• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “Chora ko‘rilmasa, ahvol og‘irlashaveradi” — ifloslanib borayotgan Toshkent havosi haqida suhbat

    Toshkent shahri havosi kun sayin yomonlashayotgani, poytaxt dunyoning havosi eng sifatsiz va salomatlik uchun zararli shaharlari qatorida tez-tez tilga olinayotgani jamoatchilikda xavotir uyg‘otmoqda.

    “Daryo” muxbirining iqlimshunos Erkin Abdulahatov va “O‘zgidromet” direktori Sherzodxo‘ja Habibullayev bilan suhbatida tobora jiddiylashib borayotgan muammoning sabablari, oqibatlari va yechimlari to‘g‘risida so‘z bordi.

    Xavotirlar o‘rinlimi?

    Erkin Abdulahatovning aytishicha, Markaziy Osiyo dunyoning chang bo‘ronlari ko‘p kuzatiladigan hududlaridan biri.

    “Bizda azaldan chang bo‘ronlari bo‘lib kelgan. So‘nggi 150 yillik davrda chang–to‘zon hodisalari bilan bog‘liq xavf ortib boryapti. Buni o‘zimiz ham hayotda ko‘ryapmiz, his qilyapmiz. Hozir filmlardagidek chang–to‘zonlar yopirilishi odatiy holga aylanib qoldi. Mintaqamiz iqlimida boshqa hududlarga nisbatan isish ikki barobar yuqori. Qolaversa, bizda ko‘p yog‘in yog‘maydi. Tadqiqotlar mintaqada havodagi chang miqdori ortib borayotganini ko‘rsatmoqda”, — dedi mutaxassis.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Sherzodxo‘ja Habibullayev iqlim o‘zgarishi atmosfera havosiga kuchli taʼsir o‘tkazayoganini taʼkidladi.

    “Xavotirlar haqiqatan o‘rinli. Toshkent havosining ifloslanishiga bir tomondan Jizzax orqali kirib keladigan chang–to‘zonlar ham sabab bo‘lmoqda. Qurg‘oqchilik va kam yog‘in hisobiga chang ko‘tariladi. Buni avtomatik stansiyalarimiz ko‘rsatmoqda. Avvallari yog‘ingarchilik nisbatan ko‘proq bo‘lgani, fasllar meʼyorda o‘tgani hisobiga havodagi ifloslanish nisbatan kam bo‘lgan. Hozir esa vaziyat o‘zgardi”, — dedi “O‘zgidromet” rahbari.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    “Havo ifloslanishi bo‘yicha Toshkent birinchi o‘rinda emas”

    Erkin Abdulahatov poytaxtda yozda havo ifloslanishi ko‘proq chang massasi ortishi bilan bog‘liq bo‘lishini, bu hodisa qishga ham ko‘chayotganini aytdi.

    Erkin Abdulahatov
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman
    “Bugun yomg‘ir yog‘sa, ertaga havo yana isib ketishi, 10 kunlab yog‘in bo‘lmasligi, haroratdagi o‘tmishga nisbatan yuqori issiqlik tuproqdagi namlikni tortib oladi. Bu holat hatto qish oylarida ham yuzaga kelmoqda. O‘zbekistonda havoning ifloslanishi 1970-yildan beri o‘rganiladi. Mamlakatda Toshkent shahri havoning ifloslanishi bo‘yicha birinchi o‘rinda turmaydi. Avvalgi o‘rinlarni (5–10 yil ilgari) Navoiy shahri, Olmaliq, Farg‘ona, Angren hududlari egallagan. Yangi statistik maʼlumotlar eʼlon qilinsa, poytaxt havosi ifloslanishi bo‘yicha nechanchi o‘ringa chiqqanini ko‘rishimiz mumkin”.
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Sherzodxo‘ja Habibullayevning tahlil qilishicha, havo ifloslanishi ikki turga bo‘linadi. Ular — tabiiy va texnogen omillardir.

