• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12886.9
    • RUB160.87
    • EUR14625.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “Chora ko‘rilmasa, ahvol og‘irlashaveradi” — ifloslanib borayotgan Toshkent havosi haqida suhbat

    Toshkent shahri havosi kun sayin yomonlashayotgani, poytaxt dunyoning havosi eng sifatsiz va salomatlik uchun zararli shaharlari qatorida tez-tez tilga olinayotgani jamoatchilikda xavotir uyg‘otmoqda.

    “Daryo” muxbirining iqlimshunos Erkin Abdulahatov va “O‘zgidromet” direktori Sherzodxo‘ja Habibullayev bilan suhbatida tobora jiddiylashib borayotgan muammoning sabablari, oqibatlari va yechimlari to‘g‘risida so‘z bordi.

    Xavotirlar o‘rinlimi?

    Erkin Abdulahatovning aytishicha, Markaziy Osiyo dunyoning chang bo‘ronlari ko‘p kuzatiladigan hududlaridan biri.

    “Bizda azaldan chang bo‘ronlari bo‘lib kelgan. So‘nggi 150 yillik davrda chang–to‘zon hodisalari bilan bog‘liq xavf ortib boryapti. Buni o‘zimiz ham hayotda ko‘ryapmiz, his qilyapmiz. Hozir filmlardagidek chang–to‘zonlar yopirilishi odatiy holga aylanib qoldi. Mintaqamiz iqlimida boshqa hududlarga nisbatan isish ikki barobar yuqori. Qolaversa, bizda ko‘p yog‘in yog‘maydi. Tadqiqotlar mintaqada havodagi chang miqdori ortib borayotganini ko‘rsatmoqda”, — dedi mutaxassis.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Sherzodxo‘ja Habibullayev iqlim o‘zgarishi atmosfera havosiga kuchli taʼsir o‘tkazayoganini taʼkidladi.

    “Xavotirlar haqiqatan o‘rinli. Toshkent havosining ifloslanishiga bir tomondan Jizzax orqali kirib keladigan chang–to‘zonlar ham sabab bo‘lmoqda. Qurg‘oqchilik va kam yog‘in hisobiga chang ko‘tariladi. Buni avtomatik stansiyalarimiz ko‘rsatmoqda. Avvallari yog‘ingarchilik nisbatan ko‘proq bo‘lgani, fasllar meʼyorda o‘tgani hisobiga havodagi ifloslanish nisbatan kam bo‘lgan. Hozir esa vaziyat o‘zgardi”, — dedi “O‘zgidromet” rahbari.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    “Havo ifloslanishi bo‘yicha Toshkent birinchi o‘rinda emas”

    Erkin Abdulahatov poytaxtda yozda havo ifloslanishi ko‘proq chang massasi ortishi bilan bog‘liq bo‘lishini, bu hodisa qishga ham ko‘chayotganini aytdi.

    Erkin Abdulahatov
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman
    “Bugun yomg‘ir yog‘sa, ertaga havo yana isib ketishi, 10 kunlab yog‘in bo‘lmasligi, haroratdagi o‘tmishga nisbatan yuqori issiqlik tuproqdagi namlikni tortib oladi. Bu holat hatto qish oylarida ham yuzaga kelmoqda. O‘zbekistonda havoning ifloslanishi 1970-yildan beri o‘rganiladi. Mamlakatda Toshkent shahri havoning ifloslanishi bo‘yicha birinchi o‘rinda turmaydi. Avvalgi o‘rinlarni (5–10 yil ilgari) Navoiy shahri, Olmaliq, Farg‘ona, Angren hududlari egallagan. Yangi statistik maʼlumotlar eʼlon qilinsa, poytaxt havosi ifloslanishi bo‘yicha nechanchi o‘ringa chiqqanini ko‘rishimiz mumkin”.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Sherzodxo‘ja Habibullayevning tahlil qilishicha, havo ifloslanishi ikki turga bo‘linadi. Ular — tabiiy va texnogen omillardir.

