Ortiqxo‘jayev xodimlari huquqini poymol qilishda davom etmoqda. Mehnat inspeksiyasi va vazirlik esa tomoshabin bo‘lishdan nariga o‘tmayapti

Toshkent shahar hokimi Jahongir Ortiqxo‘jayevning tongga qadar davom etayotgan sayyor qabullari, hatto uning o‘rinbosarlariga ham malol kelayotgani xabar berilgandi. Mazkur holat jamoatchilikka oshkor qilingach, Toshkent shahar davlat Mehnat inspeksiyasi mazkur holatni nazoratga olgani, holat yuzasidan o‘rganish natijalari ma’lum qilinishi bildirgandi.

Mehnat inspeksiyasining holatni o‘rganamiz deyishi shahar hokimini ilhomlantirdiki shekilli, hokimlik rasmiy kanalida qabullar kechasi 02:00 va undan kechgacha davom etishi ham rasman e’lon qilinadigan bo‘ldi.

Mazkur vaziyatni ilg‘agan jurnalist va bloger Muhrim A’zamxo‘jayev shunday yozadi: “Ortiqxo‘jayev Yunusobodning ‘Oqtepa’ mahallasida qabul o‘tkazdi. Qabul soat 21:00 da boshlanib, 02:00 ga qadar davom etdi. (hokimlik qabul vaqtini aniq-tiniq yozadigan bo‘libdi, “xo‘sh, mehnat inspeksiyasi, qo‘lingdan nima keladi?”, deb o‘chakishgandek; soat tungi 2:00 da qonunlar ham uxlasa kerak).

Ortiqxo‘jayevning matbuot kotibi rahbarlik qilayotgan hokimlik axborot xizmati shahar hokimi qonunni buzayotgani yozilgan holatga javoban qabullar jamlanmasi aks etgan videorolik tayyorladi. Va go‘yoki mana qabullar qonunni buzib o‘tkazilayotgan bo‘lsa-da, natijasi havas qilarlik degandek bo‘ldi. Mazkur videorolikka e’tibor qaratgan jurnalist Abror Zohidov haqli savolni o‘rtaga tashladi: “Hokim bu mablag‘larni qayerdan olyapti, qaysi qonunchilikka asosan va qanday toifaga tarqatyapti?”. Biroq, mazkur savol javobsizligicha qoldi.

“Jamiyatimiz juda qiziq, tezkor o‘zgaruvchan. Qonunlarga emas, his-tuyg‘ularga bo‘ysunuvchan. Chindan ham muhtojga bir lahzada uy, tashabbuskor o‘qituvchiga mashina, bemorga zarur vosita, nochorga kerakli mablag‘ni shundoqqina berib yuborish katta gap. Lekin hokim bu mablag‘larni qayerdan olyapti, qaysi qonunchilikka asosan va qanday toifaga tarqatyapti? Bular endi odatda javobsiz savol. Ortiqxo‘jayevning niyati yaxshiligiga shubha yo‘q, lekin u o‘zi bilib yoki bilmay pandora qutisini ochib yubordi. Hokimiyat atrofi ham, boshqa har qanday qabulxonalar ham yangi va yangi murojaatchilarga to‘lib ketdi. Bu yerda hokimlikning PR xizmati ham rolikdagi his-tuyg‘ularga zo‘r berib, jiddiy kamchilikka yo‘l qo‘yishgan – ya’ni hokim har qanday masalani shu onda hal qilib beruvchi inson sifatida tasvirlangan. Katta ehtimol bilan bu qabullarda ayrim murojaatlar asoslantirilgan holda rad etilgan bo‘lishi kerak, lekin ular ko‘rsatilmagan. Yangi murojaatchilar ham videorolikni ko‘rishgan va tabiiy savol bilan kelishmoqda: ‘Bu lavhadagilarga berilgan ekan, nega menga berilmaydi?’. Umuman, muammosi darhol hal qilinuvchilar qanday tamoyillar asosida tanlab olingan? Tanlanganmi o‘zi? Agar muammolarni tizim orqali emas, batamom ‘ruchnoy’ yechishga o‘tilgan ekan, bunday qabullar davom etadimi, keyingisi qachon va qayerda bo‘ladi?”, deydi jurnalist Abror Zohidov.

