Ukraina, Turkiya va BMT vakillari don bitimi doirasida 2-noyabrga gumanitar yo‘lak orqali hech qanday kemalar harakatini rejalashtirmaslikka kelishib oldi. Bu haqda Istanbuldagi Qo‘shma muvofiqlashtiruvchi markaz xabar bermoqda.
Bayonotda aytilishicha, 1-noyabr kuni BMT va Turkiya inspektorlari Ukrainadan jo‘nab ketayotgan kemalar bortida 36 ta inspeksiya o‘tkazgan. Barcha hisobotlar Rossiya va Ukraina delegatsiyalariga topshiriladi.
BMT kotibiyati Rossiya muvofiqlashtiruvchi markaz faoliyatidagi ishtirokini to‘xtatganidan keyin amalga oshirilgan kemalar harakati va ularning tekshirilishini vaqtinchalik va shoshilinch chora deb tavsifladi.
1-noyabr kuni Rossiya prezidenti Vladimir Putin turkiyalik hamkasbi Rajab Toyyib Erdo‘g‘on bilan suhbat chog‘ida Rossiya tomoni Kiyevdan “gumanitar yo‘lak harbiy maqsadlarda foydalanilmasligi” bo‘yicha kafolatlar olganidan keyingina don tashabbusiga qaytishini aytgan.
Turkiya mudofaa vaziri Xulusi Akar Turkiya bayrog‘i ostidagi yuk tashuvchi kemalar, Rossiya don bitimida o‘z ishtirokini to‘xtatganiga qaramasdan, Ukrainadan mahsulotlarni olib chiqishda davom etishini ma’lum qildi. “Kechagi kun holatiga, Ukraina portlaridan chiqib, dengizda bo‘lgan kemalar o‘z yo‘lida davom etmoqda. Turkiya bayrog‘i ostidagi kemalarning chiqishi bilan bog‘liq muammolar yo‘q. Ular chiqishda davom etmoqda”, — dedi u jurnalistlarga.
Don bitimi
“Don bitimi” Rossiya va Ukraina tomonidan alohida-alohida Turkiya va BMT bilan 22-iyulda imzolangan edi. Tomonlar don ortilgan kemalar Qora dengiz orqali o‘tishi uchun xavfsiz yo‘lak yaratish majburiyatini oldi, BMT, Turkiya va Ukraina vakillari harbiy yuklar ortilishini istisno qilish uchun nazorat olib borishga kelishib oldi. Bitim uzaytirish imkoniyati bilan uch oyga tuzildi. Birinchi yuk kemasi Odessa portidan 1-avgust kuni chiqib ketdi.24-fevral kuni Rossiya operatsiyasi boshlanganidan keyin Ukraina portlaridan don ortilgan kemalar chiqolmay qolgan edi. Kiyev va G‘arb mamlakatlari bunda Moskvani aybladi va oziq-ovqat inqirozi haqida ogohlantirdi. Rossiya, o‘z navbatida, portlar ukrainalik harbiylar tomonidan minalashtirilgani tufayli oziq-ovqat chiqib ketolmayotganini da’vo qildi. Oxir-oqibat, u yerda, turli hisob-kitoblarga ko‘ra, 4,5 milliondan 20 million tonnagacha bug‘doy va makkajo‘xori to‘planib qoldi.
Don bitimi muddati noyabr oxirida tugashi, barcha tomonlar rozi bo‘lgan taqdirda, shartnoma uzaytirilishi mumkin edi.
Rossiya o‘z ishtirokini to‘xtatdi
29-oktabr kuni Ukraina dronlari don yo‘lagi xavfsizligini ta’minlashga jalb qilingan Qora dengiz floti kemalariga hujum qilgach, Rossiya don bitimidagi ishtirokini “noma’lum muddatga” to‘xtatib qo‘ydi. AQSH va Yevroittifoq Moskvani bu qarorni bekor qilishga chaqirdi. BMT va Turkiya don bitimini xavf ostiga qo‘yuvchi qadamlarga qarshi chiqdi.Rossiya Mudofaa vazirligi Ukraina qurolli kuchlari hujumni Britaniya Harbiy-dengiz kuchlari mutaxassislari rahbarligi ostida amalga oshirganini aytmoqda. Rossiyaning don bitimiga qaytishi haqida kemaga uyushtirilgan hujum yuzasidan surishtiruv olib borilganidan keyin gapirish mumkin bo‘ladi, dedi Rossiya tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Andrey Rudenko.
BMT esa Sevastopolga hujum don bitimi shartlarini buzgan deb hisoblamasligini ma’lum qildi. Tashkilot bitim amal qilishda davom etyapti, deb hisoblashini ta’kidladi.
Rossiya Mudofaa vazirligi gumanitar yo‘lak orqali harakat to‘xtattilganini ta’kidladi. Biroq Ukraina Infratuzilma vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, Rossiya bitimdan chiqqanidan keyin o‘tgan ikki kun ichida don yo‘lagi orqali ikkala yo‘nalishda 17 ta kema suzib o‘tgan.
Izoh (0)