O‘zbekistonda yil boshidan beri chaqaloqlarni tashlab ketish yoki ularning joniga qasd qilish bilan bog‘liq bir necha shov-shuvli voqea yuz berdi (yangi tug‘ilgan chaqalog‘ini sotishga uringanlar ham alohida bir mavzu). Masalan, 3-fevral kuni Farg‘ona viloyatining Buvayda tumanida 1981-yilda tug‘ilgan uyining hojatxonasida o‘g‘il tug‘ib, so‘ng uni o‘ldirish maqsadida sovuqda qoldirgan; chaqaloqning jasadi uch kun qarovsiz qolib ketgan. Yoki Xorazm viloyatining Yangibozor tumanida yuz bergan voqeani olaylik — 21 yashar xotin 15-fevral kuni o‘z uyida qiz tug‘ib, so‘ng uni o‘rab, yashirib qo‘ygan; bu holat faqat 17-fevral kuni — ayol tug‘ishdan keyingi asoratlar bilan kasalxonaga yotqizilgach ma’lum bo‘lgan. 16-fevral kuni Namangan shahridagi chiqindixonalarning biridan yangi tug‘ilgan chaqaloqning jasadi topilgan bo‘lsa, 5-mart kuni Namangan viloyatining Norin tumanida fermada ishlayotgan 22 yosh qiz hojatxonada qiz tug‘ib, so‘ng uni hojatxonaga tashlab yuborgani aniqlangan edi. Shunga o‘xshash holat Surxondaryo viloyatining Qiziriq tumanida ham yuz berdi.

Bu — aksariyati bo‘yicha gumonlanuvchilar aniq bo‘lgan, ular qo‘lga olingan holatlardir. Bu holatlar bo‘yicha gumon qilinayotgan shaxslarning harakatlari yoki harakatsizliklariga, vaqti-soati bilan, sud organlari tegishli baho beradi. Poytaxt Toshkentda esa yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni ko‘chada tashlab ketish holatlari ayniqsa ko‘p yuz berdi. Ehtimol bunday holatlar mamlakatning boshqa hududlarida ham sodir etilayotgandir, ehtimol bu kabi hodisalar Toshkentning o‘zida ham xabar qilinayotganidan-da ko‘proqdir asli. Bu borada bir narsa deyish qiyin, biroq quyida keltirilayotgan va asosiy qismi ichki ishlar organlari tomonidan ma’lum qilingan holatlarning o‘zi ham ma’lum bir xulosalar chiqarish uchun yetarli bo‘lsa kerak.

27-yanvar. Shu kuni soat 14:00 atrofida Toshkentning Sergeli tumani Lutfikor 4-tor ko‘chasida yashovchi fuqaro uyi oldiga yaqinlashganida sport sumkasiga solingan, yangi tug‘ilgan o‘g‘il bola chaqaloqni topib olib, bu haqda IIBga xabar bergan. Chaqaloq kasalxonaga yotqizilgan va o‘sha zahoti uni tashlab ketgan shaxsni aniqlash choralarini ko‘rish ishlari boshlangan.

12-fevral. Shu kuni soat 14:00 atrofida yoshi taxminan 17—20 lar oralig‘idagi noma’lum ayol Navoiy ko‘chasidagi Markaziy dorixona oldida turgan boshqa ikki ayolning yoniga kelib, ulardan bir haftalik chaqalog‘ini ushlab turishni iltimos qilgan. Bolani ularga berib, so‘ng o‘zi yashiringan. O‘shanda Respublika IIV Jamoatchilik va ommaviy axborot vositalari bilan aloqalar boshqarmasi chaqaloqni tashlab ketgan ayolni aniqlash choralari ko‘rilayotgani, surishtiruv ishlari boshlanganini ma’lum qilgan edi.

5-mart. Shu kuni Sergeli tumani IIBga tumandagi ko‘p qavatli uylardan birining xonadoni eshigi oldida yangi tug‘ilgan, sog‘lom qiz chaqaloq topib olingani haqida xabar kelib tushgan. “Chaqaloq shifoxonaga yotqizildi va uning onasini aniqlash choralari ko‘rildi. Surishtiruv ishlari olib borilmoqda”, — deya 7-mart kuni xabar bergandi IIV Jamoatchilik va ommaviy axborot vositalari bilan aloqalar boshqarmasi.

13-mart. Sergeli tumanidagi chiqindixonalarning biridan chaqaloq jasadi topildi. Bu haqda ijtimoiy tarmoqlarda fotoxabarlar qoldirildi.