Jurnalist va huquqshunos, O‘zbekiston jurnalistlari ijodiy uyushmasi raisi Olimjon O‘sarov hokimlik axborot xizmati tarqatgan videorolikni olqishlab, poytaxt hokimining qonunbuzilishga qo‘l urayotgani haqida OAVda yozilgan maqolaga munosib javob deya baholadi.

Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi Jahongir Ortiqxo‘jayevning qonunni buzib, tunda qabul o‘tkazayotganiga e’tibor qaratganiga salkam 20 kun bo‘ldi. Biroq, o‘tgan vaqt va fursat na vazirlik va na Toshkent shahar davlat Mehnat inspeksiyasi o‘rganish natijalari haqida ma’lumot bermadi. Poytaxt hokimi esa ochiqchasiga qonunlarni oyoqosti qilishda davom etmoqda.

“Daryo”da e’lon qilingan dastlabki maqolada Jahongir Ortiqxo‘jayevning tundagi qabuli va unda qatnashayotgan hokim o‘rinbosarlari, shuningdek mas’ullarga, aynan shahar hokimligidan tashqari boshqa tashkilot va idora vakillariga ham ishdan tashqari hamda tungi vaqtdagi ishga jalb qilingani uchun qo‘shimcha haq to‘lanishi lozimligi ta’kidlangandi. Biroq, shahar hokimligi “Bu qabullarda ishtirok etayotgan xodimlarni qo‘shimcha moddiy rag‘batlantirish hozircha ko‘zda tutilmagan”, deya aniq javob bergandi. “Daryo” manbasi mazkur holat haligacha o‘zgarishsiz qolayotganini, hokimlik xodimlarini ishdan tashqari va tungi paytdagi ishlarga jalb qilgani uchin qo‘shimcha haq to‘lamasdan kelayotganini aytmoqda.

Mustaqil jurnalist, publisist Telegram’dagi “Safar” kanali admini Nozim Safarov ham mazkur masalaga e’tibor qaratib, “Toshkent shahar Davlat mehnat inspeksiyasi o‘z nazoratiga olgan holat, uning o‘rganish natijalari nima bo‘ldi? Yoki haliyam o‘rganish tugamaganmi?”, deya fikr bildirgan.

Huquqshunos Saidali Muxtoraliyev esa mazkur vaziyatda Mehnat kodeksining ikki moddasidagi holat ya’ni ish vaqtidan tashqari ish va tungi vaqtdagi ishga jalb qilish holati borligini, buning uchun esa albatta xodimning roziligi olinishi kerakligini, shuningdek Mehnat kodeksining 157- va 158-moddalarga ko‘ra xodimni ish vaqtidan tashqari ishga jalb qilish uchun kamida ikki hissa miqdorda, tungi ishga jalb qilish uchun esa odatdagi ish haqidan kamida bir yarim baravar ko‘p miqdorda haq to‘lanishi kerakligini bildirgandi.

“Daryo”ning bu haqdagi so‘roviga javob bergan Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi axborot xizmati rahbari Mavjuda Mirzayeva holatni shunday baholadi: “Jurnalistlar shahar hokimining tungi qabullari yuzasidan savol berishayapti, mening matbuot kotibi sifatida ham, shaxs sifatida ham javobim shu — hokim mehnat qonunchiligini buzyapti, ammo odamlar muammosini hal qilyapti”.

Mavjuda Mirzayevning qo‘shimcha qilishicha, mazkur holat yuzasidan taqdimnoma tayyorlangan bo‘lib, holat yakuniga yetkaziladi va qonunbuzilishga qarshi, albatta, chora ko‘riladi.