O‘zbekistonda 2020-yildan sholichilik klasterlari tashkil etiladi

Normativ-huquqiy hujjatlar muhokamasi portalida “Sholichilikni barqaror rivojlantirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Prezident qarori loyihasi joylashtirildi.

Hujjatga muvofiq, Qishloq xo‘jaligi hamda Iqtisodiyot va sanoat vazirliklari, “O‘zdonmahsulot” aksiyadorlik kompaniyasi, Fermer, dehqon va tomorqa yer egalari kengashining sholi yetishtirish, saqlash, qayta ishlash va sotishga ixtisoslashtirilgan “O‘zbeksholichiligi” uyushmasini tashkil etish to‘g‘risidagi taklifiga rozilik berilishi ko‘zda tutilmoqda.

Quyidagilar uyushmaning asosiy vazifalari va faoliyati yo‘nalishlari etib belgilanadi:

• sholichilikni rivojlantirish borasida qabul qilingan dasturlarning amalga oshirilishini muvofiqlashtirish;
• yuqori sifatli sholi mahsulotlarini ishlab chiqarish hamda aholini bunday mahsulotlar bilan ta’minlashni tashkil etish;
• sholi urug‘chiligini rivojlantirish, innovatsion texnologiyalar asosida yuqori hosilli mahalliy sholi navlarini yaratishda Sholichilik ilmiy-tadqiqot instituti bilan hamkorlik qilish;
• sholichilik sohasida faoliyat yuritayotgan xorijiy tashkilotlar bilan o‘zaro tajriba almashishni yo‘lga qo‘yish, xodimlarning mazkur tashkilotlarda doimiy ravishda malakasini oshirib borishni tashkil etish hamda xalqaro moliya institutlarining mablag‘larini jalb qilish;
• hududlar kesimida sholi yetishtirishning prognoz hajmlarini belgilash bo‘yicha takliflar ishlab chiqishda ishtirok etish;
• sholi yetishtirish, qabul qilish, sifatini aniqlash, saqlash, qayta ishlash va hisobini yuritish hamda ushbu mexanizmlarni takomillashtirish bo‘yicha tegishli normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqishda ishtirok etish;
• zamonaviy qayta ishlash quvvatlarini ishga tushirish, yopiq sig‘imlar qurish va ushbu maqsadlar uchun xorijiy investitsiyalarni jalb qilishga ko‘maklashish;
• sholi va guruch mahsulotlarining ichki hamda tashqi bozorlaridagi narxlari monitoringini yuritish.

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar kengashi va viloyat hokimliklari uyushma, Qishloq xo‘jaligi vazirligi, Suv xo‘jaligi vazirligi, Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasi bilan birgalikda har yili 1-martga qadar suv balansi prognozidan kelib chiqqan holda sholi ekinlarini joylashtirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqib, Vazirlar Mahkamasiga taqdim etadi.

Uyushma qoshida yuridik shaxs tashkil etmagan holda sholichilikni rivojlantirish jamg‘armasi tashkil etiladi.

Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari 2020-yil hosili uchun sholichilik klasterlarini tashkil etish bo‘yicha takliflarni 2020-yil 1-yanvariga qadar Vazirlar Mahkamasiga taqdim etadi.

Sholichilik klasterlarini tashkil etish va faoliyatini yo‘lga qo‘yish quyidagi shartlar asosida amalga oshiriladi:

