15-noyabr kuni San-Fransiskoda AQSH prezidenti Jo Bayden va Xitoy yetakchisi Si Szinpin o‘rtasidagi uchrashuv yakunlandi. Ikki davlat rahbarlari 2022-yil noyabrida Balidagi xalqaro uchrashuv doirasidagi so‘nggi uchrashuvidan beri gaplashishmagandi. Bayden muzokaralarni “katta taraqqiyot” deb atadi. “RBK” davlat rahbarlari nimalarni muhokama qilganini bir joyga to‘pladi.
Sammitdan umumiy taassurotlar
Bayden X ijtimoiy tarmog‘ida uchrashuv davomida “katta taraqqiyot”ga erishilganini aytdi. Keyinchalik u matbuot anjumanida bular “eng samarali muzokaralardan biri” ekanini bildirdi. Biroq, CNN manbalarining qayd etishicha, muzokaralar natijasida hamkorlik to‘g‘risidagi qo‘shma deklaratsiya yoki umumiy bayonot qabul qilinmagan.
Shu bilan birga, suhbatdoshlar ohangiga “hurmatli, ammo to‘g‘ridan-to‘g‘ri” deb ta’rif berilgan. Si Szinpin AQSHni “Xitoyni bostirish yoki ushlab turishni rejalashtirmaslikka” chaqirgan.
“Xitoy AQSHdan o‘zib ketish yoki uni ag‘darish niyatida emas, AQSH ham Xitoyni bostirish yoki tiyib turishni rejalashtirmasligi kerak”, — degan Si Szinpin.
Uchrashuv yakunlari bo‘yicha o‘tkazilgan matbuot anjumanida Bayden AQSH Xitoy bilan raqobatni davom etirishi, ammo “beixtiyoriy konflikt” yuzaga kelmasligi uchun buni “mas’uliyat bilan” qilishini aytgan.
Xitoy rahbari Pekinning Vashington bilan so‘nggi 50 yildagi munosabatlari og‘irligini ta’kidlab, “ko‘tarilishlar va pasayishlarga qaramay, oldinga siljish davom etayotganini bildirgan”.
“Xitoy va AQSH kabi ikki yirik davlat uchun bir-biriga qaytish variant emas. Bir tomon boshqasidan o‘tib keta olmaydi, konflikt va qarama-qarshilik esa har ikki tomon uchun chidab bo‘lmas oqibatlarga olib keladi”, — dedi Si.
Ukraina haqida nima deyishdi?
Matbuot anjumani chog‘ida Bayden “mintaqaviy va global muammolar, jumladan, Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushni to‘xtatishdan bosh tortayotgani, shuningdek, G‘azo sektoridagi mojaro bo‘yicha Si bilan fikr almashganini” aytdi.
Harbiy hamkorlikni tiklash
Davlat rahbarlari “ikki davlat o‘rtasida tenglik va hurmat asosida yuqori darajadagi harbiy hamkorlikni tiklash”ga kelishib oldi. Tomonlar mudofaa vazirliklari o‘rtasidagi uchrashuvlarni, dengiz harbiy xavfsizligi bo‘yicha maslahatlashuvlarni davom ettiradi va qo‘mondonlik rahbarlari o‘rtasida muzokaralarni boshlaydi.
Bundan tashqari, CNN ismi oshkor etilmagan amaldorga tayanib, Bayden Xitoyni yadroviy rivojlanish masalasida shaffofroq bo‘lishga, sun’iy intellekt rivojlanishini kuzatishga chaqirganini aytdi.
Tayvan masalasi
Si Tayvanga qurol-yarog‘ yetkazib berishni to‘xtatish va Xitoyning orol bilan “qayta birlashishi”ni qo‘llab-quvvatlashga chaqirdi. Bundan tashqari, u Bayden Xitoy bilan bog‘liq bir tomonlama sanksiyalarni bekor qilishiga umid bildirdi.
Si Szinpinning aytishicha, Xitoy tinch yo‘l bilan birlashishni afzal ko‘radi va kuch ishlatish shartlarini belgilab qo‘ygan. Bayden bunga javoban AQSHning mintaqada tinchlik va barqarorlikni saqlash borasidagi pozitsiyasini takrorladi.
“Qarang, tinchlik yaxshi, lekin qandaydir vaziyatda biz umumiy kelishuvga o‘tishimiz kerak bo'ladi”, — dedi Xitoy yetakchisi.
Shuningdek, AQSH Xitoydan Tayvandagi saylov jarayonini hurmat qilishni so‘radi.
Yaqin Sharqdagi keskinlik
Bayden Si Szinpindan mintaqada kengroq eskalatsiyadan ehtiyot bo‘lish uchun Xitoyning Eron ustidan ta’siridan foydalanishga chaqirdi. Muzokaralar chog‘ida Xitoy Tashqi ishlar vaziri Van I eronliklar bilan bu mavzuda muzokaralar olib borganliklarini aytdi.
Keyinroq Baydenning yordamchilari Eron Xitoyning chaqirig‘ini qanchalik jiddiy qabul qilganiga hech qachon aniqlik kirita olmaganini aytdi.
Giyohvand moddalarga qarshi kurash
AQSHning yuqori martabali mulozimining CNN telekanaliga aytishicha, Xitoy AQSHdagi giyohvandlik inqirozini kuchaytirgan kuchli dori kompaniyalarini kuzatishga rozi bo‘lgan. AQSh Xitoy bu boradagi majburiyatlarga rioya qiladimi yoki yo‘qligini diqqat bilan kuzatishini bildirgan.
Izoh (0)