O‘zbekistonda savdo qoidalarini buzganlik uchun jinoiy javobgarlik bekor qilinishi mumkin
Adliya vazirligi “Tadbirkorlik subyektlari tomonidan savdo yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini buzganlik uchun jinoiy javobgarlik maʼmuriy yurisdiksiyaga o‘tkazilayotgani munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasini muhokamaga qo‘ydi.
2022-yil avgustda savdo qoidalarini buzganlik uchun jinoiy javobgarlikni bekor qilish masalasini prezident Shavkat Mirziyoyev tadbirkorlar bilan uchrashuvda ma’lum qilgandi. Davlat rahbarining so‘zlariga ko‘ra, 30 yildan beri savdo sohasida faoliyat yuritayotgan tadbirkorlarni tashvishga solib kelayotgan muammo bartaraf etiladi.
Birinchi marta xatolikka yo‘l qo‘ygan kichik biznes subyektlari javobgarlikka tortilmaydi. Buning o‘rniga soliq organlari tomonidan kamchiliklarni bartaraf etishga xizmat qiladigan tizim joriy etiladi. Shu bilan birga, prezident jarimalar miqdori tadbirkorlar tomonidan to‘lanadigan soliqlardan oshib ketmasligini ta’kidlagandi.
Jinoyat kodeksining 189-moddasida savdo yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini buzganlik uchun jinoiy javobgarlik belgilangan. Bunda, tovarlar savdosi yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini juda ko‘p miqdordagi qiymatda (bazaviy hisoblash miqdorining 500 baravari va undan ortiq) buzish uchun bazaviy hisoblash miqdorining 300 baravaridan 600 baravarigacha miqdorda jarima yoki ikki yilgacha axloq tuzatish ishlari tarzidagi jazolar belgilangan.
Ushbu moddaning ikkinchi qismida mazkur jinoyatni birinchi marta sodir etgan shaxs, agar u jinoyat aniqlangan kundan eʼtiboran 30 kunlik muddatda savdo yoki xizmat ko‘rsatish qoidalari buzilishining oqibatlarini bartaraf etgan va yetkazilgan moddiy zararning o‘rnini qoplagan bo‘lsa, javobgarlikdan ozod etilishi belgilangan.
Taklif etilayotgan loyiha bilan tadbirkorlik subyektlarining huquqiy himoyasini yanada kuchaytirish borasida ular tomonidan tovarlar savdosi yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini juda ko‘p miqdordagi qiymatda buzganlik uchun jinoiy javobgarlikni maʼmuriy yurisdiksiyaga o‘tkazish belgilanmoqda.
Loyiha bilan Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga tovarlar savdosi yoki xizmat ko‘rsatish qoidalarini juda ko‘p miqdordagi qiymatda buzganlik uchun javobgarlik kiritilib, amaldagi Jinoyat kodeksidan mazkur huquqbuzarlik uchun javobgarlik dekriminallashtirilayotgani munosabati bilan Jinoyat, Jinoyat-protsessual hamda Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodekslarga tegishli tahririy o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish nazarda tutilmoqda.