• ishlab chiqarishning (xizmat ko‘rsatish) innovatsion texnologiyalaridan foydalangan holda sholi yetishtirish yoki shartnoma asosida sotib olish, qabul qilish, saralash, saqlash, qayta ishlash, tayyor mahsulot ishlab chiqarish, ichki va tashqi bozorlarga yetkazib berish ta’minlanadi;
• sholichilik klasteri iqtisodiy jihatdan barqaror faoliyat yuritayotgan, zaruriy infratuzilma obyektlari, shuningdek, mol-mulk va boshqa vositalarga ega bo‘lgan, birinchi navbatda, salohiyatli mahalliy investorlar tomonidan tashkil etiladi;
• sholichilik klasteriga yer maydoni ijara huquqi asosida yuridik va jismoniy shaxslarga ajratilmagan qishloq xo‘jaligi uchun mo‘ljallangan yerlardan, zaxiradagi yerlardan, qayta tiklanadigan hamda foydalanishga kiritiladigan yer maydonlaridan o‘rnatilgan tartibda ellik yilgacha bo‘lgan, lekin o‘ttiz yildan kam bo‘lmagan muddatga ajratiladi;
• hosil yili uchun sholichilik klasterini tashkil etish bo‘yicha takliflar har yilning 1-yanvariga qadar shakllantiriladi;
• sholichilik klasterini tashkil etish uchun alohida normativ-huquqiy hujjat qabul qilinishi talab etilmaydi;
• sholichilik klasteriga qishloq xo‘jaligida foydalanish maqsadida ajratilgan yer maydonlaridan bir yil mobaynida foydalanmaslik, tuproq unumdorligining pasayishiga, kimyoviy va radioaktiv ifloslanishiga, atrof muhitning buzilishiga, respublika hududida karantin obyektlarining paydo bo‘lishiga va tarqalishiga olib keluvchi usullardan foydalanish yer uchastkasiga bo‘lgan huquqni bekor bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
• sholichilik klasteriga yer maydoni ajratish Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat hokimliklari va tashabbuskorlar o‘rtasida yozma ravishda tuziladigan bitim asosida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda amalga oshiriladi;
• xorijiy investorlar ishtirok etayotgan sholichilik klasterlariga yer maydoni Qishloq xo‘jaligi vazirligi bilan tuziladigan investitsiya kiritish to‘g‘risidagi shartnoma imzolangandan so‘ng Vazirlar Mahkamasi tomonidan ajratiladi.

2020-yil sholi hosilidan boshlab:

• tuman hokimligi qaroriga asosan fermer xo‘jaliklari kesimida belgilangan sholi yetishtirish hajmidan kelib chiqib, sholichilik klasterlari bilan sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklar o‘rtasida fyuchers shartnomalari tuziladi;
• sholichilik klasterlariga sholi hosilini yetishtirish xarajatlarini moliyalashtirish uchun mahsulot qiymatining 60 foizi miqdorida xizmat ko‘rsatuvchi tijorat banki tomonidan markaziy bankning qayta moliyalashtirish stavkasidan yuqori bo‘lmagan foizlarda kredit mablag‘lari ajratiladi;
• sholichilik klasteri ajratilgan kredit mablag‘larini o‘zaro tuzilgan fyuchers shartnomasiga asosan sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklarga bo‘nak tariqasida to‘lab beradi va ushbu mablag‘lar urug‘lik, mineral o‘g‘itlar, o‘simliklarni kimyoviy himoya qilish vositalari, yonilg‘i moylash mahsulotlari, mexanizatsiya xizmatlari uchun to‘lovlarni amalga oshirishga yo‘naltiriladi;
• sholichilik klasteri bo‘nak mablag‘lar yoki moddiy resurslar ajratmagan taqdirda, yetishtirilgan sholi to‘lig‘icha fermer xo‘jaliklari ixtiyorida qoldiriladi;
• sholichilik klasteri sholi yetishtiruvchi xo‘jaliklarga mahsulot qiymatining 60 foizidan kam miqdorda bo‘nak ajratgan taqdirda, fermer xo‘jaliklari ajratilgan bo‘nak miqdoriga teng qiymatda sholi yetkazib beradi;
• Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasi sholi maydonlarida agrotexnik tadbirlarining o‘z vaqtida o‘tkazilishi va bo‘nak mablag‘larining maqsadli foydalanishi ustidan doimiy nazorat olib boradi;
• sholichilik klasteri tomonidan xarid qilinadigan sholining narxi sarflanadigan haqiqiy xarajatlardan kelib chiqib, fermer xo‘jaliklari bilan tuziladigan shartnoma asosida bozor bahosida belgilanadi;
• sholichilik klasteri sholi yetishtiruvchi fermer xo‘jaliklaridan xarid qilingan sholi uchun yakuniy hisob-kitoblarni hosil yilining 31-dekabriga qadar to‘liq amalga oshiradi;

lizing asosida qishloq xo‘jaligi texnikasi xarid qilish, mineral o‘g‘itlar, urug‘lik, yoqilg‘i-moylash materiallari, o‘simliklarni kimyoviy himoya qilish vositalari va boshqa resurslar yetkazib berish bo‘yicha fermer xo‘jaliklari uchun normativ-huquqiy hujjatlarda nazarda tutilgan shartlar hamda tartiblar sholichilik klasterlariga ham tatbiq etiladi.