• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Olimlar Yerda yangi superqit’a paydo bo‘lishini bashorat qildi

    Yerdagi plitalar tektonikasining o‘ziga xosliklaridan biri — vaqti-vaqti bilan superqit’alar paydo bo‘lib turishidan iborat. Ular sayyoradagi barcha quruqliklarni birlashtiradi va yagona superokean bilan o‘raladi, keyin esa yana parchalanib, sayyoraning qiyofasini va undagi hayotni tubdan o‘zgartirib yuboradi. Ushbu sikl yuz millionlab yil vaqt oladi, Yerdagi so‘nggi superqit’a — Pangeya bundan 180 million yil avval parchalanib ketgan, u o‘zidan keyin qoldirgan hozirgi qit’alar esa 200—300 million yildan keyin yana birlashadi.

    280 million yildan keyin: bo‘lg‘usi Amaziyaning ehtimoliy qiyofasi

    280 million yildan keyin: bo‘lg‘usi Amaziyaning ehtimoliy qiyofasi
    Foto: Curtin University

    Qit’alarning birlashuvi ikki xil yo‘l bilan amalga oshishi mumkin: bundan avvalgi superqit’a parchalanganda shakllangan okean orqali (introversiv usulda) yoki uni o‘rab turgan superokean qoldiqlari orqali (ekstraversiv usulda). Bu jarayon aynan qanday borishi okean plitalari qalinligiga bog‘liq — National Science Review jurnalida chop etilgan yangi maqola mualliflari shunday xulosaga keldi. Ularning bashoratlariga ko‘ra, navbatdagi superqit’a Tinch okeaniga tutash holda, ikkala Amerika, Yevrosiyo va Avstraliyani birlashtirgan holda shakllanadi.

    Avstraliya va Xitoy geologlari tektonik plitalarning uzoq muddatli harakatlarini modellashtirdi. Tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, qit’alarning birlashuv yo‘nalishi ular orasidagi okean plitalari mustahkamligi bilan belgilanadi. Ushbu plitalarning katta quvvati yangi superqit’a “yig‘ilishi”ning introversiv usulini yuzaga keltirsa, past quvvati — ekstraversiv usuliga turtki beradi.

    Davrlar o‘tishi bilan Yer soviydi, okean plitalari qalinligi esa kamayadi. Shuning uchun, ilk superqit’alargina introversiv yo‘l bilan shakllangan, keyingisi esa qachonlardir Pangeyani o‘rab turgan superokean qoldiqlarini bekitib, ekstraversiv usulda yuzaga kelishi mumkin. Ushbu qadimiy okean Pantalassa deb ataladi, uning litosfera plitalari bugungi kunda Tinch okeani tagiga to‘shalgan plitalar bilan egallangan. Atlantika okeani, aksincha, Pangeya bo‘laklarga bo‘linib ketishi tufayli yuzaga kelgan, hozirgi qit’alar u orqali birlashsa, introversiv yo‘l bilan superqit’a shakllangan bo‘lardi, bu esa bizning davrimizda yuz berishi amri mahol.

    Bugungi kunda Tinch okeani Dunyodagi eng katta okean bo‘lib qolayotgan bo‘lsa-da, u yiliga bir necha santimetrga qisqarmoqda. Taxminan 300 million yildan keyin Yevrosiyo, Avstraliya, Shimoliy va Janubiy Amerika birlashadi va bu okean umuman yo‘qoladi. Uning o‘rnida paydo bo‘ladigan faraziy superqit’a Amaziya deb ataladi. “Yer butunlay boshqacha bo‘ladi, — deydi olimlar. — Dengiz sathi pastroq bo‘ladi, superqit’a ichkarisidagi katta maydonlar esa o‘ta qurg‘oqchil bo‘ladi, kunlik harorat juda o‘zgaruvchan bo‘ladi”.

    04.10.2022, 15:06   Izoh (0)   23658
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Tramp CNN telekanalini sudga berib, undan 475 mln dollar tovon talab qildi

    04.10.2022, 14:48

    Bolgariya Ukrainaning NATOga tezlashtirilgan tartibda a’zo bo‘lishiga qarshi chiqdi

    04.10.2022, 14:12

    Qozog‘istonda mushtlashuv uyushtirgan rossiyaliklar mamlakatdan chiqarib yuboriladi

    04.10.2022, 13:58

    “Qrim go‘zali — 2022” g‘olibasi “Chervona Kalina” qo‘shig‘ini ijro etgani uchun jarimaga tortildi, uning dugonasi 10 kunga qamaldi 

    04.10.2022, 13:05

    AP: Urush boshidan beri Rossiya yarim mlrd dollarlik Ukraina donini o‘margan. O‘g‘irlikni yashirish uchun don ochiq dengizda kemadan kemaga o‘tkazilgan

    04.10.2022, 12:59

    NATO ittifoqdoshlarini Rossiya Qora dengizda yadro sinovlari o‘tkazishi xavfidan ogohlantirdi

    04.10.2022, 12:21
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    Vaqt sinovidan o‘tgan tarmoq: 33-yillik faoliyat, 12 million foydalanuvchi tanlovi va mobil aloqaning yangi arxitekturasi


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda

     

    Tavsiya etamiz

    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22

    KGB soxtalashtirgan jinoyat – SSSR parchalanishi arafasida o‘lim jazosi berilgan qariya kim edi?

    21 iyul, 21:06
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Nigeriyada gumanitar vaziyat: 6 oyda qariyb 700 bola ochlikdan halok bo‘ldi

    Dunyo | 26 iyul, 23:57

    AQSHda shtatlarga migrantlarni saqlash markazlari qurish uchun 608 mln dollar beriladi

    Dunyo | 26 iyul, 23:47

    Qatar Yevropa Ittifoqiga gaz ta’minotini to‘xtatish bilan tahdid qildi

    Dunyo | 26 iyul, 23:19

    “Qaytmas bo‘lib ketdi”. Rossiyaning yagona aviatashuvchisi sotilishi yoki utilizatsiya qilinishi mumkin

    Dunyo | 26 iyul, 23:07

    UFC on ABC 9. Abu-Dabidagi musobaqaning ilk janglarining birida o‘ziga xos natija qayd etildi

    Sport | 26 iyul, 23:06

    “Barselona” tarixidagi eng yaxshi futbolchilar reytingi tuzildi

    Sport | 26 iyul, 22:46

    Fabrika matolarga ishlatilgan suvni kanalga tashlagan — Andijondagi kanaldan nega ko‘pik oqqaniga izoh berildi

    O‘zbekiston | 26 iyul, 22:35

    AQSH Isroilni himoyalash uchun sarflagan havo mudofaa raketalarini tiklashga 1 yil va 2 mlrd dollar kerak — WSJ

    Dunyo | 26 iyul, 22:32
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.