Yevropaga Ukraina uchun o‘q-dorilar ishlab chiqarishda porox yetishmayapti — Financial Times
Ukraina Qurolli kuchlari uchun snaryadlar yetkazib berish hajmini oshirishga va’da bergan Yevropa Ittifoqi davlatlari ishlab chiqarishda katta qiyinchiliklarni boshdan kechirmoqda. Urushdan oldingi vaziyatga nisbatan bir necha baravar ko‘p o‘q-dorilar ishlab chiqarish uchun ularga portlovchi moddalar va poroxlar yetishmayapti. Financial Times’ning yozishicha, bularni ishlab chiqarishni tezda yo‘lga qo‘yish imkonsiz.
Qayd etilishicha, shu sababli Ukrainaga millionta snaryad yetkazib berish rejasi xavf ostida qolgan, bu mamlakat qurolli kuchlariga bir necha oyga yetishi kerak edi. Shu bilan birga, Yevropa tomonidan o‘q-dorilarni yetkazib berish majburiyati Kiyevni endilikda qanoatlantirmayapti: ukrain qo‘shinlariga butun mamlakat hududini muvaffaqiyatli ozod etish uchun oyiga 600 mingtagacha snaryad talab etiladi, amalda esa faqat 120 ming snaryad yetkazib berilmoqda.
Rossiya armiyasida snaryadlar yetishmovchiligi yuzaga kelgani haqida g‘arb razvedkasi va ekspertlari 2022-yilning kuzida xabar bergandi. Donbassga yozda uyushtirilgan hujumda Rossiya Qurolli kuchlari juda ko‘p o‘q-dori sarflab yuborgan: armiya kadrlar yetishmovchiligini boshdan kechirgan, shu sababli Ukraina pozitsiyalarini kichik kuchlar bilan egallab olish umidida kuchli artilleriya o‘qlari yog‘dirilgan. Bu esa zaxiralarning tezda yakunlanishiga olib kelgan. Rossiya harbiylari yozda sutkasiga 30 ming snaryad ishlatgan bo‘lsa, qishda bu ko‘rsatkichlar 10 mingni tashkil etgan.
Rossiyada snaryadlar ishlab chiqarish hajmi ortmoqda, ammo qanday jadallikda ekani noma’lum. Ekspertlarning baholashicha, urushga qadar mamlakatda 2 mingga yaqin snaryad ishlab chiqarilgan, shu boisdan defitsitni yengib o‘tish uchun ishlab chiqarish hajmini bir necha barobarga oshirish talab etiladi.
NATO esa ishlab chiqarishni oshirish bilan birga, Ukraina Qurolli kuchlariga kamroq snaryad sarflab, g‘alaba qozonish imkonini beradigan taktikani o‘ylab topish bilan shug‘ullanmoqda.
Financial Times’ning yozishicha, muammo snaryadlar uchun asosiy materiallar — porox va portlovchi moddalar, shuningdek, ularni ishlab chiqarish uchun komponentlar, masalan, nitrotsellyulozaning yo‘qligidadir. Yevropalik qurolsozlarga ko‘ra, ushbu materiallarni ishlab chiqarishni tezlashtirish imkonsiz. Chunki bu kabi materiallarni ishlab chiqaradigan zavodlarni qurishga kamida 3 yil vaqt ketadi.
Defitsit, shuningdek, kichik hajmli snaryadlarni ishlab chiqarishga ham ta’sir ko‘rsatmoqda: porox yetishmovchiligi sabab Yevropada snaryad ishlab chiqarish narxi urush boshidan beri 20 foizga qimmatlashgan. Hozirda 155 millimetrli snaryad narxi 850 yevroni tashkil etmoqda.