1-aprel. Bu Toshkentda chaqaloqlarning ko‘chada tashlab ketilishi bilan bog‘liq jamoatchilik xabar topgan hozircha so‘nggi hodisa — kech soat 22:00 atrofida Chilonzor tumani 17-mavze 1-uy 1-yo‘lakdagi xonadon eshigi tagiga matoga o‘ralgan 7—10 kunlik sog‘lom qiz chaqaloq tashlab ketilgan. Bu voqea haqida, jumladan, “Yoshlar” telekanalining “Davr” informatsion dasturida ham lavha berildi.

Xususan, Uchtepa tumani 3-sonli bolalar klinik shifoxonasi bo‘lim mudiri Dilfuza Sattorova “Davr”ga bergan intervyusida chaqaloq barcha tekshiruvlardan o‘tkazilgani va amaliy sog‘lom deb topilganini ma’lum qildi. “Bolaning hujjatlari rasmiylashtirilib, u Shahar go‘daklar uyiga o‘tkaziladi”, — degandi Sattorova xonim.

Holat yuzasidan Chilonzor tumani Ichki ishlar organlari faoliyatini muvofiqlashtirish boshqarmasi 5-sonli ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i Sultonmurod Mirzasharipov ham bayonot berib, chaqaloqni tashlab ketgan shaxs albatta topilishini ta’kidlagan edi.

Biz bu chaqaloqni kim tashlab ketganini albatta topamiz. Hududimizdagi ko‘p qavatli uylarning hammasiga kuzatuv kameralari 100 foiz o‘rnatilgan. Surishtiruv ishlari olib borilyapti. Tez kunlarda, chaqaloqni tashlab ketgan shaxsni topib, natijasi haqida yana sizlar (“Davr”) orqali xalqimizga axborot yetkazishga va’da beramiz.

Sultonmurod Mirzasharipov, Chilonzor IIO FMB 5-sonli ichki ishlar bo‘limi boshlig‘i

Qayd etish joiz, bu ichki ishlar organlari vakilining chaqaloqni tashlab ketgan shaxsni topish va topilgan zahoti bu haqda jamoatchilikka ma’lum qilish haqida va’da berishi bilan bog‘liq birinchi holatdir. Eslatib o‘tamiz, avvalroq Toshkentda 27-yanvar, 12-fevral, 5-mart, 13-fevral kunlari, Namanganda 16-fevral kuni chaqaloqlar tashlab ketilgani ma’lum bo‘lgan edi, ularning ba’zilari hatto halok ham bo‘lgan, biroq shu vaqtgacha bu holat bo‘yicha gumonlanuvchilar topilgan-topilmagani haqida biror axborot berilgani yo‘q.

Shu o‘rinda, yuqorida ta’kidlab o‘tilgan bir fikrni yana, biroz to‘ldirib takror keltirish maqsadga muvofiq bo‘lsa kerak — ehtimol bunday holatlar O‘zbekistonning boshqa hududlarida ham sodir etilayotgandir, ehtimol bu kabi hodisalar Toshkentning o‘zida ham xabar qilinayotganidan-da ko‘proqdir asli, ehtimol bu kabi ayanchli voqealar avvalgi yillarda ham ko‘plab sodir etilgandir. Faqat so‘nggi bir yil—yarim yildan beri huquqni muhofaza qilish organlari nisbatan ochiq, nisbatan shaffof faoliyat olib borayotgani sabab O‘zbekistonda shu kabi qilmishlar sodir etilayotganidan jamoatchilik xabar topmoqda.

Bunday ochiqlik, bunday shaffoflikning, albatta, zararidan foydasi ko‘proq. “Odamlarning diydasi qotib ketadi”, deguvchilar ham qaysidir ma’noda haq, lekin yuz berayotgan salbiy holatlar aytilmasa, ko‘rsatilmasa, ular o‘z-o‘zidan yo‘q bo‘lib qolmasligini ham tushunmoq kerak — shu kabi holatlar ochiq aytilmas ekan, bu holatlarni keltirib chiqarayotgan muammolarning tub ildizlariga ham yetib bo‘lmaydi. Ma’lum bir hudud emas, balki butun mamlakat miqyosida bunday qilmishlarning sodir etilayotgani jamoatchilik sezmay qolgan, balki ko‘rib ko‘rmaganlikka olgan, tan olgisi kelmayotgan qandaydir bir voqelik yuz berayotgani, balki yuz berib bo‘lganidan darak bo‘lsa ne ajab.