Yuqori harorat tananing normal faoliyati koʻrsatkichidir. Organizmga virusli mikroblar kirganda, himoya mexanizmi faollashadi.
Isitmani darhol tushirishga kirishish yaramaydi, chunki infeksiyaning organizmdan chiqarib yuborilishi va kelajakda sogʻlom immunitet shakllantirilishi uchun isitma muhim rol oʻynaydi. Ammo bolada harorat juda baland boʻlsa, oyoq-qoʻllari sovuq boʻlsa, bu immunitet tizimida va termoregulyatsiyada buzilishlar sodir boʻlganini anglatadi. Bu holat gipertermiya, xalq orasida “oq isitma” deb ataladi va goʻdakka darhol yordam berish zarur.
Gipertermiya sabablari
Qon tomir va immunitet tizimi buzilishlari organizmdagi fiziologik jarayonning oʻzgarishiga olib keladi. Bu vaziyatda asosiy ichki aʼzolarning qon bilan taʼminlanishi ortadi, ularda yopishqoqlik kuchayadi va qon aylanishi sekinlashadi. Oyoq va qoʻllarning tomirlarini spazmlar qoplaydi, bu esa issiqlik uzatishning buzilishiga olib keladi, hatto tutqanoq ham kuzatilishi mumkin.
Oddiy isitmadan “oq isitma”ning oʻziga xos belgilari:
- Oyoq-qoʻllarning sovqotishi bilan birga keladigan kuchli titroq;
- Rangpar teri;
- Muzdek qoʻllar va oyoqlar;
- Yurak urishi tezlashadi;
- Kuchsizlanish, holsizlik, bezovtalik;
- Tez-tez va ogʻir nafas olish.
Chaqaloqlarda baland harorat bilan birga “oq isitma” holati juda xavflidir. Chunki chaqaloqning termoregulyatsiya tizimi hali shakllanmagan, shuning uchun organizmning infeksiyaga javob qaytarishini oldindan aytib boʻlmaydi. Goʻdakning isitmasi titroq, oyoq-qoʻllarining sovuq qotishi bilan birga sodir boʻlsa, darhol tez yordam chaqirish lozim.
Isitma vaqtida birinchi yordam
Shifokor yetib kelgunga qadar bolaga ahvolini yengillashtirish uchun birinchi yordam koʻrsatilishi kerak. Yuqori harorat paytida bolalarga birinchi navbatda spazmni yoʻqotish uchun biror narsa beriladi, bu qon tomirlarini kengaytirishga va tabiiy terlashning hosil boʻlishiga yordam beradi. Soʻng qatʼiy koʻrsatmalarga rioya qilgan holda isitma tushiruvchi preparatlarni berishingiz mumkin. Qon aylanishi uchun qoʻl va oyoqlarni uqalab, peshonasiga nam sochiqni qoʻyib, koʻproq suyuqlik ichirish kerak.
Goʻdakning harorati balandlasa, vahimaga berilish xato. Chunki bola sizdagi xavotirni payqaydi va battar bezovtalanadi. Uni koʻtarib, tinchlantiring va iliq suv yoki klyukva sharbatidan ichiring. Bolani adyol bilan oʻrab-chirmab qoʻyish ham yaramaydi, aksincha xonadagi havoni vaqti-vaqti bilan almashtirib turing.
Boladagi “oq isitma” belgilarini oʻzingiz mustaqil davolashingiz tavsiya etilmaydi. Oʻz vaqtida yordam koʻrsatish kelgusida kuzatilishi mumkin boʻlgan asoratlarning oldini olishga yordam beradi. Biroq isitma bilan qanday kurashish boʻyicha pediatrdan malakali maslahat olish va unga koʻra ogʻir holatlarda shoshilinch tarzda shifoxonaga yotqizish talab qilinishi mumkin.
Mavzuga doir:
Izoh (0)