Biz nima yesak, o‘shamiz. Buni aytganda Gippokrat mutlaqo haq edi. Bugungi kunda do‘kon rastalarida xilma-xil mahsulotlar taklifi bo‘lgan payt insonlar doim ham sog‘lom ovqatlanish tartibiga rioya etmaydi. Bu ayniqsa tishlar salomatligida aks etadi. Tishlar ko‘rinishining o‘zgarishiga gigiyena qoidalariga rioya qilmaslikdan tashqari, ayrim mahsulotlar iste’moli ham ta’sir qiladi. Ular haqida esa quyida ma’lumot berib o‘tamiz.
Tishlar uchun eng zararli mahsulot — shirinliklar
Shirinliklar og‘iz bo‘shlig‘idagi bakteriya va mikroorganizmlarning “sevimli ovqatidir”. Ular shakardan hayot uchun energiya sifatida foydalanadi. Natijada turli kislotalar paydo bo‘lib, tish emalidan minerallarni yuvib ketadi va kariyes hosil bo‘ladi.
E’tiborli jihati shundaki, iste’mol qilinadigan shirinlikning hajmi emas, balki chastotasi muhim ahamiyatga ega. Shirinlik yegandan so‘ng og‘iz bo‘shlig‘idagi pH darajasi pasayadi va kislotalar miqdori oshadi. Uning darajasi normaga kelishi uchun 40-60 daqiqa kerak bo‘ladi.
Mevalar tarkibida ham tabiiy saxaroza va kislotalar mavjud. Ular ham tish emalini yemiradi va kariyesga olib keladi. Yangi siqilgan sharbatlar, kompotlar ham shular jumlasidandir. Shuning uchun shirinlik, meva va sharbat iste’molidan so‘ng kamida og‘izni chayqash lozim.
Tishlar uchun boshqa zararli ichimliklar
Ertalab bir finjon qahva yoki limonli bir stakan suv ichish kabi odatlar ham tishlar salomatligiga salbiy ta’sir qiladi. Ishlab chiqaruvchilar qahva ta’mini mazali qilish uchun unga limon, olma kislotalari qo‘shadi. Bunday kislotalar tish emalini qisqa fursatda yemirib, tishlar orasida toshlar hosil bo‘lishiga olib keladi.
Muzqaymoq bilan qahva ichishni yaxshi ko‘radiganlar uchun ham yomon yangilik bor: issiq va sovuq ovqatni bir vaqtda iste’mol qilish tish va milklar sezgirligini oshiradi va emalda yoriqlar hosil qiladi.
Gazlangan ichimliklarning zarari haqida esa ko‘pchilik eshitgan bo‘lsa kerak. Gazli limonadlardagi ko‘p miqdorda shakar va kislotalari emaldagi minerallarni yuvib yuboradi. Ayniqsa, emal zichligi past bo‘lgan sut tishlarining barvaqt to‘kilishiga sabab bo‘ladi.
Tishlar salomatligi uchun tavsiya etilmaydigan mahsulotlar
Non mahsulotlari, turli pishiriqlar, pechenye va kruassanlardagi shakar yopishqoq xususiyatga ega bo‘lgani uchun tishlarda uzoqroq vaqt qoladi va og‘iz bo‘shlig‘idagi bakteriyalar ulardan energiya olib, kislota ishlab chiqaradi.
Qotirilgan non, pista, chips va yong‘oqlar og‘iz bo‘shlig‘ining shilliq qavatini shikastlashi va hatto tishlarni qisman sindirishi mumkin. Bunday mahsulotlarni iste’mol qilishni cheklash yoki yegandan so‘ng albatta tishlarni yaxshilab yuvish darkor. Shuningdek, har 6 oyda bir marotaba stomatolog ko‘rigidan o‘tish ham muhim.
Izoh (0)