    Sherzodxo‘ja Habibullayev
    Foto: “Daryo” / Madina Nurman
    “Tabiiy omilni qurg‘oqchilik, yog‘ingarchilik kamligi deb bilsak, texnogenda o‘z qo‘limiz bilan balansni ushlamasligimiz asosiy o‘rinda turadi. Yaʼni ishlab chiqarish tashkilotlari shaharga yaqin bo‘lgani, qurilishlar ko‘payishi, avtotransport vositalari soni oshgani va hokazolar. Masalan, yaqinda Toshkentda qor yoqqanda isitish tizimlari gaz quvvatiga qo‘shimcha tarzda mazut yoqilgani havoga jiddiy taʼsir qilgan. Ayrim joylarda isitish tizimini ushlab turish uchun ko‘mir ham yoqilgan. Gaz yetkazib berish zapravkalar uchun qisqartirilganda, Ai–80 benzinga ko‘proq kuch berilgani ham texnogen taʼsirni birdaniga oshirdi. Bizda havo sifatini ko‘rsatuvchi datchiklar “qizardi” (qizil zararli havoni bildiradi). Yaqin 10 kunlik ichida shunday holat kuzatildi. O‘tgan hafta shanba kuni datchik “yashil” holatiga o‘ta boshladi. Yaʼni texnogen taʼsirlar havo ifloslanishiga ko‘proq taʼsir qilmoqda”.
    Skrinshot: Monitoring.meteo.uz

    Qanday choralar ko‘rish kerak?

    Erkin Abdulahatov muammoni bartaraf etish uchun eng avvalo atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbani topish kerakligini taʼkidladi.

    “Havoni nima ifloslantiryapti, chang qayerdan ko‘tarilyapti aniqlash zarur. Agar tabiiy omillar taʼsiri kuchli bo‘lsa, cho‘l hududlarida yashil fitomassalar hosil qilish lozim. Elektromobilga sekin o‘tilyapti, bu juda ham kerak. Havo ifloslanishini oldini olish uchun ko‘plab ilmiy ishlar qilingan. Ularni amaliyotga joriy etish muhim. Zavod–fabrikalar mo‘rilariga filtrlovchi moslamalarni o‘rnatish va ularni doimiy texnik ko‘rikdan o‘tkazish zarur. Havoni asosiy xavfli ifloslantiruvchi moddalar zavod–fabrikalardan chiqadi. Yangi tadqiqot ishlarida bunday zaharli havo saraton kasalligini keltirib chiqarishi mumkinligi aytilyapti. Bundan tashqari, ifloslangan havodan astma va allergik kasalliklar kelib chiqadi. Ko‘chada yursangiz havo ifloslanishining shahar aholisiga taʼsir qilayotganini real sezasiz. Chunki har 10 kishidan 2-3 kishida yo‘talish holatlari uchraydi. Bu havoning ifloslanish darajasi meʼyordan ortganidan ham dalolat beradi”.
    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    Erkin Abdulahatov fikriga ko‘ra, shaharda havo ifloslanish darajasi ortgani sari poytaxt aholisi boshqa hududlarga ko‘chib keta boshlaydi.

    “Havo ifloslanishini kamaytirish uchun yashil iqtisodiyot tamoyillariga o‘tish talab etiladi. Poytaxtda yashillikni ko‘paytirish kerak. Hatto vertikal qurilishlarda balkonlarda ham yashil fitomassalar hosil qilish zarur. Katta daraxtlar qancha ko‘p bo‘lsa, shuncha shamol kuchi va chang–to‘zon ko‘tarilishining oldini oladi. Lekin hozirgi holatda hech qanday choralar ko‘rilmasa, yaqin 5-6 yilda iqlim muhojirlari soni ko‘payadi. Avval shahar atrofiga ko‘chib ketish, keyin boshqa hududlarga ko‘chishlar soni ortadi. Muammoni hal qilishda juda katta masalalar turibdi”.
    Foto: “Daryo” / Dilruh Isomiddinova

    Suhbat davomida Sherzodxo‘ja Habibullayev ham agar yetarli choralar ko‘rilmasa, poytaxtda holat og‘irlashib borishiga urg‘u berdi.

    “Xalqaro iqlimshunoslar tahliliga ko‘ra, yashillikni ko‘paytirsak, suvni to‘g‘ri ishlatish, chiqindi chiqarishdan oddiy ovqatlanishimizgacha, ishlab chiqarish sohalarida ham, qayta ishlash jarayonida ham meʼyor ushlansa, hozirgi iqlim o‘zgarishidagi tendensiyani ushlab qolish mumkin. Bugungi holat davom etib tursa, vaziyat yanada og‘irlashadi. Hozirgi kun biz uchun g‘animatdek bo‘lib qoladi. O‘rta Osiyo uchun har yilgi havo harorati 1,5–3 darajaga ko‘tarilib bormoqda. Dunyoda esa harorat yiliga 2 daraja oshyapti. Yaʼni bizda yuqoriroq. Chunki cho‘lli hududlar ko‘p va suv kam. Shuning uchun biz qolganlarga qaraganda ko‘proq va tezroq harakat qilishimiz kerak. Barcha O‘rta Osiyo davlatlari birgalikda muammoni yengish uchun harakat qilishimiz lozim”.

