“Koronavirusning dastlabki belgilari sezilsa, avvalo oilaviy poliklinikalarga murojaat qilish kerak” — tibbiyot fanlari doktori Shuhrat Boymurodov

Omikron shtammining dastlabki belgilari — tomoq qichishi, nafas olish qiyinlashishi, tana harorati 37 daraja bo‘lsa, darhol fuqaro o‘zining oilaviy poliklinikasiga murojaat qilishi kerak. Bu haqda tibbiyot fanlari doktori Shuhrat Boymurodov “Daryo” muxbiri bilan suhbatda ma’lum qildi.

So‘nggi vaqtlarda, ayniqsa, oxirgi oyda koronavirus infeksiyasiga chalingan bemorlarning soni butun dunyoda oshmoqda. Shu kabi respublikamizda ham kasallanganlar soni oshib boryapti. Men, avvalambor, koronavirus infeksiyasining ortib borishi bo‘yicha dastlab, virusning yangi turi paydo bo‘lishi va tarqalishi, keyin, shaxsiy gigiyena vositalarini esimizdan chiqarib yuborganimiz, jamoat joylarida masofani saqlamasligimiz sabablaridan biri bo‘lganini ta’kidlashim kerak. Shuningdek, koronavirus infeksiyasiga kurashish uchun belgilangan xatti-harakatlarimizni to‘liq bilmasligimiz ham sabab bo‘ladi. Masalan, kasallik alomatlarini sezgan fuqaro qayerga murojaat qilishi kerak? Albatta, o‘zining oilaviy poliklinikasiga murojaat qilishi zarur.

— Toshkent shahrining 12 ta tumanida 24 soat davomida ishlaydigan maxsus COVID-poliklinikalar faoliyat boshladi. Bu jarayon mamlakatda koronavirus bo‘yicha vaziyat biroz yomonlashayotganini bildiradimi? O‘zi umuman, holat haqida gapirsangiz...

— Poliklinikalarning faoliyat mutlaqo koronavirus bo‘yicha ahvol yomonligidan darak emas. Bu birinchidan, hushyorlikka chaqiradi. Ikkinchidan, Toshkent shahrida kasallangan insonlar ko‘proq. 12 ta tumanda 24 soat davomida ishlaydigan poliklinikalarimiz, u yerda mobil brigadalarimiz bor. Aholiga koronavirus infeksiyasi bilan kurashish uchun xizmat qiladi. Bu poliklinikalarda 24 soat ishlaydigan mutaxassislar jamlangan. Virusga qarshi preparatlar, rentgen, PSR-test tekshiruvlari bor bu poliklinikada. Bemorlar murojaat qilganda kasallikning yengil formasi bo‘lsa uyda davolanish bo‘yicha ko‘rsatma beriladi, o‘rta formasi bo‘lsa ularga COVID-box’lar berilyapti. Uning ichida dorilar va ularni ichish uchun ketma-ketlik ko‘rsatilgan. Agarda bemorlar statsionar davolanishga muhtoj bo‘ladigan bo‘lsa ularni mobil brigadalarimiz davolanish uchun yetkazishmoqda.

— Omikron shtammi qandli diabetga chalingan yoki homilador ayollarga yuqsa ularga bu qanday ta’sir qiladi?

— “Omikron” shtammini yangi shtamm deyishyapti. Bu homilador yoki qandli diabetga chalingan insonlarga ta’siri hozirgi kunda tibbiyotda isbotlanmagan. Lekin bir ko‘rdikki, koronavirusning har qanday mutatsiyaga uchragan turi qandli diabeti bor, ya’ni qo‘shimcha kasalliklari bor aholi guruhlarida kasallik jarayoni boshqa guruhdagilarga nisbatan og‘irroq kechadi. Lekin faqatgina “omikron” shtammiga taalluqli degan isbotlangan dalillarimiz yo‘q.

