Markaziy Osiyo va Sharqiy Yevropada banan narxi 2023-yilda qanday bo‘ladi?
Markaziy Osiyo mamlakatlarida banan 2022-yilda eng qimmat tovarlar qatoriga kirgan. Bu haqda EastFruit xabar bermoqda.
-17.jpg)
2022-yilda Sharqiy Yevropada banan narxi Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi narxlarga nisbatan ancha keskin ko‘tarilgan.
Banan narxi bir yil ichida eng past darajada Tojikiston, O‘zbekiston va Gruziyada oshdi. Tojikistonda milliy valyuta yil davomida mustahkamlandi, bu import qilinadigan mahsulotlar tannarxi pasayishiga turtki bo‘ldi va jahon bozorida banan narxi o‘sishini qisman kompensatsiyaladi.
O‘zbekiston va Gruziya import hajmini faol ravishda oshirish, logistika yechimlarini takomillashtirishni davom ettirdi va bu bananning mahalliy ulgurji narxlarini yanada yaxshilash imkonini berdi.
Xususan, ayrim chakana savdo operatorlari bananni to‘g‘ridan to‘g‘ri import qilishga o‘tib, ortiqcha qismini ulgurji bozorda sotdi.
Shunga qaramay, Tojikistonda banan narxi mintaqadagi barcha mamlakatlar orasida eng yuqoriligicha qolmoqda.
Faqatgina mazkur mamlakatda ushbu mevaning ulgurji narxi bir kilogramm uchun 2 dollardan oshdi.
O‘zbekiston esa banan narxi bo‘yicha birinchi marta Gruziyani chetlab o‘tib, barchani hayratda qoldirdi. Nega bu kutilmagan holat?
O‘zbekiston dengizga chiqish uchun ikki mamlakatni kesib o‘tishi kerak bo‘lgan jahondagi ikkita davlatdan biri. Ammo Gruziyaning Qora dengizda o‘z portlari bor va bu orqali mamlakat aksariyat bananlarni Ekvadordan olib keladi.
Shu bois, O‘zbekistonda bananning raqobatbardosh narxi mamlakatda meva-sabzavot mahsulotlarining ulgurji savdosi samaradorligi sezilarli darajada oshganidan dalolatdir.
2023-yil banan sanoati uchun oson yil bo‘lmasligi kutilmoqda. Banan yetishtiruvchilarning xarajatlari keskin oshdi, shuning uchun agar ushbu mevaning jahon bozorida narxlari o‘sishda davom etmasa, ba’zi operatorlar mazkur biznesni tark etishga majbur bo‘lishi mumkin.
Va bu taklif qisqarishi fonida narxlarning keskin oshishini keltirib chiqaradi. Bu o‘rinda biz har yili mazkur sanoatga yanada ko‘proq zarar yetkazadigan ob-havo injiqliklari, urushlar va iqlim o‘zgarishining ta’siri ham bor.
Banan narxi oshishi esa o‘z navbatida, u ko‘p iste’mol qilinadigan mamlakatlarda talab pasayishiga olib kelishi mumkin.
Faqat O‘zbekiston, Tojikiston va Markaziy Osiyoning boshqa mamlakatlarida (iste’mol nisbatan past bo‘lgan mamlakatlar) hatto narxlar o‘sishda davom etsa ham banan iste’moli ortishda davom etishi mumkin, ammo o‘sish sur’ati hozirgidan ancha past bo‘ladi.
