Anjelina Joli, Kim Kardashyan va Afg‘onistondagi ayollar muammolariga jamoatchilik e’tiborini qaratishga urinayotgan boshqa mashhurlar (foto)

“Tolibon” hukumat tepasiga kelganidan keyin Afg‘onistondagi ayollar bilan bog‘liq vaziyat yomonlashdi. Bunga tabiiyki ko‘pchilik qatori yulduzlar ham befarq qarab turolmaydi. Ulardan aksariyati afg‘on ayollarining erkinlikka erishishi uchun yordam berish payida.

13-sentabr kuni 2021-yilgi Met Gala kostyumlar bali bo‘lib o‘tdi. Tashrif buyurganlarning orasida model Kim Kardashyanning tanlagan obrazi: qora niqobli kombinezonda boshdan-oyoq burkanib kelgani ijtimoiy tarmoqlarda ko‘plab muhokamaga sabab bo‘ldi, uning ustidan kulmagan odamning o‘zi qolmagan. Ammo ayrim foydalanuvchilar Kim mazkur obrazni bejizga tanlamagan, degan fikrda to‘xtalgan. Model shu tariqa “Tolibon”dan so‘ng aynan shunday kiyinib yurishga mahkum bo‘lgan Afg‘oniston ayollarini qo‘llab-quvvatlamoqchi bo‘lgan, qabilidagi fikrlar yozib qoldirilgan. Bildirilgan bunday mazmundagi izohlarning qanchalik rost yoki yolg‘onligini faqatgina taxmin qilish mumkin, xolos. Ammo bir narsa aniqki, Afg‘onistondagi ayolar taqdiriga befarq bo‘lmagan yulduzlar soni tobora ko‘payayotgani aniq.

Anjelina Joli

Anjelina Jolining taniqli saxovatpeshalar orasida yetakchi ekani sir emas. Afg‘onistondagi vaziyatni shunchaki jim kuzatib tura olmagan Gollivud yulduzi ayollar himoyasiga kirishgan. Buning uchun u Instagram’da sahifa ochishga qaror qilgan. Bir necha yillardan buyon qat’iy ravishda foydalanmaslikni afzal deb bilgan Joli ijtimoiy tarmoqlarni omma e’tiborini muammoga qaratishning eng yaxshi usuli deb hisoblagan. Bugungi kunda 10 milliondan ortiq obunachisi bor sahifaga aktrisa birinchi bo‘lib afg‘on qizning maktubini joylagan.

https://www.instagram.com/p/CSzXXUHLzXt/

“Mazkur maktub Afg‘onistondagi o‘spirin qizaloqdan yuborilgan. Ayni vaqtda Afg‘oniston xalqi ijtimoiy tarmoqlarda erkin muloqot qilish va fikr bildirish imkoniyatidan bebahra qolmoqda. Instagram’da ularning hikoyalari va butun dunyo bo‘ylab asosiy inson huquqlari uchun kurashayotgan insonlar ovozi bilan bo‘lishish maqsadida sahifa ochdim”, — deb yozadi aktrisa.

https://www.instagram.com/p/CTCbHd7lzX5/

“2001-yil 11-sentabrdan ikki haftacha avval Afg‘oniston chegarasida “Tolibon”dan qochayotgan afg‘onistonlik qochoqlarni uchratgandim. Bu voqeaga 20 yil bo‘ldi. Afg‘onistonliklarning mamlakatni qamrab olgan qo‘rquv va mavhumlik sabab qayta ko‘chib ketayotganini kuzatib turish — g‘oyat yoqimsiz. Faqatgina shunga erishish uchun ko‘p vaqt va pul sarflash, qon to‘kish, odamlarning hayotdan ko‘z yumishi naqadar dahshat.

