Abdulla va Raniyaning baxt pardasi ortidagi hayot: Iordaniya qirollik oilasi fojialari

Iordaniya qirollik oilasi aʼzolari bir qarashda juda baxtli, ularning hayotlari esa o‘ta xotirjam va chiroyli ko‘rinadi. Qirol Abdulla II va qirolicha Raniyaning farzandlari allaqachon ulg‘aygan, to‘ng‘ich farzandlar o‘z juftlarini topib, oila qurishga ham ulgurganlar. Qirol esa sohibjamol yorini hamon qattiq sevadi.

Abdulla II ning o‘tmishi bilan ko‘proq qiziqsangiz, nima uchun qirol o‘z oilasidagi xotirjamlik, rafiqasi Raniya va merosxo‘rlarini bunchalik qadrlashini tushunib olishingiz mumkin.

2023-yilning mart oyida Raniya va Abdulla II ning to‘ng‘ich qizi – 26 yoshli malika Imon sevgan yori – iqtisodchi Jamil Aleksandr Termiotisga turmushga chiqdi. 1-iyun kuni esa valiahd shahzoda Husayn o‘zi tanlagan yori – multimillionerlar va zodagonlar oilasi farzandi Rajva al-Saif bilan nikohlandi.

52 yoshli qirolicha Raniya va 61 yoshni qarshi olgan qirol Abdulla bundan qanchalar baxtli ekanliklarini yashirib o‘tirishmadi: ular o‘z farzandlarining tanlovini to‘liq qo‘llab-quvvatladilar. Muhtasham tarzda o‘tkazilgan har ikki to‘y marosimiga jahon elitasining eng taniqli vakillari tashrif buyurdi. Kelinchaklar kiygan to‘y liboslari esa mavsum trendlarini belgilab berdi.

Ammo Iordaniya hukmdorlari saroyida har doim ham samimiy kulgi ovozi yangrab turmagan. Ushbu oila o‘tmishda og‘ir va fojiaviy zarbalarni boshdan kechirgan. Ularning bir nechtasi haqida sizga quyida so‘zlab beramiz.

Suiqasd, shizofreniya va Hoshimiylar qirolligiga tegishli taxt mojarosi

1951-yilning 20-iyul kuni 69 yoshli qirol Abdulla I Quddusdagi Al-Aqso masjidi zinapoyasida o‘ldirildi. U 15 yoshli nabirasi Husayn va tansoqchilar hamrohligida Saudiya Arabistonidan quvib chiqarilgan va 21 yoshli diniy aqidaparast tikuvchi yigit tomonidan otib o‘ldirilgan otasining qabrini ziyorat qilish uchun kelgandi.

Abdulla I Quddusga Isroil bilan tinchlik bitimini tuzish uchun tashrif buyurgan. Ushbu qarordan norozi bo‘lganlar haddan tashqari ko‘p edi, buning oqibatida Iordaniya qiroli halok bo‘ldi. Bundan tashqari, suiqasddan so‘ng qo‘riqchilar tomonidan o‘t ochilishi natijasida 22 nafar begunoh inson hayot bilan vidolashdi.

Yosh Husayn mo‘jiza tufayligina omon qoldi – u tomon uchib kelgan o‘q shahzodaning medaliga tegib o‘tdi.

Iordan qiroli Abdulla I vafotidan so‘ng uning 43 yoshli o‘g‘li Talal taxtni egalladi. Ammo qirol Talalning hukmronligi uzoqqa cho‘zilmadi. Oradan 11 oy o‘tar-o‘tmas qirol Talal taxtdan voz kechdi.

Buning sababi juda ayanchli edi: qirol shizofreniyadan aziyat chekar, kasallik tobora kuchayib borardi. 1952-yilning avgust oyida parlament Talalni o‘z vakolatlaridan voz kechishga majbur qildi, taxtni esa uning 16 yoshli o‘g‘li Husayn egalladi. Sobiq qirol yana 20 yil umr ko‘rdi va Istanbul shahridagi ruhiy xastalar uchun mo‘ljallangan sanatoriyda vafot etdi.