    Sherzodxo‘ja Habibullayev
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman
    “Tabiiy omilni qurg‘oqchilik, yog‘ingarchilik kamligi deb bilsak, texnogenda o‘z qo‘limiz bilan balansni ushlamasligimiz asosiy o‘rinda turadi. Yaʼni ishlab chiqarish tashkilotlari shaharga yaqin bo‘lgani, qurilishlar ko‘payishi, avtotransport vositalari soni oshgani va hokazolar. Masalan, yaqinda Toshkentda qor yoqqanda isitish tizimlari gaz quvvatiga qo‘shimcha tarzda mazut yoqilgani havoga jiddiy taʼsir qilgan. Ayrim joylarda isitish tizimini ushlab turish uchun ko‘mir ham yoqilgan. Gaz yetkazib berish zapravkalar uchun qisqartirilganda, Ai–80 benzinga ko‘proq kuch berilgani ham texnogen taʼsirni birdaniga oshirdi. Bizda havo sifatini ko‘rsatuvchi datchiklar “qizardi” (qizil zararli havoni bildiradi). Yaqin 10 kunlik ichida shunday holat kuzatildi. O‘tgan hafta shanba kuni datchik “yashil” holatiga o‘ta boshladi. Yaʼni texnogen taʼsirlar havo ifloslanishiga ko‘proq taʼsir qilmoqda”.
    Skrinshot: Monitoring.meteo.uz

    Qanday choralar ko‘rish kerak?

    Erkin Abdulahatov muammoni bartaraf etish uchun eng avvalo atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbani topish kerakligini taʼkidladi.

    “Havoni nima ifloslantiryapti, chang qayerdan ko‘tarilyapti aniqlash zarur. Agar tabiiy omillar taʼsiri kuchli bo‘lsa, cho‘l hududlarida yashil fitomassalar hosil qilish lozim. Elektromobilga sekin o‘tilyapti, bu juda ham kerak. Havo ifloslanishini oldini olish uchun ko‘plab ilmiy ishlar qilingan. Ularni amaliyotga joriy etish muhim. Zavod–fabrikalar mo‘rilariga filtrlovchi moslamalarni o‘rnatish va ularni doimiy texnik ko‘rikdan o‘tkazish zarur. Havoni asosiy xavfli ifloslantiruvchi moddalar zavod–fabrikalardan chiqadi. Yangi tadqiqot ishlarida bunday zaharli havo saraton kasalligini keltirib chiqarishi mumkinligi aytilyapti. Bundan tashqari, ifloslangan havodan astma va allergik kasalliklar kelib chiqadi. Ko‘chada yursangiz havo ifloslanishining shahar aholisiga taʼsir qilayotganini real sezasiz. Chunki har 10 kishidan 2-3 kishida yo‘talish holatlari uchraydi. Bu havoning ifloslanish darajasi meʼyordan ortganidan ham dalolat beradi”.
    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    Erkin Abdulahatov fikriga ko‘ra, shaharda havo ifloslanish darajasi ortgani sari poytaxt aholisi boshqa hududlarga ko‘chib keta boshlaydi.

    “Havo ifloslanishini kamaytirish uchun yashil iqtisodiyot tamoyillariga o‘tish talab etiladi. Poytaxtda yashillikni ko‘paytirish kerak. Hatto vertikal qurilishlarda balkonlarda ham yashil fitomassalar hosil qilish zarur. Katta daraxtlar qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha shamol kuchi va chang–to‘zon ko‘tarilishining oldini oladi. Lekin hozirgi holatda hech qanday choralar ko‘rilmasa, yaqin 5-6 yilda iqlim muhojirlari soni ko‘payadi. Avval shahar atrofiga ko‘chib ketish, keyin boshqa hududlarga ko‘chishlar soni ortadi. Muammoni hal qilishda juda katta masalalar turibdi”.
    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    Suhbat davomida Sherzodxo‘ja Habibullayev ham agar yetarli choralar ko‘rilmasa, poytaxtda holat og‘irlashib borishiga urg‘u berdi.

