• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +27°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Salomatlik

    Kamroq kasal bo‘lish uchun immunitetni qanday oshirish kerak?

    Kattalarning immunitetini qanday yaxshilash mumkin? Umuman olganda, uni ko‘tarishning iloji bormi? Kimdir sovuq ob-havo bunga salbiy ta’sir qiladi deb, kimdir esa u bilan umuman aloqasi yo‘q, deb o‘ylaydi. Keling, buni mutaxassis bilan birga aniqlaymiz.

    Inson immunitetini qanday oshirish mumkin — bu savol hamon dolzarbdir. Immunitetimiz organizmni patogenlardan himoya qiladi. Ammo ba’zida u kuchsizlanadi: organizmga mikrob muvaffaqiyatli kirib, bizni kasal qiladi. Bu jarayonga aralashib, immunitetingizni mustahkamlash mumkinmi?  Oziq-ovqat  mahsulotlari yordam beradimi? Ma’lum vitaminlar yoki qo‘shimchalar kerakmi? Yoki turmush tarzini o‘zgartirish kerakmi?

    Immunitet tizimini mustahkamlash uchun nima qilish lozim?

    Ilmiy nuqtayi nazardan “immunitetni oshirish” degan narsa yo‘q. Darhaqiqat, immunitet doimiy ravishda mustahkamlanishi bizga kerak emas. Gap shundaki, u mikroblarga reaksiyaga kirishadigan ko‘plab turdagi hujayralarni o‘z ichiga oladi. Ushbu tug‘ma immunitet reaksiyasi virus organizmning teri, nafas olish yo‘llari va shilliq pardalar kabi himoya vositalari orqali kirib, hujumga tayyor bo‘lganda paydo bo‘ladi. Agar immunitet reaksiyalari biz xohlagan vaqtda “ko‘tarilishi” mumkin bo‘lsa, organizm doimiy hujum holatida bo‘lar edi va biz doimo o‘zimizni yomon his qila boshlardik. Misol uchun, astma, ekzema, oziq-ovqat allergiyalari kabi muammolar “zaif” emas, balki haddan tashqari faol immunitet tizimining belgilaridir.

    Garchi ko‘plab mahsulotlar umumiy marketing so‘ziga aylangan immunitetni “ko‘taradi” deb da’vo qilinsa-da, bu tushuncha to‘laqonli ilmiy tasdiqlanmagan. Immunitetimiz oq qon tanachalari va leykotsitlar kabi hujayralardan iborat. Ayni paytda olimlar tizimning muvaffaqiyatli ishlashi uchun hujayralarning qaysi birikmasi optimal miqdor ekanligini ham bilishmaydi.

    Keyingi gal ma’lum bir vitamin immunitet tizimini “mustahkamlash”ga yordam berishini o‘qiganda, bilingki, u haqiqatan ham uni muvozanatda saqlashga yordam beradi. Masalan, C vitamini tug‘ma va moslashuvchan immunitet tizimining hujayra funksiyalarini rag‘batlantirish orqali uni qo‘llab-quvvatlashi ma’lum. Boshqacha qilib aytganda, bunday dorilarning vazifasi kuchaytirish emas, balki muvozanatni topishdan iborat.

    Foto: Lisa

    Ammo ularning immunitetga hech qanday ta’siri yo‘q, degani emas. Tadqiqotchilar organizmning immunitetini qanday oshirishni faol ravishda o‘rganmoqda: ovqatlanish, jismoniy mashqlar, yosh, psixologik stress va boshqa omillarning immunitetga ta’siri va hokazo.

    Yosh va immunitet bir-biriga qanday bog‘liq?

    Yosh ulg‘ayishi bilan immunitet zaiflashadi — bu 70 yoshdan oshgan odamlarning kasallik va infeksiyalarga ko‘proq moyil bo‘lishining asosiy sababidir. Ba’zan keksa qarindoshlardan: “Tez-tez kasal bo‘lib qolaman, immunitetni qanday oshirish kerak?” degan shikoyatlarni eshitamiz. Biroq bu hammada ham sodir bo‘lmaydi. Yaxshisi shuki, immunologik soatni orqaga qaytarish usullari mavjud. Immunitet tizimining pasayishi balog‘at yoshida boshlanadi, bu jarayon turmush tarzi omillari bilan tezlashishi mumkin. Misol uchun, chekuvchi, semirib ketgan yoki harakatsiz hayot tarzi bilan shug‘ullanadigan odamlarning immuniteti biologik yoshiga qaraganda “qari” bo‘ladi.

