian quduqdagi suv nasoslarini qayta ko‘zdan kechirish o‘tkazildi. “O‘zenergoinspeksiya” Qashqadaryo viloyati hududiy boshqarmasi, Qamashi tuman Elektr tarmoqlari korxonasi, Qamashi NSEB xodimlari vaziyatni qayta o‘rganib, MCHJ rahbari foydalanib kelgan nasos 4,4 lik emas, 1,1 lik ekanini tasdiqlab, tuman prokuraturasiga ma’lumot ham bergan. Ularning hisob-kitobi bo‘yicha keltirilgan zarar 170 million so‘m emas, 90 million so‘m ekani qayd etilgan. Ya’ni haqiqiy holat ukamga nisbatan qamoq ehtiyot chorasini qo‘llashga sabab bo‘lmaydi. Qamashi tuman prokuraturasi esa hamon birinchi xato ma’lumotni asos qilishdan to‘xtamayapti”, deydi adolat istayotgan aka. 

Akaning iddaosiga ko‘ra, ukasi nomidagi MCHJ balansida hech qanday yer yo‘q. Mazkur MCHJ esa prokuror va boshqa rahbarlar qistovi bilan tadbirkorlar sonini ko‘paytirib ko‘rsatish maqsadida ochtirilgan. MCHJ yeri deyilayotgan yer esa eski “Sabohat Ikromovna” nomli fermer xo‘jaligi nomida bo‘lib, bu fermer xo‘jaligi ancha avval tugatilib, yerlari tuman zaxirasiga olingan.