Ўзбекистоннинг венчур бозори ўсишда давом этмоқда. Ўтган йил мамлакатда илк “яккашох” (unicorn) – Uzum компаниясининг пайдо бўлиши ва у $52 млн инвестиция жалб қилгани билан ёдда қолди. Шу билан бирга, бошқа ўзбек стартапларига йўналтирилган инвестициялар ҳажми 2,7 баробар ошди, ўртача битим миқдори эса олдинги йилларга нисбатан қарийб тўрт баробар кўпайди.
RISE Research KPMG, EA Group holdingi, BGlobal Ventures (AO Qazaqstan Investment Corporation’нинг шўба ташкилоти), MA7 Ventures va dealroom.co ҳамкорлигида 2024 йил натижаларига бағишланган Марказий Осиё венчур бозори бўйича кенг қамровли тадқиқот ўтказди. Ҳисоботда 200 дан ортиқ стартап таҳлил қилиниб, 40 нафар саноат етакчилари эксперт сифатида иштирок этди.
Тадқиқот натижаларига кўра, Марказий Осиёнинг венчур бозори ўсишда давом этмоқда. 2024 йилда Марказий Осиёда венчур битимларнинг умумий ҳажми $95 млн га етди, бу 2023 йилга нисбатан 7% га кўп.
“Ўзбекистон венчур бозори 2024 йилда қарийб уч баробарга ўсди. Бунга давлат ва хусусий фондларнинг фаоллашуви ҳамда ангел инвесторларнинг улуши сезиларли даражада ошгани сабаб бўлди. Мамлакатда ангел инвестиция клублари пайдо бўлмоқда, инвесторлар эса анъанавий инвестициялардан ташқари стартапларга ҳам сармоя киритишга тайёр бўлаётгани кузатилмоқда”, дейди Эрке Асемова, KPMG.
2024 йилда Ўзбекистон венчур бозорида $17,5 млн ҳажм билан 38 та битим амалга оширилди.
“Марказий Осиё стартап бозори тез ривожланиб бормоқда ва халқаро инвесторлар учун янги имкониятлар яратмоқда. МА7 Angels Club доирасида биз бутун минтақа бўйлаб инвесторларнинг капиталини жамлаймиз, тажриба ва таҳлил алмашамиз ҳамда стартапларнинг Марказий Осиё ва глобал бозорларга чиқишига ёрдам берамиз”, дейди Мурат Абдураҳмонов, МА7 Angels Club.
“Uzum компаниясининг Ўзбекистон тарихидаги илк ъяккашохъ сифатида пайдо бўлиши Марказий Осиё венчур бозори учун янги босқични англатади. EА Group сифатида биз халқаро муваффақиятга интилаётган стартапларни қўллаб-қувватлашдан фахрланамиз ва минтақа тадбиркорларини қўрқмасдан халқаро бозорга чиқишга, ўз имкониятлари чегарасини кенгайтиришга чақирамиз”, дейди Эрик Аубакиров, EА Group бош директори.
Ўзбекистондаги венчур битимларнинг ўртача ҳажми тўрт баробар ошди, бу эса йирик инвестициялар даврига ўтилаётганини кўрсатмоқда. Бу тренд маҳаллий стартапларга бўлган инвесторлар ишончи ошаётганини ва уларнинг юқори салоҳиятга эга эканини тасдиқлайди.
“Ҳисобот натижалари Марказий Осиёдаги венчур бозорининг ўсиш салоҳиятини яна бир бор тасдиқлайди. МА7 Angels Club сармоядорлари минтақанинг технологик ландшафтини шакллантиришда иштирок этиб, энг истиқболли ғоя ва ечимларга капитал йўналтирмоқда”, дейди Элжан Кушекбаев, бизнес-ангел, МА7 Angels Club бош директори.
Тадқиқот муаллифларининг таъкидлашича, Ўзбекистон венчур бозори ҳали ҳам кўпроқ эрта босқич (pre-seed va seed) сармоялари билан ажралиб туради, бироқ growth босқичидаги инвестициялар ҳажми кескин ошиб бормоқда. AI, FinTech ва EdTech тармоқлари энг кўп битимлар сони бўйича етакчилик қилса, HealthTech ва FinTech соҳаси энг йирик инвестицияларни жалб қилган.
Сўнгги тўрт йил ичида Ўзбекистонда кўплаб янги венчур фондлари ташкил топди, бу мамлакат стартап экотизимига бўлган қизиқиш ошаётганини кўрсатади. 2025 йилнинг дастлабки уч ойида яна бешта янги фонд очилиб, бу стартаплар учун капитал кириши имкониятларини кенгайтиради.
Марказий Осиё инновациялар ва венчур капитал бозорида ўз мавқейини мустаҳкамлашда давом этмоқда. BGlobal Ventures стартапларнинг сифатли ривожланишига сармоя, таълим ва экотизимни ривожлантириш орқали ёрдам бермоқда, уларни минтақавий ва халқаро ҳамкорлар билан боғламоқда.
“Бизнинг устувор йўналишимиз – барқарор венчур бозори, технологик тараққиётни рағбатлантирадиган ва глобал интеграцияга ҳисса қўшадиган экотизимни шакллантириш”, дейди Нуржан Қадиркей, BGlobal Ventures бош директори.
Ўзбекистон венчур бозори тобора мустаҳкамлашиб бормоқда. Янги фондларнинг пайдо бўлиши ва асосий технологик тармоқларда амалга оширилган битимларнинг ўсиши мамлакатда барқарор инвестиция инфратузилмаси шаклланаётганидан далолат беради. Бу эса стартаплар учун янги истиқболларни очиб, мамлакатни глобал венчур экотизимига интеграция қилишга ёрдам беради.
Тўлиқ тадқиқот билан ушбу ҳавола орқали танишиш мумкин.
Компаниялар ҳақида
- РISE Research – Марказий Осиё ва МДҲ минтақасидаги FinTech, венчур капитали, стартаплар ва технологик экотизимлар бўйича таҳлил, тадқиқот ва маслаҳат хизматлари билан шуғулланувчи компания.
- EА Group – венчур ва тўғридан-тўғри инвестициялар ҳамда активларни бошқаришга ихтисослашган молиявий-инвестицион холдинг.
- BGlobal Ventures – Qazaqstan Investment Corporation фондининг шўба компанияси, Марказий Осиё венчур экотизимини ривожлантириш билан шуғулланади.
- МА7 Ventures – Марказий Осиёнинг энг йирик инвестори Мурат Абдураҳмонов томонидан ташкил этилган венчур компания, стартаплар ва синдикатлашган битимларни молиялаштиради.
- KPMG – 143 мамлакатда фаолият юритувчи, аудит, солиқ ва консалтинг хизматларини тақдим этувчи энг йирик халқаро компаниялардан бири.
- cо – бутун дунё бўйлаб стартаплар, венчур инвестициялар ва технологик экотизимлар бўйича таҳлилий маълумотларни йиғувчи ва таҳлил қилувчи европалик платформа.
Изоҳ (0)