    Inson immunitetini qanday mustahkamlash mumkin: 6 usul

    1. To‘liq sog‘lom uyqu

    Uyqu paytida organizm dam oladi va tiklanadi. Uyqu buzilishi (uyqusizlik, kam uyqu, tez-tez uyg‘onish) bilan organizmning to‘liq dam olishi va tiklanishi uchun vaqti bo‘lmaydi. Buning oqibatida asab tizimi doimiy zo‘riqishda bo‘ladi. Uyqu yetishmasligi bilan mehnat qobiliyati, hissiy holat buziladi, xotira, aqliy qobiliyatlar buziladi va organizm immunitet himoyasi pasayadi. Bu holatning uzoq muddat davom etishi bilan immunokompetent hujayralarning funksional faolligi pasayadi, ularning tiklanish qobiliyati pasayadi.

    1. Turli xildagi oziq-ovqatlar

    Oziq-ovqat bilan nafaqat ozuqa moddalarini, balki organizmga zarur bo‘lgan vitaminlar, minerallar va kletchatkani ham olamiz. Ikkinchisi immunitet tizimining normal ishlashi uchun, ayniqsa, muhimdir. Organizmdagi kletchatka ichak bakteriyalari tomonidan parchalanadi. Bular patogen bakteriyalarning ko‘payishiga to‘sqinlik qiladi va immunitet tizimiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun ichak mikroflorasini yaxshilash uchun to‘g‘ri ovqatlantiring!

    1. D vitaminini profilaktika maqsadida qabul qilish

    Deyarli har bir odamda D vitamini yetishmasligi kuzatiladi. Bu modda immunitet tizimining ishlashi, shuningdek, umuman organizmning to‘liq ishlashi uchun zarur. D vitamini o‘ziga xos immunomodulyator ta’sirga ega: uning faol shakllari immunitetni himoya qilishning barcha mexanizmlarini tartibga soladi. D vitaminining retseptorlari immunitet tizimida va immunokompetent hujayralarda topilgan. D vitamini nafaqat immunitet tizimini mustahkamlaydi, balki uning turli aloqalarini tartibga soladi, uyg‘unlashtiradi.

    1. Stressni minimallashtiring

    Stressning hayotimizdagi rolini kamaytirish juda qiyin. Stress paydo bo‘lganda steroid gormonlar, asosan, kortizol ishlab chiqariladi. Ularning vazifalaridan biri immunitet tizimini tushirishdir. Surunkali stress ostida o‘smaga qarshi kuzatuv uchun mas’ul bo‘lgan NK hujayralari soni deyarli ikki baravar kamayadi, immunitet hujayralari sitokinlarga nisbatan sezgir bo‘lib qoladi. Shu bois ular patogenlarga qarshi kurasha olmaydi.

    1. Emlash

    Bu usul bizning immunitet tizimimizni o‘rgatishdir. Emlashning mohiyati shundaki, zaiflashgan yoki o‘ldirilgan patogenlar yoki ularning tarkibiy qismlari organizmga kiradi. Bu miqdor kasallikni keltirib chiqarmasdan javob berish uchun yetarli bo‘lishi kerak. Emlanganda immunitet tizimi yuqumli agentni tanib olishni o‘rganadi, maxsus qurol — antitanachalarni ishlab chiqaradi, bunday antigen bilan takroriy uchrashgan taqdirda xotira hujayralarini yaratadi. Natijada sun’iy orttirilgan faol immunitet hosil bo‘ladi.

    Sovuq iqlim immunitetni zaiflashtiradimi?

    Foto: Lisa

     

    Har bir onaning bolasiga qarata: “Qalpog‘ingni kiy, yo‘qsa, shamollab qolasan!” degan da’vatini eshitganmiz. Ular haqmi?

    O‘rtacha past harorat infeksiyaga moyilligimizni oshirmaydi. Qishning “shamollash va gripp mavsumi” bo‘lishining ikkita sababi bor. Qishda odamlar ko‘proq vaqtini yopiq joylarda, mikroblarini yuqtirishi mumkin bo‘lgan boshqa odamlar bilan yaqin munosabatda o‘tkazadilar. Bundan tashqari, havo sovuq va namlik kamroq bo‘lsa, gripp virusi havoda uzoqroq turadi.

