• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12762.53
    • RUB162.66
    • EUR14978.11
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +39°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Qusam ibn Abbos Samarqandga nima maqsadda kelgan edi?

    Kimlar sahoba deb ataladi? Sahoba bor bo‘lgan joyda fath-u zafar yor bo‘lishining hikmati nimada? Ma’naviy martabalarni belgilaganda, sahobalar nima sababdan avliyolarning ulug‘i sanaladi? Shohi Zinda deb sharaf topgan zot qanday oilada yetishganlar? Ota-onalari kimlar, aka-ukalari nima xizmatlar bilan sharaf topganlar? Opa-singillari haqida qanday ma’lumotlar bor? Madinai munavvara va Makkai mukarrama shaharlarining hokimi bo‘lgan ulug‘ zot qanday maqsad bilan qadimiy Movarounnahr, ko‘hna Samarqandga kelib qoldilar? Shahid bo‘lish tarixlari qaysi vaqtga to‘g‘ri keladi? U kishi haqlarida manbalarda qanday tarixiy dalil-hujjatlar bor? “Xalq so‘zi” bu borada ma’lumot berdi.

    Foto: “Xalq so‘zi”

    Foto: “Xalq so‘zi”

    “O‘zbekiston” nashriyot-matbaa ijodiy uyi O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan yoshlar murabbiysi, shoir, tarjimon va tazkiranavis Mirzo Kenjabekning “Qusam ibn Abbos – Shohi Zinda” kitobini chop etdi. Usmonxon Alimov ushbu risola muqaddimasida jumladan bunday mulohazalarni bayon etganlar: “Hazrat Payg‘ambar alayhissalomning amakizodalari, bolalikdan ul Janobning duolariga erishgan, ul Janobning muborak jasadlarini yuvish, kafanlash va dafn etishda qatnashgan, ul zotni qabrlarida eng oxirgi marta ko‘rgan, xulqlari va shakl-shamoyillari jihatidan ul kishiga eng ko‘p o‘xshagan, qisqa vaqt Madinai munavvara, so‘ng ancha vaqt Makkai mukarrama shaharlari hokimi bo‘lgan, bu davrda haj ishlariga rahbarlik qilgan, umr oxirida Sa’id ibn Usmon lashkari safida Movarounnahrga kelib, Samarqandni fath etgan, u yerda shahid bo‘lib, dafn etilib, bu diyorning sharaf topishiga sabab bo‘lgan aziz zotning hayoti lavhalari kitobxon qalbida zavq-u shavq uyg‘otadi, ularning u kishiga bo‘lgan hurmat va muhabbatlarini ziyoda qiladi”.

    Ushbu kitobni tayyorlash uchun muallif ancha zahmat chekkani, katta izlanishlar olib borgani, tashbeh bilan aytadigan bo‘lsak, igna bilan quduq qazgani mutoala jarayonida o‘quvchiga albatta, ayon bo‘ladi.

    Sahobalar fazilati bilan bog‘liq muqaddima kitob mohiyatini teran anglash uchun xizmat qiladi. Zotan, mutoalaga kirishgan kitobxonga sahobalar, ularning iymon-e’tiqod yo‘lidagi xizmatlari to‘g‘risida yetarlicha bilimga ega bo‘lish yurtimizdagi ushbu ziyoratgohning qanchalar ulug‘ ekanligini his etishda ko‘mak beradi. Asarda aks etgan Qusam ibn Abbosning nasablari, ota-ona, aka-ukalari hamda bu aziz zotning fazilat va sharflari haqidagi so‘zlar kishida katta qiziqish uyg‘otadi. E’tiborli jihati, bu mulohazalar Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Abu Lays as-Samarqandiy, Umar Nasafiy, Sharafiddin Ali Yazdiy, Abu Tohirxo‘ja Samarqandiy, Mirzo Bobur, Imom Rabboniy kabi buyuk alloma, ulkan ma’naviyat peshvolari asarlarida keltirilgan ma’lumotlar asosida yozilgan. Tabiiyki, bu narsa asarning ilmiy darajasini oshirishga xizmat qiladi. Tabarruk ziyoratgohdagi ilk obidalar tarixi XI-XII asrlarga borib taqaladi. Uning ulkan majmuaga aylantirishdek mislsiz xayrli ishni Sohibqiron Amir Temur boshlab bergan. Bunday aziz joyni obod etish ishlariga ko‘p hukmdorlar nasibador bo‘lishga intilishgan. Sohibqiron Amir Temurning nabirasi, buyuk sulton va alloma Mirzo Ulug‘bek, Amir Shohmurod kabilarni alohida e’tirof etish mumkin. Shu kabi davlat arboblarining muqaddas qadamjoga e’tibor va e’timodlari bois bu muazzam obida o‘zgacha qiyofa kasb etgan. Masjid, madrasa hamda maqbaralarning qad rostlashi Shohizinda ansambli salobatini olamga ko‘z-ko‘z etib turibdi. Ulug‘ sahobai ikrom yotgan tuproqda boshqa aziz kishilar qo‘yilgan.