    27.12.2023, 11:21   Izoh (0)   10404
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonda kuzatilayotgan sovuq havo anomal darajaga o‘tadimi? Iqlimshunos javob berdi

    09.12.2023, 00:05

    Rossiya gigant sovuq antisiklon taʼsirida, Qozog‘iston shimolida -35°C sovuq. Bu O‘zbekistonga qanday taʼsir qilishi yuzasidan iqlimshunos tushuntirish berdi

    10.12.2023, 08:15

    “Bizni kelayotgan ikki yillikda faol geomagnit qo‘zg‘alishlar davri kutib turibdi” – iqlimshunos Erkin Abdulahatov

    16.12.2023, 17:59

    “Shimoliy yarim shardagi gigant sovuq antisiklon sayyora haroratini biroz pasaytira oldi” — iqlimshunos olim 

    18.12.2023, 12:05

    Toshkentda Kadastr agentligi bosh mutaxassisi 6 ming dollar, IIB xodimi esa 4 ming dollar olganida qo‘lga tushdi (video)

    27.12.2023, 10:53

    “O‘zgidromet” 28-dekabr uchun ob-havo prognozini e’lon qildi

    27.12.2023, 10:53
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Avvallari xufiyona iqtisodiyotda faoliyat yuritgan eshitish va gapirishda muammosi bor insonlar endi rasmiy sektorga qo’shilib, Poytaxt Parking jamoasining bir qismiga aylandi


    Endi Ucell ilovasida Yandex Music’ni tinglash mumkin 


    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    BYD SEALION 7: Flagman elektr SUV — shahar ko‘chalarida yangi yetakchi 


    Toshkentda CRYPTO O₂ forumi bo‘lib o‘tdi: Texnologiya, fintech va tartib‑qoidalar muhokama qilindi 


    SonetUzStyle tanlovida ishtirok etish uchun arizalar qabuli 15-avgustgacha uzaytirildi


    STEM va biznes yo‘nalishidagi qizlar uchun TBC Bank’dan ta’lim grantlari — O‘zbekistonda gender tafovutini kamaytirish yo‘lida yangi qadam


    Aqlli diversifikatsiya: nima uchun kerak va kapitalni qanday taqsimlash lozim?


    AKFA energiya tejovchi romlari: iqlimga moslashtirilgan, qulaylikni ko‘zlagan 


    InfinBANK va Kwikpay: uyingizga komissiyasiz va mehr bilan xalqaro pul o‘tkazmalari


    Qo‘ng‘iroqlardan mobil internetga: Toshkent mobil aloqadan foydalanish modelini qanday o‘zgartirmoqda


    OKMKda mahalliy dumpkarlardan foydalaniladi 


    American University of Technologyʼda bakalavrlar uchun ochiq eshiklar kuni


    AVO bank aloqa markazi: innovatsiyalar va yangi xizmat darajasi 

     

    Tavsiya etamiz

    Trampning Falastinga nisbatan noxolis siyosati: AQSH YUNESKO a’zoligidan nega chiqyapti?

    2 avgust, 18:35

    Kamchatkadagi hodisa yagona emas: so‘nggi 120 yilda ro‘y bergan eng kuchli megazilzilalar

    1 avgust, 18:20

    Tramp uchun xavotirlar: AQSH prezidenti taniqli shaxslarga yosh qizlarni sotgan Jeffri Epshteynning mijozi bo‘lganmi?

    29 iyul, 17:19

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Bojxona qo‘mitasi Qirg‘iziston chegarasida tirbandlik yuzaga kelishidan ogohlantirdi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 21:00

    ZARMED Universiteti: 200 ta grant sizni kutmoqda

    Reklama | 2 avgust, 20:15

    Tramp Oq uyda hashamatli tantanalar zali qurib, uni AQSHga sovg‘a qilmoqchi

    Layfstayl | 2 avgust, 20:55

    Andijonda “otpuska”dagi o‘qituvchilar maktab taʼmirlayotgani aytilmoqda

    O‘zbekiston | 2 avgust, 20:44

    Rekord sarmoyalar: gigant texnologik kompaniyalar 2025-yilda sun’iy intellekt uchun 115 mlrd dollar sarfladi

    Dunyo | 2 avgust, 20:40

    Tramp tahdidlariga qaramay Hindiston Rossiyadan neft xarid qilishda davom etadi — hind rasmiylari

    Dunyo | 2 avgust, 20:10

    Xitoyda robot kino va dramaturgiya yo‘nalishida aspiranturaga qabul qilindi

    Texnologiyalar | 2 avgust, 19:50

    O‘zbekistonda har beshta sud qaroridan bittasi ijro etilmagani aytildi

    O‘zbekiston | 2 avgust, 19:38
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.