Ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekistondagi banklardan biri tajriba tariqasida bankomatdan yirik miqdorda naqd pul yechish uchun 1,5 foizdan 3 foizgacha komissiya o‘rnatgani haqidagi xabar tarqalgandi.
Boshqa mamlakatlarda vaziyat qanday?
Qozog‘istondagi banklarda kartadagi elektron pullarni bir oyda ma’lum bir miqdorgacha naqdlashtirishda komissiya to‘lovlari undirilmaydi.
Masalan, “Altyn Bank”ka tegishli bo‘lgan “Gold” plastik kartadan 1 oyda 400 ming tenge (9,2 mln so‘m) miqdorigacha pulni komissiya to‘lovisiz naqdlashtirish mumkin, 400 ming tengedan ortiqcha qismidan 1 foiz komissiya to‘lovi va 500 tenge (11 500 so‘m) undiriladi.
“Alfa-bank”ka tegishli bo‘lgan “Alfa Wow” plastik kartadan 1 oyda 500 ming tenge (11,5 mln so‘m)gacha pulni komissiya to‘lovisiz naqdlashtirish mumkin, 500 ming tengedan ortiqcha qismidan 0,95 foiz komissiya to‘lovi undiriladi.
Qirg‘izistonda ham kartadagi pullarni bankomatlar orqali naqdlashtirish uchun komissiya to‘lovining miqdori O‘zbekistonda belgilangan foiz stavkalaridan kam.
Masalan, “Elkart” deb nomlanuvchi plastik kartadan pul naqdlashtirilganda maksimum 0,6 foizgacha komissiya to‘lovi undiriladi.
Komissiya to‘lovining miqdori naqdlashtiriladigan pul miqdoriga bog‘liq, biroq 0,6 foizdan oshmaydi.
“Elkart” plastik kartasi qaysi bankda ochilgan bo‘lishiga qarab komissiya to‘lovi farqlanadi.
Masalan, “Optima Bank”da ochilgan kartalarda pulni naqdlashtirish komissiya to‘lovisiz amalga oshiriladi , “Keremet bank”da esa 0,3 foiz komissiya to‘lovi bor.
Rossiyada agarda naqdlashtirish plastik karta ochilgan bankka tegishli bankomatlarda amalga oshirilsa, komissiya to‘lovi undirilmaydi.
Plastik karta ochilgan bankdan boshqa banklarda kartalardan pul naqdlashtirilganda 1 foiz komissiya to‘lovi olinadi.
Germaniyada ham bankomatlarda naqd pul yechishning o‘ziga xos tizimi mavjud. Ushbu davlatda aholining katta qismi EC-karta (“Electronic Cash”) dan foydalanadi.
EC-kartasi ochilgan bankka tegishli bankomatlarda va ushbu kartani o‘qiydigan boshqa maxsus bankomatlarda kartadagi pullarni naqdlashtirish uchun komissiya to‘lovi yo‘q.
Qolgan bankomatlarda esa kartadagi pul naqdlashtirilganda har bir operatsiya uchun o‘rtacha 5 yevro undiriladi.
Litva va Estoniyada ko‘plab fuqarolar “Swedbank”da ochilgan bank kartalaridan foydalanadi va ular ushbu bankka tegishli bankomatlarda 1 oyda 600 yevrogacha pulni komissiya to‘lovisiz naqdlashtirishi mumkin.
Agarda limitdan oshsa, oshgan summa qismining 0,29 foiz komissiya to‘lovi sifatida to‘lanadi. Agarda boshqa bankomatlarda pul naqdlashtirilsa, 2 foiz, 3 yevrodan kam bo‘lmagan miqdorida komissiya to‘lovi undiriladi.
Xorijiy davlatlar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, plastik karta qaysi bankda ochilgan bo‘lsa, o‘sha bankka tegishli bankomatlarda pul naqdlashtirilganda ma’lum bir summagacha komissiya to‘lovi undirilmaydi.
Faqatgina belgilangan limitdan oshgan qismidan ma’lum bir summa komissiya to‘lovi sifatida undiriladi.
Shuningdek, ayrim davlatlarda kartada pensiya va ijtimoiy to‘lovlar bo‘yicha mavjud pullar naqdlashtirilganda komissiya to‘lovi undirilmaydi.
O‘zbekistonda ham ushbu tajribani amaliyotni qo‘llash davlat iqtisodiyotining rivojlanishiga va aholining turmush darajasini yanada yaxshilashga xizmat qiladi.
Qahhor Jumayev
Adliya vazirligi huzuridagi Huquqiy siyosat tadqiqot instituti mas’ul xodimi