    Hazrat Qusam ibn Abbos maqbaralari dunyodagi xojagon azizlarining ziyorat va mashvarat maqomiga aylangan. Mazkur silsilaning ulug‘laridan bo‘lmish hazrati Xoja Abdulxoliq G‘ijduvoniy murshid va ustozlari hazrati Xoja Yusuf Hamadoniydan ushbu muborak manzilda irshodnoma va ijozat ne’matini olishga musharraf bo‘lganlar. Ba’zi manbalarda hazrati Bahouddin Naqshbandning bu dargohdagi ibodat va ziyoratlari ham qayd etilgan. Ushbu risola kitobxonga ana shunday ma’lumotlar berishi bilan ham e’tiborlidir.

    Kitobning yana bir e’tiborli jihati haqida ham eslab o‘tish o‘rinlidir. Kishilar ulug‘lar yotgan tabarruk manzillarni ziyorat etishga, tilovatlar qilishga katta ixlos bilan qaraydilar. Biroq ziyorat odoblari to‘g‘risida barchamiz ko‘nikmalarga ega emasmiz. Ayni mana shu holatni teran anglagan musannif Mirzo Kenjabek kitobga ziyorat odoblari hamda qabr ahliga salom berish shakllarini ham ilova etgan. Kitob so‘ngida muallifning aziz sahoba, sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallamning amakizodalariga ehtirom sifatida yozilgan bir she’ri ham o‘rin olgan. Ayni o‘rinda undan shunday satrlarni keltirib o‘tsak:

    Har bir pok sahoba – bir yo‘lchi yulduz,Haq yo‘lga boshlagay kechami-kunduz,Umidvor xalq bo‘lib sizga burdik yuz,Qusam ibn Abbos, sizga assalom,Dildan ta’zim sizga, dildan ehtirom!

    Xulosa o‘rnida aytish mumkin, kitob o‘quvchiga ulug‘ sahoba, Payg‘ambar alayhissalomning amakizodalari Qusam ibn Abbos hamda Shohizinda majmuasining o‘tmishi va buguni to‘g‘risida ko‘p va qimmmatli ma’lumotlarni beradi. Bu tasnif o‘zbek xalqi va ziyoratchilari uchun juda katta tuhfadir.

    11.05.2018, 11:41   Izoh (0)   36742
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Andijonda o‘z otasini bo‘g‘ib o‘ldirgan shaxs qo‘lga olindi

    11.05.2018, 11:30

    “Davlat pensiya ta’minoti tizimini isloh etish konsepsiyasi”: Pensiya yoshi o‘zgaradimi yoki...

    11.05.2018, 10:44

    O‘zbekistonda avtomobil ijarasini soddalashtirish ustida ishlashmoqda

    11.05.2018, 10:29

    O‘zbekistonda aholiga oltin yombilarni investitsiya sifatida sotib olishga ruxsat berilishi mumkin

    11.05.2018, 10:21

    O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligi texnikasiga buyurtmalar hududiy yarmarkalarda amalga oshiriladi

    11.05.2018, 10:04

    “Qishloq xo‘jaligini o‘z vaqtida qishloq xo‘jaligi texnikasi bilan ta’minlash mexanizmlarini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident qar...

    11.05.2018, 09:45
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    Katta o‘zgarishlar kichik qadamlar bilan boshlanadi


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    Qulay shartlar bilan yangi ipoteka mahsuloti va xonadon yutib olish imkoniyati


    GETWORK — Yevropada ishlash orzusini amalga oshiradigan ishonchli agentlik


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi

     

    Tavsiya etamiz

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22

    KGB soxtalashtirgan jinoyat – SSSR parchalanishi arafasida o‘lim jazosi berilgan qariya kim edi?

    21 iyul, 21:06

    Titanlar to‘qnashuvi: g‘arb burguti kuchlimi yoxud sharq ajdari?

    21 iyul, 19:50
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Olimlar kaloriyani o‘z-o‘zidan yo‘qotadigan ozdiruvchi tabletka ixtiro qildi

    Ayollar sahifasi | 24 iyul, 18:53

    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda

    Reklama | 24 iyul, 18:00

    O‘zbekistonda magistratura va doktoranturaga kirishda til sertifikati talabi bekor qilinmadi

    O‘zbekiston | 24 iyul, 18:39

    Turkiyaning Yevropadan 40 ta qiruvchi samolyot sotib olish qarori Isroilni bezovta qildi

    Dunyo | 24 iyul, 18:24

    Yevropa Ittifoqi Xitoyni Rossiyaga ta’sir o‘tkazishga undadi

    Dunyo | 24 iyul, 17:58

    Erta yoshda smartfonga ega bo‘lgan bolalarda ruhiy muammolar yuzaga kelmoqda — global tadqiqot

    Farzand | 24 iyul, 17:30

    Sankt Peterburgda FSB binosi yonida raqsga tushgan amerikalik sayyohlar qo‘lga olindi

    Dunyo | 24 iyul, 17:23

    O‘zbekistonda naqd puldagi bir martalik xaridlarga necha pul sarflanmoqda? Markaziy bank tahlili

    Iqtisodiyot | 24 iyul, 16:54

    Isroil HAMASning o‘t ochishni to‘xtatish taklifini ma’qulladi

    Dunyo | 24 iyul, 16:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.