Qirol Husaynning fojiali muhabbati

Kelishgan va o‘qimishli qirol Husayn I ning bo‘yi bor-yo‘g‘i 155 santimetrga teng ekanligi ham uning xushbichim ko‘rinishiga taʼsir qilmasdi. Husayn I haqiqiy muhabbat nima ekanligini uchinchi marta – kelib chiqishi zodagonlardan bo‘lgan Aliya Bahovuddin Tukan bilan oila qurganda tushunib ketdi. Juftlik tez orada bir o‘g‘il, bir qiz (Hayya binti al-Husayn, shayx al-Maktumning sobiq rafiqasi) farzandli bo‘ldilar. Ular, shuningdek, Abir ismli falastinlik yetim qizaloqni o‘z tarbiyalariga oldilar. Abir saroyda shahzoda va malikalar bilan birga voyaga yetdi. Aliyani saroydagi har bir odam, hattoki turmush o‘rtog‘ining avvalgi rafiqalaridan tug‘ilgan farzandlari ham yaxshi ko‘rardi. Aytgancha, Iordaniyaning bo‘lg‘usi qiroli Abdulla II qirol Husaynning ikkinchi turmushi – angliyalik rafiqasi Antuanetta Avril Gardinerdan dunyoga kelgan edi.

Aliya qirol Husaynning uchinchi rafiqasi va haqiqiy muhabbati edi

Barchasi juda chiroyli va mukammal ko‘rinardi, ammo ko‘p o‘tmay ularning hayotida fojia sodir bo‘ldi. To‘ydan 5 yil o‘tgach, 28 yoshli Aliya Ummon hududida aviahalokat natijasida dunyoni tark etdi.

1983-yili Ummondagi yangi aeroportga uning ismi berildi. Qirol Husayn esa kelib chiqishi arablardan bo‘lgan amerikalik Liza Najib Halabiyga to‘rtinchi bor uylanib, yana to‘rt marta ota bo‘lganiga qaramay, yo‘qotishdan so‘ng o‘ziga kela olmadi.

Abdulla II va shahzoda Hamza mojarosi

Keyinchalik malika Nur ismi bilan mashhurlikka erishgan Liza Najib Halabiyning o‘g‘li Hamza o‘gay akasi Abdulla II bilan juda yaxshi munosabatda edi. Ammo 1999-yilda Abdulla kutilmaganda Iordaniya qiroliga aylanganidan keyin (bu esa butunlay boshqa hikoya – u mamlakat taxtini kutilmagan vaqtda egallagandi) otasi Husaynning undovi bilan Hamzani valiahd deb eʼlon qildi.

Biroq 2004-yilda yuzaga kelgan muammolar tufayli uning valiahdligi bekor qilindi: bunga Hamzaning davlat to‘ntarishini amalga oshirishga uringani sabab bo‘ldi.

Shunga qaramay, Abdulla II uzoq yillar davomida ukasiga tegishli bo‘lgan imtiyozlarni cheklamadi, o‘zaro munosabatlarni yaxshilash umididan ham voz kechmadi. Afsuski, ushbu mojaroning ildizi juda chuqur edi: 2022-yilda elita vakillarini bosh ko‘tarishga undagan 42 yoshli shahzoda Hamza omadsiz urinishdan so‘ng barcha unvonlaridan voz kechishga tayyor ekanligini bildirdi. Bunga “uning shaxsiy qadriyatlari Iordaniya qirollik oilasining qadriyatlariga mos kelmasligi”ni sabab sifatida ko‘rsatdi.

Abdulla II bunday keskin bayonotga qatʼiyat bilan javob qaytardi, Hamza uy qamog‘iga olindi va uning mamlakatni tark etishi taqiqlandi. “Seni bir vaqtning o‘zida ham qahramon, ham qurbon deb biladigan odam bilan muloqot qilish qiyin, – deb yozgan edi qirol xalq tomon yo‘llangan murojaatida. – Biz Hamzaga uning qulay hayot kechirishi uchun kerakli barcha sharoitlarni yaratamiz, biroq endi unda o‘zi bir vaqtlar qadriga yeta bilmagan, millatni, uning institutlarini, o‘z oilasini haqorat qilish, Iordaniya barqarorligiga putur yetkazish uchun suiisteʼmol qilingan avvalgi imkoniyatlar bo‘lmaydi”.

Ayni vaqtda qirolning to‘ng‘ich o‘g‘li Husayn taxt vorisi hisoblanadi. Abdulla II katta ehtimol bilan bu masalani ikkinchi bor o‘ylab ko‘rmaydi...