    “Xalqaro iqlimshunoslar tahliliga ko‘ra, yashillikni ko‘paytirsak, suvni to‘g‘ri ishlatish, chiqindi chiqarishdan oddiy ovqatlanishimizgacha, ishlab chiqarish sohalarida ham, qayta ishlash jarayonida ham meʼyor ushlansa, hozirgi iqlim o‘zgarishidagi tendensiyani ushlab qolish mumkin. Bugungi holat davom etib tursa, vaziyat yanada og‘irlashadi. Hozirgi kun biz uchun g‘animatdek bo‘lib qoladi. O‘rta Osiyo uchun har yilgi havo harorati 1,5–3 darajaga ko‘tarilib bormoqda. Dunyoda esa harorat yiliga 2 daraja oshyapti. Yaʼni bizda yuqoriroq. Chunki cho‘lli hududlar ko‘p va suv kam. Shuning uchun biz qolganlarga qaraganda ko‘proq va tezroq harakat qilishimiz kerak. Barcha O‘rta Osiyo davlatlari birgalikda muammoni yengish uchun harakat qilishimiz lozim”.

    27.12.2023, 11:21   Izoh (0)   10162
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonda kuzatilayotgan sovuq havo anomal darajaga o‘tadimi? Iqlimshunos javob berdi

    09.12.2023, 00:05

    Rossiya gigant sovuq antisiklon taʼsirida, Qozog‘iston shimolida -35°C sovuq. Bu O‘zbekistonga qanday taʼsir qilishi yuzasidan iqlimshunos tushuntirish berdi

    10.12.2023, 08:15

    “Bizni kelayotgan ikki yillikda faol geomagnit qo‘zg‘alishlar davri kutib turibdi” – iqlimshunos Erkin Abdulahatov

    16.12.2023, 17:59

    “Shimoliy yarim shardagi gigant sovuq antisiklon sayyora haroratini biroz pasaytira oldi” — iqlimshunos olim 

    18.12.2023, 12:05

    Toshkentda Kadastr agentligi bosh mutaxassisi 6 ming dollar, IIB xodimi esa 4 ming dollar olganida qo‘lga tushdi (video)

    27.12.2023, 10:53

    “O‘zgidromet” 28-dekabr uchun ob-havo prognozini e’lon qildi

    27.12.2023, 10:53
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    ANORBANK Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha Islom korporatsiyasi bilan 10 million AQSH dollariga teng kelishuv imzoladi


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida qon kasalliklarini zamonaviy davolash usullari: leykoz va boshqa kasalliklar


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    Centrum Air Istanbul va O‘zbekistonning uch shahri o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarni yo‘lga qo‘ymoqda


    ZTE korxonasi GSMA M360 Yevrosiyo forumida suniy intellekt raqamli iqtisodiyot rivojiga qo'shayotgan hissasi haqida ma’lumot berdi


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    Tarmoqda bolalar xavfsizligi : Octobankdan maslahatlar


    Jamg‘armalar bilan qanday ishlash zarur: bank omonatlari, aksiyalar yoki investitsion paketlar? (davomi)

     

    Tavsiya etamiz

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    19 may, 15:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekiston eng tinch davlatlar reytingida 60-o‘rinni egalladi

    O‘zbekiston | 28 may, 10:25

    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi

    Reklama | 28 may, 09:00

    AQSH fuqarolarini Venesuelaga bormaslikka chaqirdi

    Dunyo | 28 may, 10:15

    Rossiya 2026-yilgi qishki Olimpiadada ishtirok eta olmaydi — XOQ rasman tasdiqladi

    Sport | 28 may, 10:00

    Eng mashhur animelaridan biri “Seylor Mun” haqidagi hikoyani kim o‘ylab topgan?

    Layfstayl | 28 may, 09:48

    Ilon Maskning Starship kosmik kemasi parvoz vaqti nosozlikka uchradi (video)

    Dunyo | 28 may, 09:30

    Modrichning keyingi manzili qayer?

    Sport | 28 may, 09:10

    Deputatlar O‘zbekistonning yadroviy zararni qoplash bo‘yicha konvensiyaga qo‘shilishini ma’qulladi

    O‘zbekiston | 28 may, 09:09

    Saudiya Arabistoni Qurbon hayiti sanasini e’lon qildi

    Dunyo | 28 may, 08:33
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.