Yosh bolalar va homilador ayollar o‘rtasida koronavirus infeksiyasi tarqalishi sabab aholi o‘rtasida vahima paydo bo‘lmoqda. Bemorlar ozgina isitmasi ko‘tarilsa ham yoki qandaydir simptom sezsa ham statsionarga borib yotib olish holatlari kuzatilyapti. Albatta, bu statsionar davolashga muhtoj bemorlarimizning tartibini buzilishiga olib keladi. Shuning uchun vahimaga o‘rin yo‘q. Agarda kasallikning dastlabki belgilari kuzatilsa oilaviy poliklinikaga murojaat qilishlarini tavsiya qilamiz. Bundan tashqari homilador ayollar vaksina olmagan bo‘lsa ham kasallikning dastlabki belgilari bo‘lsa o‘ta vahimaga tushib, tug‘ruqxonalarga borib, statsionar davolash ishtiyoqi paydo bo‘lganligi ham bugungi kunda tibbiyot xodimlarining ishlarida salbiy ta’sir ko‘rsatyapti. Aholi dastlab poliklinikaga murojaat qilishi kerak.

— “Omikron” shtammiga chalingan bemorlar o‘z uylarida davolanishlari bo‘yicha qanday chora-tadbirlar kerak?

— Avvalambor kasallikning dastlabki belgilar — tomoq qichishi, nafas olish qiyinlashishi, tana harorati 37 daraja bo‘lsa darhol fuqaro o‘zining oilaviy poliklinikasiga murojaat qilishi kerak. Kasallikning dastlabki yengil darajasi dori-darmonsiz, uy sharoitida, bemor o‘zini izolyatsiya qilib, belgilangan mashqlarni bajarib, o‘z vaqtida xona haroratini shamollatishi yetarli bo‘ladi. O‘rta darajasida bo‘lsa COVID-box’larda dorilar bor. Shuning uchun, bugungi kunda uy sharoitida kasallikni to‘xtatib qolish imkoni bor.

— Vaksinaning buster doza bilan emlangan fuqarolarda nojo‘ya ta’sirlar sezilmaydimi?

— Vaksinatsiyani aholiga eng katta foydali tarafi shuki, virus yuqqan vaqtda ham u yengil o‘tib ketadi. Faqatgina vaksina olgan insonlar virus tashuvchi bo‘lishi mumkin. Buster doza haqida gapiradigan bo‘lsak, inson organizmiga zarari yoki nojo‘ya ta’siri haqida ma’lumotlar juda ham kam. Vaksinatsiyaning bugungi kunda nojo‘ya yoki zararli ta’siri haqida daliliy ashyolarimiz yo‘q, sababi bu hali tekshiruvda. Vaksina olgan bemorlarimizni tekshirganimizda ularning organizmlarida boshqa bir kasalliklar aniqlanmadi.

— 2022-yilning yanvar, fevral va mart oylarida emlanganlik sertifikatini olgan fuqarolar o‘rtasida bosh sovrin avtomobil bo‘lgan qimmatbaho yutuqli o‘yin tashkil etilmoqda. Sir bo‘lmasa, qanday avtomobil o‘ynaladi va sovrin qachon topshiriladi?

— Men bu haqda to‘liq ma’lumotga ega emasman. Bu narsa davom etadi. Bu nimadan dalolat beradi? Bu asosan aholimizni vaksinatsiya jarayonlariga jiddiyroq ishtirok etishi uchun e’lon qilindi. Nima uchun supermarketda yoki biror joyda mahsulotni sotishi uchun shunday tanlovlar e’lon qilinadi-ku, aholining sog‘ligi uchun qilmasligimiz kerak. Tibbiyot xodimlari ham bunga qarab turolmaymiz. Aholini jalb qilish bo‘yicha, tibbiy madaniyatini oshirish bo‘yicha shu kabi ommaviy chora-tadbirlar ham amalga oshirilyapti.

Eslatib o‘tamiz, 7-yanvar kuni O‘zbekistonda koronavirusning omikron shtammi aniqlangandi. Shundan buyon koronavirusga chalinganlar soni orta boshladi.

Shu sababli Respublika maxsus komissiyasining qarori bilan 15-yanvardan boshlab mamlakatda bir qator cheklovlar joriy etiladi. Jumladan, turli tadbirlar tashkil etish taqiqlanadi, emlanmagan xodimlar ishga qo‘yilmaydi. Oliy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida ta’til davomida koronavirus infeksiyasiga qarshi to‘liq emlash choralari ko‘riladi.