Avtomobillardan voz kechishni rejalashtirayotgan 10 ta shahar

Bir muddat ilgari Parij meriyasi shaharliklarni bir haftaga avtomobillardan foydalanmaslikka chaqirgani ma’lum bo‘ldi. Ammo shunday shaharlar borki, ular avtomobillardan butunlay voz kechishni rejalashtirmoqda.

Urbanistlar va turli soha ekspertlari atrof-muhitni zaharlayotgan zararli chiqindilar miqdorini kamaytirish hamda piyodalar va muqobil transport vositalari egalariga qo‘shimcha qulayliklar yaratish choralarini ko‘pdan buyon izlamoqda. Ayrimlar faqat velosipedlarni amalda qoldirishni taklif qilsa, ba’zi birovlar har qanday transport vositasini taqiqlash kerak degan fikrda.

“Xaytek” shahar infrastrukturasini piyodalar foydasiga o‘zgartirayotgan 10 ta shahar haqida ma’lumot berdi.

Oslo, Norvegiya

2019-yilga qadar Osloda shahar markaziga mashinalar kirishi butunlay taqiqlanishi kutilmoqda. Olti yildan keyin esa taqiq butun mamlakat bo‘ylab joriy etiladi. Norvegiya poytaxti jamoat transportiga investitsiyalar kiritadi, shuningdek, 56 kilometr avtomobil yo‘llarini velosiped yo‘llariga almashtiradi.

Madrid, Ispaniya

2020-yilga kelib avtomobillar Madrid markazidagi 500 akr hududga kiritilmay qo‘yiladi, 24 ta ko‘cha esa piyodalar uchun qaytadan jihozlanadi. Shahar ma’muriyati barqaror mobillikni rivojlantirish rejasini ishlab chiqqan bo‘lib, bu har kunlik avtomobil transporti ishlatilishini 29 foizdan 23 foizga qisqartirish imkonini beradi. Yangi tartibdan norozi haydovchilar kamida 100 dollar miqdorida jarimaga tortiladi, ekologiyaga zarar keltirayotgan avtomobillar egalari esa avtoturargohlar uchun boshqalardan ko‘ra ko‘proq pul to‘laydi.

Chendu, Xitoy

Chikagolik me’morlar Edrian Smit va Gordon Jill Chendu uchun yangi aholi yashash tumani rejasini ishlab chiqdi. Ushbu tumanda piyoda yurish avtomobilda yurishdan ko‘ra qulayroq va yoqimliroq bo‘ladi. Ko‘chalar shunday loyihalashtiriladiki, bir nuqtadan ikkinchi nuqtagacha piyoda borishga 15 daqiqadan ko‘p vaqt sarflanmaydi.

Shahar ko‘chalarining 50 foizi avtomobillardan ozod qilinadi. Loyiha 2020-yili realizatsiya qilinishi kutilayotgan edi, lekin zonalashtirish bilan bog‘liq muammolar tufayli muxlat orqaroqqa surildi.

Gamburg, Germaniya

Ushbu shaharda piyoda va velosiped qatnovlari harakatlanishning asosiy ko‘rinishlariga aylanishi mumkin. Yaqin 20 yil ichida Gamburg avtomobillar qatnovini cheklaydi, ayrim zonalar esa faqat piyodalar va velosipedchilar uchun ochiq bo‘ladi. Shuningdek, shaharda biridan ikkinchisiga mashinasiz borish mumkin bo‘lgan zonalar tarmog‘i yaratiladi. Bu hududlar tarkibiga bog‘lar, bolalar va sport maydonlari, qabristonlar kiradi. 2035-yilga kelib bu tarmoq Gamburgning 40 foizini qamrab olishi kutilmoqda.

Kopengagen, Daniya

Bugungi kunda Daniya poytaxti aholisining yarmidan ko‘prog‘i har kuni ishga velosipedda boradi. Kopengagenda 320 kilometrlik veloyo‘llar mavjud, shaxsiy avtomobillarga egalik ulushi bo‘yicha esa shahar Yevropadagi eng past darajalardan birini qayd etgan.

Kopengagenda qurilishi kutilayotgan velomagistral poytaxtni atrofdagi punktlar bilan bog‘laydi. 2014-yilda 28 ta yangi trassa ochilgan edi, 2018-yil oxiriga qadar esa yana 11 ta shunday trassa paydo bo‘ladi.

Parij, Fransiya

2014-yilda Parijda bir kunga juft sonli raqamga ega avtomobillarda yurish taqiqlangan edi, buning natijasida shaharda havo ifloslanishi darajasi 30 foizga kamaydi. Endilikda ma’muriyat shahar markaziga avtomobillar kirishini cheklash haqida o‘ylamoqda. Iyul oyidan buyon shahar markaziga 1997-yildan oldin ishlab chiqarilgan mashinalar kirishi mumkin emas.

2020-yilga kelib shaharda veloyo‘llar soni ikki barobarga ko‘payadi, alohida ko‘chalar faqat elektromobillar qatnoviga moslashtiriladi. Bundan tashqari, Parijda muntazam ravishda avtomobilsiz kunlar o‘tkazib kelinadi.

London, Buyuk Britaniya

2020-yildan boshlab Angliya poytaxtida dizel yoqilg‘isidagi avtomobillar yurishi man etiladi. Ayni paytda bunday mashinalar shaharning ayrim ko‘chalaridan o‘tishi mumkin, xolos.

Bryussel, Belgiya

Shahar markazidagi aksariyat ko‘chalar har doim faqatgina piyodalarga mo‘ljallangan edi.

2002-yildan beri shaharda mobillik kunlari o‘tkazib kelinadi, bunda aholi shaxsiy avtomobillardan voz kechib, jamoat transportidan foydalanadi. Sentabrda Bryussel markazida bir kunga avtomobil qatnovi butunlay taqiqlanadi. Bundan tashqari, yaqinda katta xiyobonlardan biri piyodalar zonasiga aylantiriladi. 2018-yildan esa Belgiya poytaxtida 1998-yildan oldin ishlab chiqarilgan dizelli mashinalar qatnovi cheklanadi.

Mexiko, Meksika

Joriy yilning aprelida Mexiko hokimiyati markazga kiruvchi mashinalar miqdorini cheklab qo‘ydi. Taqiq haftaning ikki kunida, shuningdek, qo‘shimcha ravishda oyiga ikki shanba amal qiladi. Taqiq 2 million avtomobilni qamrab oladi, shu yo‘l bilan Meksika poytaxtida smog to‘planishi kamaytiriladi.

Nyu-York, AQSh

Ushbu shaharda avtomobillar qatnovini cheklash yoki taqiqlash rejalari ilgari surilmayotgan bo‘lsa ham, piyodalar zonalari soni va veloyo‘llar uzunligi muntazam ravishda o‘sib bormoqda.

Ayrim hududlar, jumladan, Tayms-skver, Xerald-skver va Medison-skverga faqat piyodalar kirishi mumkin. Shahar makonining bir qismi ba’zi kunlarda avtomobillardan tozalanadi.