Ularda boshqa yo‘l va hurmat bo‘lsa, o‘zlari uchun nimalar qila olishlari mumkinligini yaxshi bilaman. Ta’lim olishni istagan, buning uchun kurashgan ayol va qizlarni ko‘plab uchratganman. Bunga beparvo bo‘lmagan boshqalar singari men ham chekinmayman. Yordam berish yo‘llarini izlashda davom etaman va o‘ylaymanki siz ham menga qo‘shilasiz”, — deb yozib qoldirgan Joli Instagram sahifasidagi ilk postda.

https://www.instagram.com/p/CTurvupFngw/

Sal avvalroq BBC’da Anjelina prodyuserligidagi “Kobulning bo‘ysunmas ayollari” nomli video e’lon qilingan.

“Afg‘on ayollarining kelajagi va ularning jamiyatdagi o‘rni qil ustida turibdi. Aksariyat jasur, yosh ayollar xavf-xatarga duch kelishiga qaramay, e’tiroz bildirib, o‘z huquqlarini talab qilmoqda”, — deydi Joli.

Jeyn Fonda

Afg‘on ayollarining huquqlari uchun kurashayotganlar orasida Jeyn Fonda ham bor. Aktrisa Rozario Douson, Emma Tompson va boshqa amerikalik mashhurlar bilan “Tolibon” harakatini tan olishdan voz kechishni hamda afg‘on ayollari himoyasi, huquqlari ta’minlanishiga kafolat talab qiluvchi kampaniyalarga qo‘shilgan. Mashhurlar boshchiligidagi faollar shu tariqa hukumat e’tiborini Afg‘onistondagi xavfsizlik bilan bog‘liq muammolarga jalb qilmoqda. Aksiyaga mashhur feminist Iv Ensler, xonanda Enni Lennoks, aktyorlar Konni Britton va Glenn Klouzlar ham qo‘shilgan.

“Biz afg‘onistonlik ayollarning ta’lim olishga, sayohatga, ishlashga, xavfsizlik va shunchaki erkin nafas olib, yashashga haqlari bor deb hisoblaymiz. Ayni vaqtda birdamligimizning kuchiga yetarlicha baho bermasligimiz mumkin emas… Toki Afg‘oniston ayollari hur emas ekan, hech birimiz erkin bo‘lolmaymiz”, — deyiladi faollarning rasmiy murojaatlarida. 25-sentabr kuni Amerika shaharlarining turli ko‘chalarida birdamlik aksiyalarini o‘tkazish rejalashtirilgan.

Tommi Markus

Instagram’da Kventin Karantino niki bilan ma’lum bo‘lgan mashhur bloger Tommi Markus o‘nlab afg‘onlarga mamlakatlaridan qochishga yordam bergan. Atigi bir necha hafta davomida u obunachilari bilan birgalikda 7 million dollarga yaqin mablag‘ yig‘gan. To‘plangan pullar yordamida fuqarolar Afg‘onistondan evakuatsiya qilingan. Markusning beparvo bo‘lmaslikka undagan chaqirig‘idan keyin 121 mingdan ko‘proq odam xayriya qilgan. Mablag‘ FlyAway operation’ga ishlatilgan. Xayriya ishlari doirasida Afg‘onistondan 50 mingdan ortiq fuqaro xususiy samolyotda Ugandaga olib ketilgan.

Sukut saqlama

Afg‘onistondagi muammolar haqida qanchalik ko‘pchilik gapirayotganining ahamiyati beqiyos. Aksariyat yulduzlar murojaati bilan dunyo e’tiborini jalb qilish uchun birlashishga qaror qilgan. “Afg‘onistonda sodir bo‘layotgan hodisalar ‘Yengilmaslar o‘yini’ning barcha ishtirokchilari qalbini larzaga keltirmoqda. Ularning aksariyati so‘nggi 20 yil davomida Afg‘onistonda xizmat o‘tagan. Bir necha yillar hatto Afg‘onistonlik jamoa bilan birga musobaqalashganmiz”, — degan Afg‘onistonda xizmat qilib, harbiy parvozlarda ishtirok etgan shahzoda Garri. Opa-singil Xadidlar, Dua Lipa, Cardi B, Tina Kunaki, Xeli Biber va boshqa ko‘plab yulduzlar ham sukut saqlamasdan bu boradagi fikrlarini bildirishda davom etmoqda.