    Ammo tadqiqotchilar kasal bo‘lmaslik uchun immunitet tizimini qanday mustahkamlash bilan birga bu masalani hamon o‘rganishmoqda. Sichqonlar bilan o‘tkazilgan ba’zi tajribalar shuni ko‘rsatdiki, sovuq sharoit infeksiyani yengish qobiliyatini ham kamaytirishi mumkin. Ammo odamlar xususida nima deyish mumkin? Olimlar ko‘ngillilar sovuq suvda qisqa vaqt cho‘milgan yoki noldan past haroratlarda qisqa vaqt davomida yalang‘och holda ushlab turilgan tajribalar o‘tkazdilar. Natijalar noaniq chiqdi. Misol uchun, tadqiqotchilar sovuqda chang‘i uchishni faol mashq qiladiganlarda yuqori nafas yo‘llari infeksiyalari ko‘payganini qayd etdi. Ammo bu infeksiyalar sovuq iqlim yoki boshqa omillar, masalan, kuchli jismoniy mashqlar tufayli kelib chiqadimi, bunisi noma’lum.

    Kanadalik bir guruh tadqiqotchilar sovuq iqlimning o‘rtacha ta’siridan xavotirlanishning hojati yo‘q — bu inson immunitet tizimini pasaytirmaydi, degan xulosaga keldi.

    Xo‘sh, tashqari sovuq bo‘lsa, o‘ranib olish shartmi? Bordi-yu, o‘zingiz noqulay bo‘lsangiz yoki sovuqqonlik yoki gipotermiya kabi muammolar xavfi mavjud bo‘lsa, uzoq vaqt ochiq havoda bo‘lishni xohlasangiz, javob “ha”. Boshqa hollarda immunitet haqida xavotirlanishingiz shart emas.

    Mavzuga doir:

    • Immunitet uchun nima xavfli: gamburgermi yoki shamollash?
    • Immunitetga yordam: rux mikroelementiga boy 7 ta oziq-ovqat
    • Immunitetni mustahkamlashning 8 ta sinalgan usuli
    29.03.2023, 13:48   Izoh (0)   11571
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Har kuni avokado iste’mol qilinsa, organizmda qanday o‘zgarishlar kuzatiladi?

    28.03.2023, 18:59

    Xavfli kasallik sanaladigan qandli diabetning 9 ta alomati

    28.03.2023, 17:59

    Charchoq va holsizlikning eng keng tarqalgan 11 sababi

    28.03.2023, 13:30

    Organizmdan ortiqcha suyuqlikdan xalos bo‘lishning tasdiqlangan 9 ta usuli

    27.03.2023, 20:55

    Ishtahangiz karnaymi: hamisha ovqat yeyish istagi qiynaganda nima qilish kerak?

    27.03.2023, 13:27

    Sog‘liqqa ziyon keltirmaslik uchun kalsiy va magniyni qay tarzda qabul qilish kerak?

    27.03.2023, 10:48
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Sistit — bu uyat emas!


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Tramp Putin va Zelenskiyni juda qaysar deb atadi

    Dunyo | 31 may, 10:50

    TikTok tashxis qo‘ymoqda: ChatGPT va ijtimoiy tarmoqlardagi tibbiy maslahatlarga qanchalik ishonsa bo‘ladi?

    Maslahatlar | 31 may, 10:30

    Bishkekdagi bar egasi qanday qilib Pentagon bilan 7 mlrd dollarlik shartnoma tuzgani haqida

    Dunyo | 31 may, 10:15

    Farg‘onada sifati kafolatlanmagan 8 mlrd so‘mlik dorilar savdoga chiqarilishining oldi olindi

    O‘zbekiston | 31 may, 09:56

    4-iyundan boshlab AQSHdan po‘lat va alyuminiy importiga 50 foizlik bojlar kuchga kiradi

    Dunyo | 31 may, 09:23

    Rossiyada Putinni Gitlerga o‘xshatib mem qilganlar jazolanadi

    Dunyo | 30 may, 23:55

    Zarafshon daryosidan noqonuniy ravishda qum-shag‘al qazib olgan shaxsga chora ko‘rildi

    O‘zbekiston | 30 may, 23:40

    “O‘zbekiston qo‘shni davlatlar bilan urushga kirishishi mumkin edi” – Abdulaziz Komilov

    O‘zbekiston | 30 may, 23:30
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.